bab-ı ilim

• bâb-ı ilim, yani ilmin kapısı. ali hazretin unvanlarından.
  peygamberimizin meşhur hadisi: "ben ilmin şehriyim, ali de kapısıdır. ilim isteyen kapısına gelsin." o ne güzel bir şehir, o ne güzel bir kapı...
  
  bana ilim, şehir ve kapı sevdirildi. gelsin ilgili hadis: "bana kadınlar, güzel koku ve namaz sevdirildi." ibn arabi hz. bu hadisin üzerinde çok durmuş, dişil-eril-dişil üçgeni kurmuş. açı-kenar-açı, zarafet-feraset-letafet. bunları idrak bizi aştığı için yine kapıya döneyim ben.
  
  hep kapıya bakıyorum bu aralar. kapıya bakmayı seviyorum. duvara bakmaktan yeğ. tavana bakmaktan fersah fersah. denize ve göğe bakmak gibi ferah. kapı dediğim, kapalı değil, çelik hiç değil, olsa olsa çift kanatlı, ufuk gibi... greko stil, demirden halkası, alengirli dökme kilidi, ahşap elbet, haydi biraz daha düşsel, camdan da olabilir. dört başı mamur, yakışıklı bir kapı vesselam. bir sundurmanın ya da avlunun kapısı bu, tavan yok bu mahalde, duvar da yok. su var sade. belki engin bir bahçede, ya da iyisi mi uçsuz bir denizde herhangi bir varlıkla ilişiksiz bir kapı. arazsız bir kapı...
  
  beklenilen, kapıdan baktırır. mart gibi, bahar gibi, yaz gibi, yâr gibi... biri kapıdan bakıyorsa, muhakkak bir beklediği vardır. bense kapıdan değil, kapıya bakıyorum. o ne güzel kapı diyorum, belki varıdı bir vakit benim de beklediğim, fakat kapıya baka baka değişmiş olmalı hâlim...
  
  iyisi mi söz kuş olup uçmadan, ilmin kapısı ali'nin nasihatlerine kulak verelim:
  
  "* dünya iki hâlden ibarettir: güçlük [belâ] ve kolaylık [nimet]. mahir ve terbiyeli olan bir kimse dünyadan hıyanet görse de sabır ve tahammül kendisine hıyanet etmez; sabırla maksadına nail olur. tecrübe ile iyi bilirim ki ne refah ne de fakirlik daimidir.
  
  * öyle bir adamı kendine dost et ki seninle kardeşliğini her zaman korusun ve seni düşmanlarına karşı muhafaza etsin. hastanın şifayı aradığı gibi sen de dostunu ara ve yalancıyı bırak. çünki yalancı, görüştüğü adama fenalık bulaştırır. dili ile sana arzu ettiğinden çok verir ve sıkıntılı zamanında tilkinin döndüğü gibi senden döner.
  
  * ailesi veya sevdiğinden birinin ölümü ile musibete uğrayıp sabretmeyerek ağlayan ve çok kederlenen adama hayret ederim. sanki ölüm garip bir şey mi? yakasını yırtmış, cehaletinden vaveylâ koparıyor. ölümde cenab-ı hakk yarattıklarını denk tutmuştur. hatta resulullah bile istisna buyrulmamıştır. allah'ın bir meleği vardır, her gün şöyle seslenir: ölmek için doğurunuz, harap olmak için bina yapınız."
  
  ölmek için doğunuz, düşmek için doğrulunuz. düşünce kaldırırlar evelallah.
• buradaki kapıyı anlamada şu iki okuma farklı kapılar açabilir:
  * (bkz: seher vakti çaldım yarin kapısını/@lovebist)
  * ali hasar'ın mircea eliade'dan aktardığı homo religiosus.