boko haram

• nijeryalı şeriat yanlısı terör örgütü.
  
  öncelikle kuran'ı tek kaynak sayan bir grup. islam'ın düz mantığını çözmüşler ve bizimkiler gibi kıvırmıyorlar. "kuran dünya düzdür demiştir, o öyle dediyse bize boko haram yemek düşer" diye direk söylüyorlar ne düşündüklerini.
  
  ülkenin kuzeydoğusundaki maiduguri eyaletinde kurulmuşlar ve karargahları da orada. örgütün günlük işleri arasında hristiyan köyleri basıp çoluk çocuk demeden katletmek, insanları kurşuna dizmek ve cuma namazına gitmeyen müslümanları falakayla uyarmak var.
  
  batı eğitimine feci halde karşılar. insanları dinden uzaklaştırmak için düzenlendiğini düşündükleri hükümet destekli eğitimi (batı eğitimi gibi diyorlar) reddediyorlar. boko haram mensubu olsun olmasın birçok müslüman aile grubun bu propagandasından etkilenip çocuklarını okula göndermiyorlar. boko haram'ın ise örgüt kampı bir okul. içinde hem cami hem okul bulunan bir yer yaptırmış boko haram'ın lideri muhammed yusuf. komşu ülkelerden bile gelen var.
  
  devlete karşı da eylemleri var, polis karakollarına falan saldırıyorlar. 2009'da bir tanesi o kadar büyük çaplı bir saldırı olmuş ki, nijerya sokakları kan gölüne dönmüş, yüzlerce militan öldürülmüş halk ise şehirden kaçıp gitmiş. dönüm noktası sayılabilecek bir şekilde örgüt lideri muhammed yusuf yakalanıp kurşuna dizilmiş, televizyonlarda gösterilmiş. boko haram dağılacak gibi olsa da ayakta kalabilmiş.
• yaptıklarının neticesinde nijerya'nın orta ve kuzey bölgelerinde olaganüstü hâl ilan edilmesine vesile olan boktan örgüt.
• sudanda yasananlarin nijeryada yasanmasina yol acacak zircahil cihad surusu. ne olmustu sudanda? petrol zengini hristiyan guney, muslumanlarin kontrolundeki sudanla senelerce carpistiktan sonra ulke ikiye ayrildi. nijeryada da petrol hristiyanlarin yogun oldugu guneyde. gecmiste zaten ic savaslar cikmisti ama ulke bir sekilde ayakta kaldi. nijeryanin bolunmesi ve petrolun batiyla pek surtusmeyecegi garanti sayilabilecek guney halkinin elinde kalmasi dogaldirki bu petrolu kullanan ulkelere yarayacak. boko haram elemanlari da nijerya collerindeki tas toprakla kiclarini silerek (sol elleriyle) seriati icra edecekler. hristiyanlar guneydeki muslumanlara saldirilari arttirmaya zaten basladi. nijerya tabi ki bolunecek. mesele bu surecin nasil olacagi. bundan boyle cok cok bu ulkeden haber okuyacagimiz kesin.
• (bkz: 21 ocak 2012 nijerya saldırıları)
  
  ve ek olarak,
  su ana kadar karistiklari ileri surulen olaylarin tarihcesi icin buraya tiklayiniz.
• taniklarin aktardigina gore son yaptiklari koy saldirilarindan sonra dogu nijerya'da yasayan çadli gocmenlerden cogunlugu cocuk 1000 kadari cad-nijerya sinirina kacmis. bu rakamin 550sinin cocuk oldugu ve bu cocuklarin %80'inin kur'an egitimi alan cocuklar oldugu soyleniyor. bu kisim da ilginc zira boko haram'in islam tandansli bir orgut oldugunu biliyoruz.
  
  siddetten kacanlara, ozellikle cocuklara yonelik yardimlar baslamis ve devam ederken siddetten kacanlarin sayisinin her gun arttigi soyleniyor.
  
  kaynak
• 2002 yılında kurulan şeriat taraftarı terör örgütüdür. nijeryanın kuzey kesiminde etkin bir güce sahiptir. kuruluşundan bu yana bir çok kanlı eylemde bulunmuştur ve açıkça batı tarzı eğitime karşı olduklarını , bu eğitimin halkı islamdan uzaklaştırdığını savunmaktadır.
• nijerya'nın hausa kabilesi mensupları tarafından teşkil edilmekte olan pejmürde terörist grubun çok derin manalar ihtiva eden adı. kabile dediysem öyle bir avuç insan değil, 60-70.000.000'luk bir halktan bahsediyoruz. büyük bölümü çok katı şeriatla yönetilen eyaletlerde yaşayan, radikal yönelimli bir halk. tabi %100 böyle mi şahsen kapı kapı dolaşmadım. kaynaklarım olan iki gözümün gördüklerinin yalancısıyım.
  
  çok derin manaya gelince; boko = islami usulde olmayan her türlü eğitim anlamına geliyor. hmmm. nasıl yani? islami usullere göre kesimi duymuştuk ama eğitim? boko elkimesinin "book"tan geldiğini, bu vatandaşları book ile ilk tanışmalarının yüzyıllar önce başlayan ve hala amansızca devam eden misyonerlik faaliyetleri ile olduğunu, ve ülkenin her köşesindeki misyoner okullarının batıdan çok daha şiddetli biçimde kiliseye ve çeşitli radikal hristiyan cemaatlere yönlendiren bir eğitim sistemi izlediğini bilmesem bana da garip gelirdi doğrusu. misyoner okulları da neyin nesi lan diyenleri kulağı tersten gösterip gülen okullarını incelemeye davet ediyorum. diğer kelime kolay; haram = bildiğimiz haram.
  
  yani bi terör örgütü düşünün eylemleri kilise bombalamak, hristiyan köylüleri kılıçtan geçirmek, ara sıra devlet kurumlarını tarumar etmek, halka korku salmak ve ismi de "eğitim haram".
  
  ondan sonra diyorlar ki toplum mühendisliği diye bişey yok...
• zamanında hangi blog'dan arşivlediğimi bilmediğim bir yazıyı paylaşmak istediğim örgüt. (şüpheci melek olabilir sitesi kapandığı için bakamadım) iyi bir araştırma süzgecinden geçirilmiş.
  
  dün nijerya’da müslüman militanların hrıstiyanların yaşadığı köyleri basıp kadın çocuk demeden katletmelerine dair haberle ilgili bir şeyler yazmıştım. bir kısım medya beni “olaylara çok sığ” bakmakla, eleştirdiğim kişiler gibi demagoji yapmakla suçladı. saldırılar ve din arasında doğrudan bir sebep olmadığını ve bunun “içki içen paşalar depreme sebep oldu” türünden bir zırvalama olduğunu iddia edenler de oldu.
  
  boko haram nijerya dilinde “alfabe haram” olarak çevrilen, esas manası “batı eğitimi haramdır” olan bir cümle. aynı zamanda kuzey nijerya’daki islami şeriatı tüm nijerya’ya yaymayı, bilimsel eğitimi, demokrasiyi ve laik eğitim sistemini düşman ilan eden bir grubun ismi. grup nijerya’dan batı temelli eğitim sistemini silerek toplumu ahlaken temizlemeyi amaçlıyor ve bunun için de silahlı saldırılar düzenliyor. bu grup, dünya’nın yuvarlak olduğunu, suyun buharlaşıp yağmura dönüştüğünü ve tabi ki de evrimi reddediyor.
  
  grup, yobe eyaletinde adına “afganistan” dedikleri bir merkezden yönetiliyor. grubun lideri mohammed yusuf, geçen temmuz polis tarafından (yargısız infazla) öldürüldü.
  nijerya’nın nüfusunun yarısı müslüman, 40%ı da hrıstiyan. kalan 10%u kabile dinlerine inanıyor. nijerya’daki dini çatışmaların son 10 yıllık zaman çizelgesine bakacak olursak
  
  2000: kuzey nijerya’da şeriat ilan edilmesine karşı çıkan gayrımüslimlerle müslümanlar arasında çıkan çatışmalarda binlerce kişi öldü.
  eylül 2001: jos’ta kilise ve camilerin ateşe verildiği olaylarda çıkan çatışmalarda en az 1000 kişi öldü.
  kasım 2002: başkent abuja’da yapılacak olan dünya güzellik yarışması, bir gazetede çıkan “peygamber muhammed olsa idi mutlaka bir tanesini karısı olarak alırdı” sözlerinden sonra çıkan olaylarda 216 kişinin ölmesi sonucunda iptal oldu.
  4 mayıs 2004: 630 müslüman fulani (göçebe) hrıstiyan tarok militanları tarafından yelwa şehrinde öldürüldü.
  12 mayıs 2004: kuzeydeki kano şehrinde müslüman ve hrıstiyan militanlar sokak çatışmalarına girdi. 2 gün süren olaylarda çoğunluğu hrıstiyan 500-600 kişi öldürüldü.
  şubat 2006: maiduguri’de bir hafta süren olaylarda 157 kişi öldü. taraflar yine müslüman ve hrıstiyan çeteler. olaylar müslümanlar danimarka’daki gazetelerde yayınlanan muhammed karikatürlerini protesto ederken çıktı.
  kasım 2008: yerel seçimler sonrası çıkan anlaşmazlığın sebep olduğu çatışmalarda jos şehrinde 700 kişi öldü. taraflar yine hrıstiyan ve müslümanlar.
  22 şubat 2009:11 kişinin öldüğü, 28 kişinin yaralandığı ve bir çok evin, kilisenin ve caminin ateşe verildiği olaylar sonrasında vali gece sokağa çıkma yasağı ilan etti.
  26 temmuz 2009:boko haram, bazı üyeleri tutuklandıktan sonra bauchi’de saldırılara başladı. 50 kişi öldü, 100'den fazla kişi tutuklandı.
  27 temmuz 2009:boko haram’ın lideri mohammed yusuf’un yaşadığı şehir olan maiduguri’de polis 90 boko haram üyesini ölü ele geçirdi. yobe eyaletinde çatışma sonrasında 30 örgüt üyesi ölü ele geçirildi.
  30 temmuz 2009:boko haram lideri yusuf öldürüldü. kızılhaç’a göre 5 gün süren boko haram isyanında toplam 700 kişi hayatını kaybetti.
  aralık 2009: bauchi’de müslümanların palalarla polise saldırması sonrasında çıkan olaylarda 40 kişi öldü.
  ocak 2010: hrıstiyan ve müslüman çetelerin çatışması sonucunda yüzlerce insanın jos şehrinde öldüğü bildirildi. askeri birlikler şehre girince olaylar bitti.
  
  peki nijerya’nın 2000 öncesi tarihine bakarsak ne görürüz? 1960larda nijerya ingiltere’den ayrılıp bağımsızlığını ilan etti. bu süre zarfında bir çok askeri darbe yaşandı. askeri yönetimler, petrol gelirlerini iç ederken halkı baskı altında tutmak için sert önlemler aldılar. en son diktatör 1998'de ölünce ülke 1999'da seçime gitti. 2001'de de daha önce bahsettiğimiz şeriat ilanı gerçekleşti.
  
  nijerya 1800'lere kadar bir çok ufak krallığın bulunduğu bir ülkeydi. 1800lerin başına gelene kadar köle ticaretinin en büyük merkezlerindendi. ingiltere 1807'de köle ticaretini yasaklayıp donanmasını bu ticareti engellemek üzere kullandığı için köle piyasası epey zayıfladı. burada belirtilmesi gereken şey köleleri avrupalı beyazların yakalayıp kaçırmadıkları, siyahların yine siyahları esir edip beyazlara sattıkları. beyazlar genellikle limanlardan pek içeri bile girmezlerdi. köle ticareti son alıcı amerika’nın 1860'larda köleliği kaldırmasından sonra son buldu.
  
  nijerya’nın devlet olma sürecinin mimarı yine ingilizler oldu. değişik etnik kökenlerden gelen değişik yerlerdeki insanları aynı politik çatı altında birleştirme planı ise çok başarılı olmadı. sebeplerinden en önemlisi ingilizlerin niyetinin tam bağımsızlık vermekten ziyade yerel yönetimlerin genel yönetime daha çok katılması idi. bu da yerel değerleri korurken aynı zamanda batı’dan gelen sosyal ve politik kavramları ve modern teknolojiyi yerleştirme şeklinde uygulanmaya çalışılıyordu. ancak bu yöntem yüzünden kuzeydeki islami emirliklerin gücü artarken güneydeki modern milliyetçilerin düşünceleri avrupalı fikirlerin etkisiyle bağımsızlığa doğru gidiyordu. elbette güçlenen kuzey emirliklerinde islam’a ters gelen batı değerlerine karşı bir nefret de güçleniyordu.
  
  çok uzatmadan – 1960'lara gelindiğinde ingiltere nijerya’ya bağımsızlığını verdi ve 312 koltukluk bir parlamento (174 koltuk kuzey bölgesinindi) kuruldu.
  1966'dan başlayarak çok sayıda (saymaya üşendim ama galiba 10 kadar) askeri darbe sürekli hükümetlerin değişmesine sebep oldu. son nijerya diktatörü sani abacha 1993'ten 98'e kadar başta kaldı. abacha sayısız insan hakları ihlalleriyle ve avrupa bankalarında bulunan milyarlarca dolarlık hazine parasını çalmakla suçlanmıştı.
  
  dönelim boko haram’a.
  2000lere geri geldiğimizde, tekrar demokrasiye dönmeye çalışan fakir bir nijerya görüyoruz. islami kuzey ve çoğunluğu hrıstiyan güney resmin büyük parçaları. boko haram, daha önce de dediğim gibi batı eğitimi ve değerlerine karşı çıkan, şeriatın tüm nijerya’ya uygulanmasını isteyen bir silahlı örgüt. binlerce insanın öldüğü olaylara sebep olmuşlar. geçen pazar meydana gelen olayda da baş şüpheli onlar.
  son habere göre, pazar günkü katliam ocak ayındaki müslüman – hrıstiyan çatışmalarında ölen 400 kişinin intikamı niteliğindeymiş.
  
  öğleden sonramı nijerya’nın son 200 yılıyla ilgili bulabildiklerimi okumaya ayırdım. elbette buzdağının görünen kısmını bulabilmişimdir. ancak görünen kısımdan çıkardığım sonuç, dinin nijerya’nın şimdiki halinde çok önemli bir etkisi olduğu. ingilizlerin kontrolsüz bir şekilde aynı coğrafyada gelişmesine izin verdikleri dinsel farklılıklar yüzünden bugün bu vahşeti görüyoruz. hrıstiyanlar ve müslümanlar arasındaki çatışmalara benzer etnik kökenli çatışmalar aramama rağmen bulamadım. nijerya’da 250'den fazla etnik grup yaşamasına rağmen özellikle son 50 yılda bariz bir din çekişmesi yaşanıyor. etnik problemlerin temel olduğu bir coğrafyada aynı dine mensup olmalarına rağmen savaşan kabileler de olmasını beklerken benim bulabildiğim genellikle müslümanlar’ın hrıstiyanlarla çatışması.
  
  eğer bu konuda daha çok mesai harcayıp daha sağlıklı bilgi verme zahmetine girecek birisi varsa, buyursun versin. benim görebildiğim kadarıyla durum ortada.
  din, her şeyi zehirlediği gibi nijerya’yı da yeterince zehirlemiş. zehrin yaraya dönüştüğü yer de boko haram örgütü.
• ismi adeta bir uyarı niteliğinde olan islamcı örgüt.
  
  (bkz: bok o, haram)
  
  sözcüsünün isminin ebul kaka olması da güzelliğine güzellik katıyor.
• aşırı islamcı, cihatçı, şeriat yanlısı batı sistemi eğitim veren nijeryalı okullara gece vakti baskın vererek ve kilise cemaatine bombalı eylem yaparak binden fazla sivilin ölmesine neden olmuş örgüt. nijerya'nın kuzeyindeki şeriatın tüm ülkede hüküm sürmesini amaçlamaktadır. 2002'den bu yana faaliyette olup en kanlı saldırılarını 500 kişiyi öldürdüğü 2011 yılında yapmıştır.