brezilya portekizcesi

• yazışı, aksanı portekizce'nin kendisinden farklıdır.
• trakya aksanıyla konuşulur.
• portekiz portekizcesinde sen tu demek iken brezilya portekizcesinde voce dir.
• şurada brezilya hakkında bir kaç gözlemimden bahsettim, okumadan gitmemenizi tavsiye ederim :).
  
  eğer merak ediyorsanız, şuradan 50 adet portekizce ifadeye de erişebilirsiniz.
  
  eğer bir gün buralara gelir ve bazı basit konularda iletişim kurmaya ihtiyacınız olursa diye de bazı günlük konuşma kalıplarını ve sokak jargonunu türkçe okunuşları ve gerekli teknik detayları ile bildiğim kadarıyla paylaşacağım.
  
  1-) öncelikle belirtmeniz gereken şeyin portekizce bilmemeniz olduğunu varsayarsak, şu cümle işinize yarayacaktır;
  fiil- falar: konuşmak
  eu não falo português - eu no falu portuges.
  
  2-) karşı tarafın ingilizce bilip bilmediğini sormak isterseniz;
  
  você fala inglês?
  okunuşu: vose fala ingıles?
  
  bu cümleden sonra genelde nereli olduğunuzu sorarlar.
  
  de onde você é
  okunuşu: ci onci vose e - nerelisin
  
  veya
  
  seu país?
  okunuşu: seu payis? - nerdensin gibi de çevrilebilir.
  
  turquia
  okunuşu: turkiya şeklinde yanıtlayabilirsiniz.
  
  3-) ikili diyaloglarda nasılsınız demenin bir kaç farklı yolu vardır ve her girdiğiniz yerde ilk sıradaki diyaloğu kullanmanızı tavsiye ederim. diğer diyaloglar genelde yakın arkadaş, aile vb kişilere kullanılmaktadır. örnek vermek gerekirse ağırlık olarak duyacağınız diyaloglar;
  
  - tudo bem
  okunuşu: tudo beyn
  (soru ve cevap için kullanılır. )
  
  - aí
  okunuşu: yayi - naber
  (soru ve cevap için kullanılır.)
  not: yanıt için 'eh yani' anlamını taşımaktadır.
  
  - tudo em paz com vôce
  okunuşu: tudu in paz kom vose-her şey yolunda mı
  
  - beleza - naber, iyi misin
  (soru ve cevap için kullanılır. )
  
  - tudo joia
  okunuşu: tudu joya - nasılsın
  (soru ve cevap için kullanılır. )
  
  4-) alışveriş esnasında karşılaşacağınız sorular aşağı yukarı şu şekilde olacaktır;
  
  fiil- precisar: ihtiyaç duymak
  
  - você precisa de ajuda por alguma coisa?
  okunuşu: vose piresiza ci ajuda por alguma coyza
  - herhangi bir şey için yardıma ihtiyacınız var mı?
  
  sizin yanıtınız da, eğer yardım istemiyorsanız;
  não obrigado
  
  eğer yardıma ihtiyacınız varsa;
  
  - eu preciso de
  okunuşu: eu presizu ci - kalıbından sonra ihtiyacınız olan şeyi google translate ve el yardımı ile gösterebilirsiniz.
  
  5-) kasada genelde diyaloglar şöyle gelişir;
  
  mais alguma coisa?
  okunuşu: mais alguma koyza - başka bir şey var mıydı?
  
  eğer başka bir şey istemiyorsanız, no yeterli bir yanıt olacaktır.
  
  eğer ki olduda bir şey hatırladınız, şöyle cevap verebilirsiniz.
  
  a sim. vou comprar ..... também. - evet, ...... da alacağım.
  okunuşu: a sin. vo komprar ..... tambeyn
  
  veya
  
  a sim. vou querer ....... também - evet, .... da isteyeceğim
  okunuşu: a sin. vou kerer ......... tambeyn
  
  6-) alışveriş yaparken eğer oturma vizenizle beraber size verilen ve her brezilya vatandaşının sahip olduğu cpf(vergi no) kullanırsanız, yıl sonunda toplam harcamanızın küçük bir meblağı vergi iadesi olarak size geri döner. dolayısıyla her bir alışverişinizde size turist olduğunuzu bilmeden ayrıca bu soru da şu şekilde sorulur;
  
  cpf da nota?
  
  okunuşu: sepiefi da nota? - vergi numaranız?
  
  şöyle yanıtlayabilirsiniz;
  
  - não precisa
  okunuşu: no presiza - gerek yok
  
  7-) yine alışveriş esnasında almak istediğiniz şeyi söylemek için;
  
  eu vou querer esse …. -
  okunuşu: eu vo kerer essi - şunu isteyeceğim
  
  cümlenin sonuna istediğiniz ürünü göstererek devam edebilirsiniz. (bazen ingilizcesinden de yakalayabiliyorlar). yabancı olduğunuz için, kelime tercihlerinizde yapacağınız cinsiyet hatalarına çok takılmayacaklardır.
  
  8-) eğer afedersiniz demenizi gerektiren durumlar olursa, şu cümle işinize yarayacaktır;
  
  da licença
  okunuşu: da lisensa
  
  9-) bir hata yaptığınızı düşünüp, herhangi bir sebepten dolayı özür dilemek isterseniz;
  
  me desculpa
  okunuşu: mi diskulpa
  
  10-) eğer adınız sorulursa, diyalog şöyle gelişecektir;
  
  qual é seu nome -
  okunuşu: kual e seu nomi
  
  11-) eğer bir konuda biraz zamana ihtiyacınız varsa;
  
  só um momento (yazıldığı gibi okunur) - bir dakika/ bir saniye şeklinde çevrilebilir.
  
  12-) eğer gerçekten ingilizce konuşmanız gereken acil bir durum varsa, en yakınınızdaki kişiye şu soruyu sorabilirsiniz;
  
  - tem alguém que fala inglês aqui?
  okunuşu: ten algem ki fala ingles aki? - burada ingilizce konuşan birisi var mı?
  
  13-) birisiyle vakit geçirdiniz ve ayrılma vakti geldi. iyi ki görüşmüşüz, seni görmek güzeldi vb demek için şu cümleyi kullanabilirsiniz;
  
  - bom te ver
  okunuşu: bon ti ver
  
  14-) eğer yine alışveriş esnasında ihtiyacınız olan bir şey sormanız gerekirse;
  
  - vocês têm ….
  okunuşu: voses teyn - sonrasına sormak istediğinizi ingilizce veya google translate yardımı ile ekleyebilirsiniz.
  
  15-) size ne istediğinizi soracak olurlarlarsa eğer, şöyle sorularla karşılaşacaksınız;
  
  - o que você quer?
  okunuşu: kikseke
  
  16-) eğer bir şeyi beğenip beğenmediğiniz sorulursa;
  
  - você gostou?
  okunuşu: se gostou? - beğendin mi?
  
  - sim
  okunuşu: sin - sizi yine kurtaracaktır.
  
  17-) kaldığınız süre boyunca bir yere gitmenizi gerektiren durumlar olduğunda önce şu kalıbı, sonrasında da gitmek istediğiniz yeri belirtin;
  
  - eu preciso ir pra …….
  okunuşu: eu presizo ir pıra - ......... gitmem gerekiyor.
  
  18-) aç olup olmadığınız sorulduğunda ise;
  
  - você está com fome?
  okunuşu: se ta kom fomi - şeklinde telaffuz edilir.
  
  19-) bir evsiz size yaklaştı ve bir şeyler talep ediyor;
  
  - não trouxe moeda
  okunuşu: no tırosi moeda - bozukluk getirmedim/ bozuğum yok şeklinde çevrilebilir.
  
  20-) bir şey istedikten sonra por favor(lütfen) yerine daha kibarı olan şu ikiliyi kullanabilirsiniz;
  
  - bla bla bla por gentileza
  okunuşu: por jençileza
  
  21-) eğer bir yerden ayrılıyorsanız veya ayrılmak istiyorsanız şu kalıpları kullanabilirsiniz;
  
  - me desculpa, preciso sair -
  okunuşu: mi diskulpa, presizu sayir - afedersiniz, çıkmam lazım
  - estou saindo
  okunuşu: to sayindu - ben çıkıyorum
  
  22-) eğer birisi size şöyle bir soru soruyorsa eğer, gerçek inanmakta güçlük çektiği içindir;
  
  -juro?
  okunuşu: juuru? - yemin et?
  
  23-) eğer birisi çok şaşırdığı bir şeye şahit oluyorsa, tepkiler şu şekilde olur;
  
  -nossssaa veya -nosssa sinhora
  
  24-) eğer birisi size kesinlikle yapmakta güçlük çekmeyeceğiniz bir şeyi soruyorsa veya çoktan bitirdiğiniz bir şeyden hafiften "hah herhalde olum" şeklinde bir izlenim vermek istiyorsanız;
  
  - opppa - yazıldığı gibi okunur.
  
  25-) eğer ingilizceniz iyiyse ve daha fazla içerik öğrenmek istiyorsanız, detayları şu yazdığım entrinin portekizce paragrafında bulabilirsiniz.
  
  26-) eğer herhangi bir şekilde iyi hissetmiyorsanız şu cümleyi kurabilirsiniz;
  
  - nao estou sentindo bem
  okunuşu: nao to sentindo beyn - iyi hissetmiyorum
  - preciso de ajuda
  okunuşu: presizu ci ajuda - yardıma ihtiyacım var.
  
  27-) genelde apartmanlarda girişte diafon olur ve kim için ve neden geldiğinizi sorarlar. şu kalıpları kullanabilirsiniz;
  
  - ola, tudo bem?
  okunuşu: ola tudo beyn?
  
  - estou aqui pra ver meu amigo
  okunuşu:to aki pıra ver meu amigo- arkadaşımı görmek için buradayım.
  
  - o nome de meu amigo é .......
  okunuşu: o nomi ci meu amigo e......- arkadaşımın adı .....
  
  muhtemelen sizin de adınızı soracaklardır.
  - qual é o seu nome?
  okunuşu: qual e seu nomi - adın nedir?
  
  bu diyaloğa girmek istemiyorsanız, gelmeden önce arkadaşınıza kapıya haber vermesini rica edin :d.
  
  28-) benzin istasyonuna girdiniz. en kolay şekilde pompacı ile şöyle bir iletişim yeterli olacaktır;
  
  (burada araçlarda benzin, dizel ve alkol kullanılır)
  
  fiil- completar: tamamlamak, bütünlemek, doldurmak
  
  - completa com alcool por favor - kompleta kom alkoğl por favor- alkolle tüm depoyu doldurunuz lütfen.
  - completa com gasolina por favor - kompleta kom gazolina por favor- benzinle tüm depoyu doldurunuz lütfen.
  
  veya kolayına kaçayım derseniz,
  
  telefonunuzdan almak istediğiniz miktarı gösterip, alcool veya gasolina diye de ekleyebilirsiniz(ilk zamanlar böyle anlaşıyordum).
  
  29-) kart ile ödeme yaparken karşılaşacağınız muhtemel sorular şunlar olacaktır;
  
  - debito ou credito?
  okunuşu: debito o kırecito
  
  - tem approximação?
  okunuşu: ten aprosimasao? - temassız var mı?
  yanıt olarak: eğer olumlu ise, tem (ten) veya sim(sin) şeklinde yanıtlayabilirsiniz.
  
  30-) eğer bir şeyi çok beğendiğinizi ifade etmek isterseniz;
  
  fiil - amar: sevmek (burada bayıldım! şeklinde kullanılır.)
  
  eu amei!
  okunuşu: eu amey! - bayıldım!
  
  31- )satın almak istediğiniz ürünün fiyatını öğrenmek için;
  -quanto? - ne kadar?
  
  rakamlarla aranızın iyi olmadığını düşünerek şunu da ekleyeyim;
  você pode me mostrar o valor desse produto por favor?
  okunuşu: vose poci mi mostrar o valor dessi produto por favor? - bana bu ürünün fiyatını gösterir misiniz?
  
  31-)eğer birisinden bir hediye alırsanız, şu cümleler ihtiyaçlarınızı karşılayacaktır;
  - eu amei! muito obrigado pelo presente!
  okunuşu: eu amey! muyto obrigado pelo presençi - bayıldım! hediye için çok teşekkürler!
  
  32-) daha önce bilgi sahibi olmadığınız durumlar için;
  fiil- saber: bilmek
  
  nao sabia!
  okunuşu: no sabiya! - bilmiyordum!
  
  33-) birisi sizi yanına çağırıyorsa, şu cümlelerden birisine maruz kalacağınızın işaretidir;
  buraya gel demenin genellikle bu üç yöntemini kullanırlar,
  
  vem cá
  okunuşu: veyn ka!
  
  vem pra cá
  okunuşu: veyn pıra ka
  
  vem aqui
  okunuşu: veyn aki
  
  34-) tanışma faslında isminizi söyledikten sonra şu kelimeyi telaffuz edebilirsiniz.
  
  prazer - memnun oldum.
  
  35-) bir çalışana kolay gelsin demek istersek eğer;
  fiil - trabalhar: çalışmak
  
  bom trabalho!
  okunuşu: bon tırabalyo!
  
  36-) günaydın, iyi akşamlar, iyi geceler
  
  5am 12pm - bom dia!
  okunuşu: bon diya!
  
  12pm 10pm - boa tarde!
  okunuşu: boa tarci!
  
  10pm-5am - boa noite!
  okunuşu: boa noyçi!
  
  37-) eyvallah vari bir teşekkür için;
  
  valeu!
  
  38-) eğer birisi bir şeye/ yere dikkatini çekmek isterse;
  
  olha isso!
  okunuşu: olya issu! - şuna bak!
  
  ayrıca;
  
  brezilya'da güçlü bir afrika etkisi görürsünüz popüler sokak kültüründe. örneğin çok sevilerek tüketilen acaraje isimli dende yağında kızartılmış fasulye hamurundan yapılan atıştırmalık nijerya'da karşınıza akara ismi ile çıkabilir. ya da brezilya'nın sambası angola'da mesemba olarak kendini gösterir.
  
  tıpkı bu örnekler gibi, temelinde mantıken afrika esintisi taşıyan ve portekiz portekizcesini dinlerken argo kullanımlarını duyamayacağınız birçok kelime, brezilya'da sokaktaki insan tarafından günlük hayata devam ederken hem popüler hem de pratik olarak kullanılır. brezilya'da bu duruma kimisi popüler kültür, kimisi de argo kullanımı diyor. şahsen ben esmer brezilyalı dostlarımızın genlerindeki afrikalılığın da brezilya portekizcesinde sıkça argo kullanımının popüler olmasında bir nebze de olsa etkili olduğunu düşünüyorum. tanıdığım birçok afrikalı dostumdan duyduğum kadarıyla afrikalılar, kendi dillerinde konuşurken argoyu dünyadaki çok ülkeden daha fazla kullanıyorlar.
  
  brezilya portekizcesi'den birkaç giria yani argo kullanımı örneği vermeden önce belirtmeliyim; brezilya portekizcesinin içine işlemiş bu argo kelimelerin kaba saba kelimeler olduklarını düşünmeyin ! normal bazı kelimeler, gerçek anlamları ile alakası olmayan bir şekilde kullanılır olmuş ve argoya dönüşmüş.
  
  joia :
  
  mücevher anlamına gelir aslında. gel gör ki iki kişi birbirini selamladığında aralarında şöyle bir sohbet döner ;
  
  -e ai ? tudo bom? ( ne iş? nasılsın ? )
  --tudo joia! e voce? ( herşey mücevher, ya sen? )
  burada basitçe söylenmek istenen "evet herşey yolunda, iyiyim" ifadesidir.
  aynı şekilde soru olarak da kullanabilirsin bu mücevherimsi tatlı argoyu ;
  
  -ta tudo joia? ( herşey müvecher mi?- herşey yolunda mı?)
  -- tudo! ( evet, herşey! )
  
  şarkısı bile vardır. "tudo joia"
  
  beleza :
  
  güzellik anlamını taşıyan bir kelimedir beleza. türkçe'de de "iyilik, güzellik, ne olsun işte" şeklinde kullandığımız olur bu kelimeyi birisi bize hal hatır sorduğunda.
  
  - vamos asistir o jogo do corinthians hoje a noite? (bu akşam corinthians'ın maçını izleyelim mi?
  --beleza! eu levo a cerveja! ( güzellik, biraları ben alırım! ) yani kısaca "tamamdır kanka, eyvallah!"
  
  gato ya da gata :
  
  birisi size kedi dedi! sakın üzülmeyin, aksine sevinin çünkü bu iyi birşey! demek ki o kişi seni ya çok yakısıklı ya da çok güzel buluyor.
  
  -voce e um gato!(sen bir kedisin!)
  -voce e uma gata! (kadınlar için-sen bir kedisin)
  
  bak bu da şarkısı, "gata maluca". kelime anlamı anlamı "çılgın kedi" olsa da, burada söylenmek istenen "güzel ve çılgın bir kadın!"
  
  cara :
  
  aslında kelime anlamı yüz ya da surat olan bu kelime bazen birisini tasvir etmek istediğinde bazen de bir arkadaşın sana seslenmek istediğinde kullanılır.
  
  -onde e o cara de doido? (nerede o deli surat?)
  -onde e o cara de verde? (o yeşilli eleman nerde?)
  -cara! onde voce esta? (nerelerdesin adamım?)
  
  bu animasyon cara kelimesini "cara de puta" olarak kulllanmış. iki değişik anlama gelir . birisi "orospu suratlı", diğeri de "orospu karakterli" kişi. hangi anlama geldiğini kelimenin kullanıldığı yer-zaman gibi koşullara göre anlarsın.
  
  pepino :
  
  pepino hıyar anlamına gelir. eğer argoda kullanılıyorsa demek ki ortada bir problem var ve bu problem salatalık - hıyar kelimesi ile betimlenmiş.
  
  -estou sentado com um pepino na minha cabeça! ( kafamda bir hıyar ile oturuyorum - aslında denmek istenen "oturuyor vaziyetteyim ve kafamın içinde dönüp duran bir sorun-problem var )
  
  caramba :
  
  caramba bildiğimiz lanet ya da lanet olsun anlamına gelir. ama bu kelimeyi pra caramba şeklinde kullanırsanız o zaman "oldukça fazla, aşırı miktarda, fazla" anlamlarını taşır.
  
  -tenho dor de cabeça pra caramba! ( çok kötü - oldukça fazla bir baş ağrım var)
  
  falou :
  
  bu kelime dedim- dedi anlamını taşır aslında. fakat brezilya portekizcesi giria tabirleri içinde bildiğiniz okey , tamam , anlaştık kimi zaman da eyvallah anlamlarında da kullanılır.
  
  -vamos tomar uma cerveja? ( haydi birer bira içelim mi?)
  -falou! ( dedim-eyvallah-anlaştık)
  
  brezilya'da bulunan ve ortalama düzeyde sosyalleşen birisi iseniz ve kendi brezilyalı dostlarınızla konuşarak brezilya portekizcesini öğrenmeye devam ediyorsanız demek ki ilk önce argo-giria'ları özümseyerek bu dili öğreniyorsunuz demektir. çabucak da adapte olursunuz. zira öğrenmesi ve pratikte uygulaması da çok keyiflidir.
• brezilya' ya taşındıktan sonra başladığım portekizce dili ile alakalı bir kaç kaynak bırakmak isterim.
  
  1-) gramer kuralları
  
  2-) kelime haznesi
  
  3-) bazı faydalı günlük kalıplar
  
  4-) bazı temel fiiller
  
  5-) düzenli ve düzensiz fiillerin detaylı çekimleri için
  
  ayrıca;
  
  (bkz: duolingo)
  
  güncelleme: linkler düzeltildi
• portekiz portekizcesi'nden ne denli farklı olduğunu şu örnekle izah edebileceğim diyalekt:
  brezilyalı bir oğlanı portekizli bir kızla tanıştırmıştım. brezilyalı oğlan 1 yıl portekiz'de 2 yıl ispanya'da yaşamıştı ve ispanyolca'yı da çok iyi konuşuyordu. ikisi portekizce konuşmaya başladılar, ben 3 dakika ortalıktan kayboldum ve döndüğümde ingilizce konuşuyorlardı. brezilyalı oğlan kadınlara düşkündür, kızlarla sohbet etmeyi flört etmeyi pek sever, portekiz'de de vakit geçirmiş ama işte olmuyor, anlaşamıyorlar. benim için aralarındaki fark bu kadar barizdir
• son 1-2 yıldır pençesine fena halde düştüğüm dil. kafayı bossa novayla bozduktan sonra bu dilde yapılan şarkıları sürekli dinler hale geldim.fonetik olarak insanı çok acayip yerlere götürüyor,müthiş keyifli dinlemesi.
• bortekizce.
  
  portekizcenin en yaygın lehçesi. hatta şöyle söyleyeyim, portekizcenin resmi dil -veya resmi dillerden biri olduğu- on ülkeden diğer dokuzunu toplayın 100 milyon insan yapmıyor, brezilya'nın nüfusu bir başına 200 milyon.
  gerçi ingilizceyi de ingiltere'de 70 milyon insan konuşuyor, sırf abd 350 milyon, dimi.
  bu iş böyle demek.
  o değil de portekiz'in nüfusu nasıl on milyon lan. şuna hep şaşırırım. bir gün "pardon pardon yanlış toplamışız 67 milyon olacak o" diye çıkacaklar diye bekleyip duruyorum, ama henüz yok yani. 10 milyon lan. 9 milyon tane futbolcusunu tanıyoruz zaten. bunlarda hiç kadın yok mu, futbol oynamayan adam yok mu, ne bileyim bakkalı marketi yok mu. portekiz nasıl on milyon lan.