cavalleria rusticana

• konser versiyonu 20 aralıkta fulya sanat merkezi'nde sahnelenecektir.
  
  detaylar icin:
  http://www.idso.gov.tr/tr/konserler/2013/12/20
  
  pirolli yönetiminde, istanbul devlet senfoni orkestrası ve istanbul senfoni korosu.
  
  ilgilenenleri bekleriz.
• bu sezon süreyya operası'nda izlenebilecektir.
  
  https://secure.dobgm.gov.tr/…era2013/devopera.aspx#
• pietro mascagni tarafından bestelenen eserin ilk gösterimi 26 mart 2016 cumartesi olup diğer gösterim tarihleri ise 29-30 mart 2016 , 1-2 nisan 2016 ve 5-6 mayıs 2016'dır.
• librettosu büyük italyan yazarı giovanni verga tarafından bir kısa hikâyeye dayanılarak yazılan kısa opera.
  
  (genellikle leoncavallo'nun kısa operası palyaço [pagliacci] ile birlikte sahnelenir... ki bilet alanlar yeterli süre iki kısa operanın tadını çıkarsın, tek başına sergilenen cavalleria rusticana ile çırak çıkarılmasın.)
• preludio and siciliana yada preludio and siciliana
• 12 ağustos 2017 tarihinde odessa merkez opera binasında locadan seyredeceğim ve çok merak ettiğim oyun. 2 saat 40 dakika olacağı bilgisi mevcut bakalım sıkılacak mıyım... izledikten sonra güncellerim kib bye...
• bu sene izmirlilerin kaçırmaması gereken muhteşem bir eser. hemen ardından yine inanılmaz bir başka eser (bkz: i pagliacci) ile devam ediyor. dünyada da sıklıkla iki eser bir arada gösteriliyor ve hatta cav/pag olarak da biliniyor.
  
  izmir dob enteresan bir kurguyla bu iki eseri bir araya getirmiş, bence görsel bir show haline getirebilmişler. özellikle ilk perdenin açılışında i pagliacci kostümlerinden esintiler çok güzel bir enstantane oluşturmuş. bir kaç defa zor tuttum kendimi ağlamamak için. (bkz: o lola ch'ai di latti la cammisa) başlı başına göz pınarlarına seslenirken; kilise sahnesi sonrasında gözlerim kızarmıştı bile.
  
  tabii i pagliacci'de (bkz: vesti la giubba) aryası için aşağıdaki performanslardan dolayı inanılmaz beklentiler içindeydim.
  
  https://www.youtube.com/watch?v=-kbi1emcd3e
  https://www.youtube.com/watch?v=ayywvcw29mk
  
  tanrı'ya şükür izlediğim en duygusuz kurgulardan biri çıktı karşıma. ne pudra, ne ayna vardı sahnede :)) yine de tanrıya şükür... muhteşem bir geceyi kıpkırmızı gözlerle kapatmama bir şekilde mani oldu o kurgu. (bkz: dramaturglar kadro istiyor)
  
  ve izmir dob'un muhteşem sanatçıları... her biri tertemiz bir performansa imza attılar. alkışınız bol olsun.
• kısa olsa da insanın bağrını yakar. özlem çekenlere iyi gelir.
• italyan gerçeklik akımının başlıca yazarlarından giovanni verganın 1880 yılında kaleme aldığı aynı adlı hikâyesinden uyarlanan, librettosu giovanni targioni-tozzett ve guido menasci tarafından yazılan ve operada gerçeklik akımının(versimo) ilk örneklerinden sayılan tek perdelik eser, pietro mascagni tarafından bestelenmiştir. olay örgüsünde ihanet, namus, intikam kavramlarının işlendiği trajik eserin ilk gösterimi 17 mayıs 1890'da roma'daki teatro costanzi'de yapılmıştır. 1893'ten bu yana, ruggero leoncavallo'ya ait 'palyaçolar' adlı iki perdelik diğer bir opera eseri ile bileşik şekilde sahnelenmesi neredeyse bir gelenek halini almıştır. palyaçolar adlı eser cavalleria rusticana'nın kazandığı üstün başarı üzerine iki yıl sonra yazılmıştır. benzer şekilde yine intikam, namus ve ihanet kavramlarını konu edinen palyaçolar'ın da konusu sicilya'da işlenen gerçek bir cinayet öyküsüne dayanmaktadır.
  
  cavalleria rusticana, pietro mascagni'nin bestelediği ilk opera olma özelliğine de sahiptir. aslında mascagni, cavalleria rusticana'yı temmuz 1888'de milano'da açılan bir yarışma için bestelemişti ve sahnelendiği gün sansasyonel bir etki yaratmıştı.
  mascagni'nin bestelediği 16 opera arasında en tanınan ve tutulan eseri oldu. öyle beğenilmişti ki ilk gösteriminden mascagni'nin 1945 yılındaki ölümününe kadar sadece italya'da 14bin defa sahnelendi. dünden bugüne günümüzde de operaevlerinin en fazla rağbet ettiği eserlerden biridir. gerçekten de özellikle müzikal bağlamda öyle etkileyici ve güzel bir eserdir ki bu kadar beğenilmekte sonuna kadar haklıdır. ülkemizde ankara devlet tiyatrosu'nda ocak 1950'de ilk defa "köylü namusu" adıyla sahnelenmiştir.. temsilde santuzza rolünü uluslararası üne sahip sopranomuz leyla gencer üstlenmiştir.
  
  17 mayıs 1890 tarihindeki ilk gösterimindeki rol paylaşımı, performans sergileyen sanatçılar, karakterler ve vokal tanımları:
  
  santuzza: _gemma bellincioni (soprano)
  turiddu:_ roberto stagno (tenor)
  lucia:_ federica casali (kontralto)
  alfio: _guadenzio salassa (bariton)
  lola: _annetta guli (mezzo-soprano)
  
  ---spolier---
  hikâyenin geçtiği zaman ve mekân:
  zaman: 19'uncu yüzyılda paskalya bayramı
  mekân: sicilya'da bir köy
  
  tema:
  askerden yeni dönen turiddu sevgilisi lola'nın köyün zenginlerinden arabacı alfio ile evlendiğini öğrenir. bunun üzerine köyün genç kızlarından biri olan santuzza ile nişanlanır. lola bu ilişkiden haberdar olunca sindiremez. turiddu'yu yine baştan çıkarır ve evlilik dışı gizli bir ilişki yürütmeye başlar.
  
  turiddu'nun annesi lucia köyün meydanında bulunan bir şarapevi işletmektedir ve oğlu turiddu da burada çalışmaktadır. bu arada, santuzza turiddu'dan hamiledir ve turiddu'nun kendisini lola ile aldattığından şüphelenmekte ve kaygılanmaktadır. mamma lucia'nın yanına giderek ona turiddu'yu sorar. lucia da ısmarlanan yeni şarapları almak için yakınlardaki kasabaya gittiğini söyler. bu seyahat birkaç gün sürecektir, ancak santuzza buna inanmaz, çünkü turiddu dün akşam köyde görülmüştür ve bunu lucia'ya da bildirir. kafası karışan lucia detayları öğrenmek için kızı içeri davet eder. bu sırada lola'nın kocası alfio gelir, yıllanmış kaliteli şaraplardan ister. lucia istediği şaraplardan kalmadığını, oğlunun almak için kasabaya gittiğini belirtir. alfio şaşırır ve; "daha bu sabah onu evimin civarında gördüm." der. bu noktada mamma lucia da şaşırmıştır... ağzını açıp bir şey söylemeye fırsat bırakmadan santuzza lucia'yı susturur.
  
  alfio gittikten sonra, lucia santuzza'ya alfio'nun oğlunu gördüğüne dair sözleri üzerine konuşacağı anda neden sus işareti yaptığını sorar. bunun üzerine santuzza, "şimdi sen de öğren (voi lo sapete)" şarkısını söyler. böylece lucia turiddu'nun lola ile gizli ilişkisini öğrenir ve santuzza adına üzülür. çünkü karnında gayrimeşru bir çocuk taşıdığı gibi aldatılmış ve onuruyla oynanmıştır.
  
  bir süre sonra turiddu gelir. santuzza iş bahanesiyle köyden gitme yalanı yüzünden onu azarlar. aynı anlarda lola da meydanda şarkı söylemektedir ve santuzza ile alay ettikten sonra kiliseye girer. turiddu da lola'nın peşinden kiliseye gitme girişiminde bulunur, ama santuzza, turiddu'ya sıkıca sarılır ve gitmemesi için yalvarır ancak turiddu kızı iter ve santuzza yere düşer. turiddu kilise gider. bu arada alfio karısı lola'yı aramak için meydana gelmiştir. santuzza alfio'ya lola ve turiddu'nun yasak ilişkilerini anlatır.
  
  ---bu kısımda arka planda intermezzo çalmaktadır.---
  
  alfio, lola ve turiddu'nun ihanetini öğrendiği dakikalarda köy ahalisi de kiliseden dağılmaya başlamışlardır. turiddu keyiflidr, çünkü lola yanındadır ve santuzza'yı ötelemeyi başarmıştır. tüm arkadaşlarını şarapevinde içmeye davet eder ve bir şarkı tutturur: "çok yaşa akan şarap(viva, il vino spumeggiante)... gamsızca eğlenirken alfio gelir. turiddu ona da şarap ikram etmek ister, fakat adam teklifini geri çevirir. bu sırada kadınlar lola'yı da alıp oradan ayrılır. alfio ve turiddu arasında sert bir münakaşa patlak verir. alfio turiddu'yu dülleyo davet eder. akabinde sicilya usulüne uygun şekilde birbirlerine sarılırlar ve genç adam sicilya gelenekleri gereği alfio'nun kulağını kanatacak biçimde ısırır ki bu düelloyu kabulünün ifadesidir. bu eylem aynı zamanda düelloda mutlaka kan döküleceğinin ve biri ölene dek dönüş olmadığının da bir sembolüdür.
  
  alfio mekândan ayrılır. turiddu annesi lucia'ya köyün dışına çıkması gerektiğini, eğer dönmeyecek olursa santuzza ve çocuğuna iyi bakmasını tembihler ve ekler:
  "bir öpücük anne!; bir daha öpücük! elveda sana!(un bacio, mamma! un altro bacio! — addio! )" ilgili arya mamma, quel vino è generoso
  
  ve turiddu hızlıca ayrılır. lucia çaresizlik içinde ağlamaktadır. santuzza gelir, lucia'yı teselli etmek için ona sarılır. bu sırada köylüler de çevrelerinde toplanmıştır. uzaktan sesler duyulur...bir kadın, "turiddu öldü!.." diye bağırır. bu kötü haber karşısında santuzza bayılır. lucia da kendisine destek olmak isteyen köylü kadınların kollarında kendinden geçer ve yere yığılır kalır.
  
  ...ve perde kapanır.
  ---spolier---
  
  andrea bocelli, paoletta marrocu, stefano antonucci performansıyla mart 2007'de yayımlanan tam albüm: spotify playlist
  
  p.s: the godfather pt iii final sekansında michael corleone'nin oğlu anthony vito corleone'nin sahnede sergilediği opera temsili de cavalleria rusticana'dır.
• bir perdelik opera olmasına rağmen müzikli-dram literatürünün en önemli eserleri
  arasında yer alan cavalleria rusticana'daki lirik sahnelerde, pietro mascagni'nin, kendine has lirizmi ile eşine az rastlanır bir duyarlılığı dile getirmiş olduğu açıkça görülür.
  mascagni, cavalleria rusticana ile , italyan opera dünyasının 19. yüzyılın sonundaki en önemli yeniliklerinden biri olan verismo(gerçekçilik) akımının ilk eserini vermiştir.
  verdi, cavalleria rusticana önünde eğilenlerin hepsi adına şöyle demişti: "o çok büyük bir yetenek ve çok etkili bir türü keşfetmiştir: ‘kısa operaları’"
  kısa olduğu kadar, karşıtlıkları işleme bakımından da önemli bir kurguya sahip olan cavalleria rusticana operası, eşine az rastlanır bir uvertür ile başlar. bu giriş müziğinin bir başka önemli yönü de, operanın akışı içinde yer alan, alabildiğine değişik melodilerden oluşmasıdır. onun için bu uvertür, başından sonuna kadar birbirini izleyen sürprizleri, tezatları içerir.
  overture
  eserde yer alan kalabalık halk sahneleri de özgündür. çünkü bu sahnelerdeki kadın ve erkek grupları, iki ayrı koro halinde uzaklarda kaybolmaya başlamadan önce, ansızın birleşik bir koroya dönüşmektedir.
  
  hikaye, 1880 yılında sicilya'da paskalya yortusu sırasında geçer.
  turiddu, askere gitmeden önce, lola ile evlenmek için anlaşmış, ama askerden dönüşte, lola’nın zengin arabacı alfio ile evlenmiş olduğunu görmüştür. alfio, lola’yı kendisine bağlı sanmakta ve ona çok iyi davranmaktadır. turiddu, santuzza’nın aşkıyla avunmak ister ve ona evlenme vaadinde bulunur. lola, eski sevgilisinin santuzza’ya yaklaşmasını hoş görmez ve turiddu'ya yeniden yakınlık gösterir; turiddu, ona yeniden bağlanır. işin içyüzünü sezen santuzza, korkunç bir kıskançlığa kapılır ve duyduğu acıyı turiddu’nun annesine yakınarak anlatır ("voi lo sapete o mamma…-"biliyorsunuz anneciğim…"), anne lucia ise, onu boş yere avutmaya çalışır.
  o ana kadar olan tüm hikaye işte bu aryadadır.
  bir bölümü;
  ".....m’amo, l’amai, ah! l’amai / beni sevdi, onu sevdim, ah! onu sevdim.
  quell’invidia d’ogni delizia mia / bütün mutluluğumu kıskanan kadın
  ....me l’ha rapito / onu benden çaldı
  priva dell’onor mio, rimango: / kalakaldım onursuz:
  lola e turiddu s’amano / lola ve turiddu birbirlerini seviyorlar,
  io piango, io piango! / ben ise ağlıyorum, ağlıyorum! "
  şurada
  
  santuzza bu kadarla kalmaz. son kez turiddu tarafından reddedildikten sonra (l"a tua santuzza piange e t’implora"- "santuzza’n ağlıyor ve sana yalvarıyor"…)
  duet
  kıskançlıktan çılgına dönmüş halde, her şeyi alfio'ya anlatır.
  alfio, turiddu'yu yöreye özgü şekilde düelloya davet eder.
  
  sahne bir süre boş kalır. bu süre içerisinde orkestranın seslendirdiği intermezzo duyulur. eserin başından beri giderek artan bir gerilimle gelişmiş olan dramatik hareket, intermezzo ile sakinliğe erişir.
  intermezzo
  intermezzo, mascagni'ye özgü lirizmin en iyi örneğidir.
  
  turiddu annesine biraz hava almak için köyün dışına gideceğini ve hiç geri dönmezse santuzza'ya iyi bakmasını söyler.(un bacio, mamma! un altro bacio! — addio! - "bir öpücük anne!; bir öpücük daha! elveda sana!")
  pavarotti yorumuyla
  
  sonrası cinayet, ölüm ve ölmekten beter olmaktır.
  
  cavalleria rusticana , bir yarışma eseri olarak 3 eserle birlikte finale kalmıştı. final gecesi büyük sansasyon yarattı; kaynaklar,mascagni'nin seyirci tarafından alkışla 40 defa sahneye çağrıldığını ve yarışmayı kazandığını söylüyor. eser, o yıl teatro costanzi'de kapalı gişe oynadı.
  mascagni'nin 1945'deki ölümünden sonra sadece opera evleri tarafından 14.000 kez sahnelenmiştir.
  çok güzeldir.. hissetmek için ne italyancayı ne de hikayeyi bilmeye gerek vardır. cavalleria rusticana, sadece bir kez dinlemekle başlayan ve ömür boyu süren gönüllü bir esarettir.
  
  bazı bölümler için aşağıdaki kaynaktan yararlanıldı:
  şu