endlösung

• hitler ve gestapo tarafindan 1941 ve 1943 yillari arasinda planlanan ve uygulanan avrupadaki tum yahudilerin yok edilmesi amacli olusum..
• tarihteki kötü çagrışımlarından dolayı bugünkü almancada kullanılması tercih edilmeyen bir kelimedir. onun yerine lösung kullanılmaktadır.
  (bkz: endloesung judenfrage)
• son care anlamina gelen almanca kelime.yahudi soykiriminin kodadi.
• tarihin yüzeysel bilinen, dönemselliği içinde değerlendirilince aslında önemi(ve tabi ki iğrençliği/canavarlığı) gölgelenen bir proje.
  
  bütün bir sistemin, bir devletin, tüm gücü, kaynakları, entelektüel mirası ve insangücü ile bütüncül bir imha planını tasarlaması ve uygulamasıdır. herifler almanya'nın yıllık karbon gazı salınımı planı yapar gibi milyonların imha planını yapmışlardır. akıl alır bir iş değildir.
  
  şunu bilin, unutmayın,
  
  nazi savaş makinesinin 2. dünya savaşı eforunun kabaca %30'unun "köle işgücü" ile karşılandığı hesaplanıyor. yani 1935'te çıkan nürnberg ırk yasaları ile resmi olarak ötekileştirilip, 2. sınıflaştırılıp oradan da peyder pey köleleştirilen/imha edilen yahudileri aslında ne yapacağını çok da bilmiyordu nazi yönetimi. "endlosung" yani "nihai çözüm" tabiri buradan gelmektedir. yani bir türlü karar verilemeyen, bilinemeyeni artık çözme iradesini ifade eder. nasıl olsa öleceklerdi demek değildi bu. çünkü köle işgücü hele hele savaş ortamında vazgeçilemeyecek bir aktiftir. nazi canavardı ama aptal değildi.
  
  yahudilerden ölesiye nefret ediyorlardı. mallarına mülklerine güç ellerindeyken el koymak kolaydı. ama kalabalık yahudi toplumu aynı zamanda müthiş bir "bedava işgücü" idi. bundan da feragat etmek istemiyorlardı. bu imkanı sonuna kadar kullanmak istediler ve köle işgücünü süre olarak yapabildikleri kadar uzun süre kötüye kullandılar.
  
  bir yandan olan şu idi:
  
  1942'te yapılan wannsee konferansı ile aslında naziler bir şeyin de farkına vardıklarını itiraf diyorlar. ele geçirdikleri geniş topraklarda tutunamayacaklarını anlamışlardı. (bkz: general government) işte nihai çözüm biraz da bunun ifadesidir. artık köle işgücünü pratikte kullanamayacaklar, küçülen topraklarda iskan edemeyeceklerdi. imha etmek planı aslında bir nevi toprak kaybedeceklerini anlamak, en azından riski görmek halini de ifade ediyordu.
  
  bir itlik/piçlik de şudur:
  
  bu planla tarih önünde eninde sonunda hesap vereceklerini sezdiklerinden reinhard heydrich dışında hiçbir birincil nazi figürü wannsee konferansına ve sonucundaki pratik imha aksiyonu "operation reinhard"a katılmadı. hitler, himmler, goering, goebbels hiçbiri toplantıya katılmamış, yazılı delil olabilecek evrak bırakmaktan dahi kaçınmışlardır. işin başındaki himmler, reinhard heydrich'e şifai emirler ile talimat vermiştir. ama elbette bu çapta bir kararın başında şüphesiz adolf hitler vardı.
  
  nihai çözüm planının gereği olarak insanların baştan beri var sandıkları imha sistemi kuruldu. yani gerçek kitlesel/sistematik imha bu "nihai çözüm" kararları sonrası başlamıştır.(gaz odaları, krematoryunlar, gömü alanları vb...) belzec, sobibor, treblinka gibi sadece imha işi için özelleşmiş üç kamp kuruldu, çalıştırıldı ve sonrasında kamplar söküldü. (auschwitz ve majdanek de ek tesisler ile kullanılmıştır.)
• (bkz: nihai çözüm)
• 1942de berlindeki bir villada vuku bulmus unlu "wannsee-konferenz"i sirasinda son retuslari yapilip, hayata gecirilen ve avrupada yasayan tum yahudileri alenen yok etme amacli karar.
• alm. die "endlösung" $eklinde yazilan ve nihai karar anlamina gelen kelime.
• nazilerin toplama kamplarında tutttuğu, solcular, eşcinseller, özürlüler vs. grupları da içerse de çoğunluğu yahudi olan insanları toptan yoketmek üzerine kurulu nazi planı.
• (bkz: final solution)
• tohumları 1933'te atılan, wannsee'de resmileşen, einsatzgruppen'dan sonra, nazilerin "yahudi sorunu" için bulduğu sistematik çözüm.
  
  bilgi için