lo sceicco bianco

• federico fellini'nin ilk solo yönetmenlik deneyimi, bu anlamda ilk asıl filmi.
  
  beyaz şeyh pek çok bakımdan ilginç bir filmdir. fellini'nin sürekli ona yakıştırılan ya da yapıştırılan neorealist etiketinden aslında çok farklı bir çizgide olduğunu belirtmiştir. fellini aslında hiç de gerçeklerle ilgilenmez, ya da karakterlerin içgörülerine yahut hayallerine avans verir. bazin'in de dediği gibi fellini'nin karakterleri yatay gelişmez, dikey gelişir. fellini'nin karakterleri yatay nedensellik kanunu ile değil dikey yerçekiminin bir etkisi olarak oluşurlar. bu anlamda olaylar meydana gelmez, kahramanların "başına gelir". ivan ve wanda karakterleri bana göre bu kanunla okunabilir. onlar fellini dramında neorealist karakterlere benzemezler. beyaz şeyh wanda'nın başına iş açarken wanda da ivan'ın başına iş açar.
  
  bir bakıma bazı rastlantısallıklar (wanda'nın maceralara sürüklenişi) yine dikey fellini karakterizasyonunu yansıtmaktadır. bu da filmi geleneksel dramatik yapıdan ziyade masalsı bir noktaya taşır. fellini'nin kurgusal yapısı da sıradışıdır: peter bondanella, beyaz şeyh'in kurgusal anlamda en sıra dışı fellini filmlerinden biri olduğunu söyler. ses montajı da yine klasik kalıpların çok dışındadır. fellini'nin müziği kullanışı da geleneksel film gramerine yine terslik gösterir.
  
  bir de şuna dikkat etmek lazım; fellini çok sevdiği mise en abyme'lere (film içinde film) burada başlamıştır. aslında her zaman eğlence dünyasını filmlerine sokmak ve filmi karnaval havasına taşımak bir fellini numarası. fakat dikkat edin; filmin içinde bir fotoroman var, yani fotoroman çekimi var ve bu çekimler ile asıl filmin örtüştüğü, yekpare olduğu anlar var. bu da fellini'nin mise en abyme'e önceden beridir kafa yorduğunu gösteriyor. stilistik olarak kesinlikle bir ilk film gibi değil, ne yaptığını gayet iyi bilen ve külliyatın esaslı bir parçası beyaz şeyh. kesinlikle bir başyapıt.