diogenes laertios

• m.s. ~ 2. yy.'ın sonu ile 3. yy.'ın başı arasında yaşamış, ilkçağ yunan felsefesinin tarihini aktarıp soykütüğünü çıkaran tanınmış filozofların yaşamları, öğretileri ve deyişleri üzerine^* (peri bion dogmation kai apophthegmation ton en philosophia eudokimesanton) başlıklı yapıtıyla bilinen eski yunanlı yazar, yaşam öykücü ve felsefe tarihçisi.
  
  m.s. 3. yy.'a dek yunan felsefesinin önde gelen filozoflarının yaşamlarını ve yapıtlarını serimleyen diogenes laertios'un kendi yaşamı ve öğretisi üzerine elimizde hemen hiçbir bilgi yoktur. yalnızca hiçbir felsefe okulunun üyesi olmadığı ve yapıtının x. kitap'ını tümüyle ayırdığı epikuros'un öğretisine yakınlık duyduğu söylenmektedir. diogenes laertios'u felsefe tarihi açısından önemli kılan, yapıtnın birçoğu günümüze ulaşamamış olan ilkçağ yunan filozoflarının metinleri hakkında bilgiler içeriyor olmasıdır. her ne kadar ağırlığı yaşam öykülerine vermiş olsa da bu yapıt filozofları okullara ve akımlara göre ayırıp zamandizinsel olarak tanıttığı için kayda değerdir. yer yer önemsiz ayrıntılara ve dedikodulara kaymışsa da kimi filozofların öğretilerinin yetkin özetlerini de barındırmaktadır. kuşkusuz diogenes laertios'tan "modern" anlamda bir felsefe tarihi yazmasını beklemek en hafifinden haksızlık olacaktır. her filozofun yaşamı (bios) ile öğretisi (logos) arasında içsel bir bağ, bir ilişki olduğunu, dahası olması gerektiğini savunan bir düşünce ikliminden, eski yunan kültüründen, yaşam öyküsü ile öğretiyi harmanlayan bir felsefe tarihi çıkması doğal bir sonuçtur.
  
  diogenes laertios'un on kitaba ayırdığı tanınmış filozofların yaşamları, öğretileri ve deyişleri üzerine adlı yapıtın ele aldığı filozoflar, okullar ve akımlar şunlardır. kitap i: thales de dahil ilk bilgeler, yedi eski bilge; kitap ii: milet ya da iyonya okulu (anaksimandros, anaksimenes, anaksagoras), sokrates ile sokratesçi okullar; kitap iii: platon; kitap iv: platon'un akademia'daki ardılları; kitap v: aristoteles ile onun lykeion'daki ardılları; kitap vi: antisthenes, diogenes (sinoplu) ve diğer kinik filozoflar; kitap vii: kıbrıslı zenon ile stoacı filozoflar; kitap ix: herakleitos, elealılar'dan parmenides, atomcular'dan demokritos vd. (bu bölümün özelliği diğer bölümlerde atlanmış filozofların kimilerini dağınık bir biçimde barındırmasıdır); kitap x: epikuros ve öğretisi.
  
  diogenes laertios'ın yapıtının güvenilirliği ve kaynaklarının niteliği kimi düşünürler ile antik felsefe tarih yazımıyla uğraşanların kimileri tarafından tartışma konusu edilmişse de bazı ilkçağ yunan filozofları üzerine bizi oldukça bilgilendiren tek kaynak olduğu unutulmamalıdır. çeşitli kaynaklardan aktarılan bir çeşit derleme olduğu, yer yer de konunun dışına çıktığı yadsınamazsa da bu eserin bizim için paha biçilmez bilgi kırıntıları içerdiği de bir o kadar gerçektir.