moche

• m.s. birinci milenyumun büyük bir bölümünde peru'nun kuzeyinde yer alan topraklara hükmetmiş uygarlık.
  
  haklarında şu ana dek varılmış en temel iki bulgu ise insan kurban etme hususunda deyim yerindeyse hiçbir şekilde geri vitesi olmayan bir uygarlık olmaları ve hasseten cinsel münasebetlerini dönemin koşullarına göre sahip oldukları üstün sanat ve zanaat becerisine paralel olarak seramik figürler tipinde sergilemekten zerre imtina etmemiş olmalarıdır diyebiliriz.
  
  kanlı ve korkutucu insan kurban etme ritüellerini bir kenara ayıracak olursak bu uygarlığın elinden çıkmış olan ve aşağı yukarı 2000 ilâ 1500 sene öncesine tarihlenmekte olan çok sayıda seramik eserde envai çeşit cinsel aktivite tasvir edilmiş ki bu öyle pompeii duvarlarından kalma "vanilla sex" olarak ifade edilebilecek tek bir tipin çok ötesinde bir imgeleme içeriyor.
  
  lehimleme tekniğinde ustalaştıkları anlaşılan mochelilerin seramikten ve tahtadan yaptıkları cinsel aktivite tasvirli süs eşyaları haricinde içerisine su ya da herhangi bir içecek konulabilen ve servisin doğrudan penisin ucundaki delikten yapıldığı sürahiler ve doğum yapan bir kadın şeklinde oluşturulmuş bir çeşit su sebili gibi anlaşılan o ki günlük yaşantılarında da kullandıkları aletler de dikkat çekmektedir.
  
  öte yandan, tuhaf bir şekilde pek çok kolomb öncesi amerika araştırmacısının da ifade ettiği üzere tasvirlerde kendilerine özgü saç kesimlerinden ve özel şapkalarından anlaşıldığı üzere birbiriyle ilişkiye girmiş olarak betimlenmiş moche uygarlığına mensup pek çok din adamı da bu seramiklerin arasında yer almaktadır. işin daha da garibi, başta bu din adamlarının ilişki içerisinde betimlendikleri eserler olmak üzere neredeyse tüm eserlerde anal ya da oral sekse dair icralar göze çarpmaktadır. cinsel münasebetlerini sanata yansıtma hususunda son derece liberal bir tavır takındığı anlaşılan mochelilerde heteroseksüel ilişki kadar homoseksüel ilişki de tasvir edilmiştir diye de ekleyelim.
  
  konu hakkında bir de tezi bulunan amerikalı araştırmacı richard dally'nin yorumuna bakacak olursak, dinî ritüeller kuvvetle muhtemel toplumun en birleştirici anları olup sosyal olarak katı bir şekilde sınıflara ayrılmış olan insanların belki de bir araya gelebildiği tek mecrayı tesis etmekte olduğundan, bu ritüeller esnasında olasılıkla orada bulunan herkesin katılımını daha da eğlenceli ve çarpıcı bir hale getirmek için işkenceyle süslenmiş insan kurban etme etkinlikleriyle birlikte muhtemelen fiziksel olarak en güçlü olan iki ya da belki de daha fazla sayıda rahip ya da üst sosyal sınıfa mensup şahısların cinsel ilişkiye girmiş olması bir hayli dikkate alınması gereken bir olasılıktır. neden diye soracak olursanız; dally'e göre moche sosyal stratifikasyonunun içerisinde fiziksel gücün de ehemmiyet arz ettiği bir realitedir. hâli hazırdaki ahlakî normlarımızın dışına çıkıp düşünebilirsek, fiziksel gücün söz konusu ortamdaki en olası tezahürü de cinsel bir münasebet olabilir. belki de bu kesin olarak ispatlanması mümkün olmayan iddiadan hareket ettiğimiz takdirde neden bu kadar çok din adamının birbiriyle cinsel münasebet içerisinde tasvir edildiğinin de kilidini çözebiliriz.
  
  velhasılkelâm moche, çok ilginç ve hakikaten merak uyandırıcı bir uygarlıktır demek yanlış olmayacaktır.