azap ortakları

• murat belge'nin genesis büyük ulusal anlatı ve türklerin kökeni çalışmasında son derece sert eleştiriler yönelttiği erol toy romanı. kemal tahir'in devlet ana, erol toy'un azap ortakları ve tarık buğra'nın osmancık romanlarını karşılaştıran belge üç farklı politik hassasiyet sahip üç yazarın da metinlerini derin bir milliyetçi tonla yazdıklarını iddia ediyor belge (s. 64). üç romanın da özcü ve anakronik bir yaklaşımla malul olduğunu düşünen belge; azap ortakları özelinde şey bedreddin'in bir tür "ideal insan" olarak sunuluşundaki sorunlara, romanın genel yapısı içindeki aksaklıklara değindikten ve bu romanla erol toy gibi marksist duyarlılıklara sahip bir romancının ideolojik açıdan tam zıttında yer alan tarık buğra'nın "osmancık"ındaki benzerliklere (söz gelimi milliyetçilik ve kadınların ikincil konumuna ve kadın karaketrlerin metinler içindeki konumuna) dikkat çektikten sonra azap ortaklarından bazı arkaizm(bilinçli bir tutumla dili olayların analştıldığı dönemedeki dile benzetmeye çalışmak) ve anakronizm örnekleri sunuyor:
  
  ha bu arada hatırlatayım: roman 14. yy.da ve şeyh bedreddin'in çevresinde geçiyor. belge; toy'un bu romanında özellikle "baygınlık verme derecesinde kullandığı" -mekte/makta eklerinden de bahsediyor (s.121). mesela:
  
  - giyim kolaylığı istek azlığını getirmekte senin anlayacağın...
  
  - anlamamaktayım... (azap ortakları, s.317)
  
  konuya dönüp anakronizm örneklerini paylaşalım:
  
  - maden bitki ve hayvanların bileşiminde aynı elementlere rastlamaktayız.
  
  - bedreddin: " aristo'nun deyimiyle belirtmek istiyorum izninizle diyalektik yoldan..."
  
  - sömürü yerine üretim...
  
  - musa çelebi'nin ölümü üzerine: "ölmese, gökbilim-uzaybilim çağını açabilirdi." (tekrar ediyorum roman 14. yy. da geçiyor)
  
  - siz evrim mi istemektesiniz, devrim mi? vb. (s.131-133)
  
  kaynak: murat belge, genesis, istanbul: iletişim, 2008.