çelişki döngüsü

• bir bireyin kendi kisisel gelisim ve degisimi sonucu vardigi bir noktada gecmisinde daha once bulundugu bir noktayla celisir hale gelme surecidir. bunun bir dongu olma sebebi kisisel gelisim ve degisimin tek atimlik olmamasindan dolayi gelecekte tekrarlama olasiliginin yuksekliginden gelir.
  
  genelde toplumda bu vaziyete yaklasim "bak eskiden ne diyordu simdi dedigine bak" biciminde olumsuz bir vurguyla tezahur eder. kendisinin gecmisteki haliyle celismek bir kusur ya da eksiklik addedilir. o sahsin gorusleri bu yuzden guvenilmez bulunur (bkz: bir dedigi bir dedigini tutmamak). hata yapma korkusu da bunun farkli bir izdusumudur.
  
  toplum degismezligi "kotulesmemek" olarak kabul etmistir. halbuki degisim iyi ve kotu yonlere gidebilir haliyle degismezlik "en azindan kotulesmemis" iyimserligiyle degil "hic iyilesmemis" kotumserligiyle algilanmalidir.
  
  bu yanilginin tek kotu tarafi "olumlu degisim" ihtimalinin gozardi edilmesi degil ayni zamanda "kotu yonde" kabul edilen degisimin "kotu"lugunun aslinda goreceli olma ve uzun vadede "iyi" olarak algilanabilecek bir unsur olabileceginin gozardi edilmesi. yani tanimi degismeye musait bir "kotu" kriterini evrensel kabul etme hatasi. hatta mutlak oldugu kesin olan "kotu" bir degisimin uzun vadede daha karli olumlu bir degisime varma ihtimalinin de gozardi edilmesi gibi. (bkz: fedakarlik)
  
  bireylerin degismezligi ayni zamanda toplumun degismezliginin ve haliyle "iyilesmezligi"nin garantisidir. bu "aman kendimizle celismeyelim" kaygisinin vardigi nokta hem bireysel hem toplumsal duzeyde hatalarinda israr, degisim korkusu, farkli olana dislayici ve ayrimci bakis acisi olarak yansir. kendimizin degismezligi, degisik olana antipatimizi korukler. haliyle hem bizim hem de toplumun tolerans yoksunlugunu percinler.
  
  celiski dongusunun aslinda insan ve toplum gelisiminin dogal bir parcasi oldugunu kabul etmek bir bireyin kendi uzerinde yapabilecegi en kolay ve basit degisimdir. bu kadar basit olmasina ragmen aslinda bir toplumun gelisme ve ilerlemesi onundeki en temel ve problemli engellerden birini de kaldirir.
  
  elbette celiskiyi dogal kabul etmek celiskinin kendisinin bir eksiklige ya da yanlisliga gosterge teskil etme ihtimalini gozardi etmeyi de gerektirmemelidir. bir celiski, onun zorunlu olarak bir eksiklik ya da bir hata gostergesi olamayacagini kabul etmekten otesi degildir. o celiskinin gercekten kotu yonde, kotu niyetli, olumsuz olacagi ancak ortadaki tutarsizligin parametrelerini kefelere koyup olcup bicmekle olur. haliyle celiski aslinda sadece degisimdir. bunun iyi ya da kotu yonde oldugu konu bazinda degisir. hatalar dahi tecrube yarattiklarindan basariya altyapi olusturabilirler.
  
  o yuzden: "onceden ne diyordu simdi ne dedi" tek basina hicbir sey ifade etmez. salt bunu kullanarak elestiri getirdigini zanneden adamin entry'sini kotulerim, kendisini de aklimdan silerim. dilegim de odur ki degisim kutsal addedilsin, duraganlik lanetlensin, elestiriler "10 yil once dedigiyle ayni seyi soyluyor hala" diye gelsin. celiski dongumuzle barisik yasayalim. dunyada baris olsun. (bonus)