kore yemekleri

• pirinç, çeşitli sebzeler, deniz ürünleri ve et ağırlıklı bir mutfaktır. bu mutfakta süt ve süt ürünleri yoktur. aynı şekilde tahıl ve tahıl ürünleri de yer almaz. zira buğdayın ülkeye girişi çok geç olduğundan geleneksel mutfağın içinde yer bulamamıştır. bunun yerine buharda pişirilen short-grain pirinç pilavı her öğünde, her yemekle yenir.
  
  bu mutfağın side dish denen yancıları meşhurdur, hatta mutfağın temelini pirinçle birlikte bu yancılar oluşturmaktadır. yüzlerce side dish mevcuttur. bunlardan en meşhuru kimchi'dir ve onun da kendi içinde yüzlerce farklı varyasyonu vardır. unesco kültürel miras listesi'ne girmiştir.
  
  bir tür kırmızı pul biber olan gochugaru'dan imal edilen gochujang salçası, çoğu yemeğin olmazsa olmazıdır ve yemeklere acılığı veren de budur. gochugaru'nun yanında yemeklerde sıklıkla susam yağı, bir tür fermante edilmiş fasulye püresi olan doenjang, soya sosu, sarımsak ve lahana kullanılır.
  
  genel inanışın aksine kore mutfağında böcek yoktur. kırsal bölgelerde ipekböceği atıştırmalık olarak tercih edilebilir. şehir merkezlerinde de turistler için bazı satıcılar ipek böceği satmaktadırlar. köpek eti de aynı şekilde çok eskiden kırsal kesimde yokluktan ötürü tüketilirmiş. ancak artık köpek eti diye bir şey tüketilmediği gibi geçtiğimiz aylarda alınan bir kararla köpek etinin ülke çapında üretilmesi de yasaklandı. yeni nesil koreliler için ipekböceği yemek de köpek eti yemek de mümkün değil. bunu en az bizim kadar korkunç buluyorlar. üstelik köpek sahiplenme konusunda herhangi bir avrupa ülkesini ikiye, üçe katlayacak düzeydeler. köpekleri çok seviyorlar. her hanede en az bir köpek var.
  
  bu mutfakta et çok önemli bir yer tutar. her yemekte az da olsa et kullanılır. etsiz yemeğin yanında muhakkak ayrıca et eşlikçi olur. et konusunda tavuk etini ve domuz etini bulgogi takip eder. bulgogi, kore tarzı marine edilmiş bir ettir. bizim döner eti gibi dilimlenir ve tadı da aslında bizim et dönerine çok ama çok benzer.
  
  et konusunda çok zengin bir mutfaktır. tavuk etini çok iyi kullanır. kore usulü soslu tavuk kızartması sokak lezzeti olarak da tüketilmektedir. bunu bir kere yiyen kfc tavuğunu bir daha yemez. benzer şekilde ana bileşeni tavuk ve çeşitli sebzeler olan dakgalbi de çok başarılıdır. türkler'e en çok hitap eden kore yemeklerinden biri olduğunu düşünüyorum.
  
  kore'de domuz eti en çok tüketilen ettir, çünkü üretimi kolay ve ucuzdur. domuz etiyle sanat yapan bir mutfaktır. kızartmasından tencere yemeğine kadar pek çok çeşit domuz eti yemeği bulunur. bunların başında meşhur kore barbeküsü gelir. kore barbeküsünün ana bileşeni domuz etidir. dana eti ve tavuk etiyle de kore barbeküsü yapılabilir pek tabii. yıllarca süregelen japon egemenliğinin bir sonucu olarak tonkatsu gibi çeşitli japon mutfağına has et yemeği de kore mutfağına geçmiştir. bunları da tatmak için japonya'ya gitmenize gerek yoktur.
  
  bu mutfakta en az et kadar pirinç de çok verimli kullanılır. her yemeğin yanında pirinç pilavı olmazsa olmazken pirinç kızartması da başlı başına bir yemek olarak tüketilir. bunun yanında pirinç keki de meşhurdur. acı soslu pirinç keki tteokbokki bir sokak lezzeti olarak karşımıza çıkarken bu kekten çorba da yapılır ayrı bir yemek de. aynı şekilde ana bileşeni pirinç olan bibimbap da çok meşhur bir bowl yemeğidir. çeşitli sebzeler ve etle birlikte yenir. yine temelini pirincin oluşturduğu gimbap da hafif tuzlu ve çıtır deniz yosununa sarılmış pirinçle birlikte çeşitli sebze ve et ihtiva eden güzel bir sushi alternatifidir.
  
  meyve, kore topraklarının meyve yetiştirmeye elverişsiz olması nedeniyle geleneksel mutfakta yer bulmaz. günümüzde de meyve çoğunlukla ithal edildiğinden çok pahalıdır ve ancak özel günlerde/davetlerde vs. tüketilmek üzere satın alınır. yani durumun ne kadar acı olduğunu açıklamam gerekirse: bir tane elmaya 100 lira, 10 tane çileğe 350 lira gibi bir para vermeniz gerekir. yalnızca yılın belirli zamanlarında jeju adası'nda bolca yetişen mandalina daha ucuz olduğundan yaygın şekilde tüketilir. çok meyve seven ve yiyen biriyseniz yüksek meyve fiyatlarından ötürü kore'de yaşamanız eziyete dönüşebilir.
  
  mutfağında sebze olarak en çok salatalık, soğan, sarımsak, lahana, kore turpu, patates, tatlı patates, ıspanak, fasulye filizi, biber, deniz yosunu, kabak ve çeşitli mantarlar kullanılır. bunlar da kendi başına bir side dish olarak yemeğin yanında sunulabilirken bazen etli yemeğin içinde katık olarak da kullanılabilir. mesela bir side dish olarak servis edilen, oi muchim denen kore usulü acılı salatalık salatası dehşet lezzetlidir. bunu yiyip beğenmeyecek bir türk olduğunu sanmam.
  
  bu mutfakla ilgili daha yazacak çok şey, bahsedecek çok yemek var tabii ki. ama özetle sağlıklı karbonhidratlarla bol miktarda proteinin bir arada sunulduğu geleneksel olanı epey sağlıklı, modern olanıysa biraz fazla deep-fried ürün içerdiğinden hafif zararlıya kaçmaya başlamış bir mutfaktır. türkiye'de gittiğim hiçbir kore restoranında tatmadığım kadar farklı, ilginç ve lezzetli yemeği kore'de tattığımdan bu mutfağı gerçekten deneyimlemek isteyenlerin kore'ye gelmeleri gerektiğini düşünüyorum.