berlin

• sevgili berlin dostları. sağ olunuz, var olunuz. biz yazdık, sizler de okudunuz, mesajlarınızı esirgemediniz. üzerinde emek harcanmış yarı seyahatname, yarı tur rehberi, az birşey lirik, didaktik, satirik düzlemlerde bir deneme, komedya ve otobiyografi soslu yazıların onlarca kişi tarafından beğenilmesi, güzel günlerde kullanılmış olması, aktif veya pasif olarak takip edilmiş olması benleri(^*) de ziyadesiyle memnun etti.
  
  almanya'nın berlin'i, bir daha gelirsem sevsinler beni şeklinde bir tavrım var bu şehre karşı. aylardan kasıma geldik nerdeyse. ben de bu aylarda çok soğuğunu yedim bu şehrin. aralıkta bir ucuz easyjet bileti denk getirip de akdeniz alanına tekrardan kendimi atıp berlin tipisinden, 25 derece daha sıcak güneşli diyarlara erişmeden önce perişan olduğum bir kasım ayıydı, ve yağmur çamur demeden bu şehri kimi zaman romantik bir prens edasıyla bir başıma, kimi zaman da 72.5 milletten türlü dostlarımla arşınlamaktaydım. daha almanlar bir oturma iznini dahi çok görmüşlerdi.
  
  bak gene otobiyografiye çok kaydık. kardeşim veriyonuz gazı, güzel olmuş vay devam et kardaşım diye. biz de yiyoz, başlıyoz anlatmaya, nerden girdiğimizi ne yapacağımızı şaşırıyoz. bak yazın türkçe'm de kaydı. iyice dağılmadan temel konuya geçelim.
  
  arkası yarın demiştik değil mi. yavaş yavaş geliyoruz dostum. bizde yalan yok.
  
  şimdi nereyi anlatacağız biliyor musun ey yolcu? şimdi anlatacağım yer, bilmeden gelip bastığın bu toprak, bir devrin battığı yerdir ey yolcu. hamaset falan değil. duvarlar buralarda dikildi, ve yine buralarda yıkıldı.
  
  friedrichshain (1. sezon)
  
  evet, şimdi elinde bir berlin şehir haritası var. o haritanın göbeğinde merkez vardır. doğusunda da birkaç adet bölge göreceksin böyle tuhaf alman isimlere sahip. işte tam ortanın sağında duran o bölge var ya, işte o bölge friedrichshain'dır. ya da haritan yok, çok da önemli değil. fernsehturm adlı evvelden de teferruatlıca bahsettiğimiz tv kulesine bakıyorsun. hah işte ona göre yönünü belirliyorsun. kule batı yönünde kalıyorsa ve eğer berlin'in bir bölgesinde kuleyi çok çok net görüyorsan, orası friedrichshain'dır, zira iniş çıkış yükselti, gökdelen tepedelen falan yoktur burda, ondan tabak gibi ortaya çıkar kule.
  
  önce yer ve ulaşım. detaylara girmeden önce, nerde olduğumuzu ya da nasıl gideceğimizi bilmemiz lazım değil mi. friedrichshain bölgesinin sınırlarının 3 ana arterle kesilmiş olmasından da yola çıkarak, 5 alt bölgeye ayırmak mümkündür. böyle resmi bir ayrım yok da, ben ayırdım oldu yani, var mı?
  
  kuzey - batı - güney- orta - doğu sırasıyla :
  1- kuzey friedrichshain (landsberger allee bölgesi) 2- batı friedrichshain (ostbahnhofve karl marx allee havzası) 3- sahil (spree kenarı) 4- gerçek friedrichshain (warschauer strasse- frankfurter allee havzası) 5- ostkreuz
  
  friedrichshain ve ulaşım dedin mi de, akla ilk gelen u5'tir. alexanderplatz'dan başlayıp friedrichshain'ı göbekten yararak doğuya gider bu kahverengi metro hattı.en eski hatlarındandır berlin'in. bunun dışında şehri tümden göbekten yaran s-bahn ostbahnhof, warschauer strasse ve ostkreuz'da friedrichshain'dan geçer. yeşil u1 hattı ise friedrichshain'ı kreuzberg'e bağlar. bunun yanısıra, friedrichshain'ı prenzlauer berg'e bağlayan ve gece hayatının uğrak noktalarında durması nedeniyle party tram adını alan m10 ve friedrichshain sokaklarından geçerek bir tarafta alexanderplatz'a, öteki yönde de doğudaki banliyölere uzanan bir takım başka hatlar da bulunur.
  
  friedrichshain'ın temel ve karakteristik güzelliklerinden ikisi parkları ve evleridir. kişi başına maksimum miktarda yeşil alan düşen bir şehir alanıdır burası. güzel parklarında berlin sakinleri kah bira içer, kah köpek dolaştırır, kah da işerler. evler de böyle bir şekil şekildir. bir de publar, barlar ve kulüplerden oluşan gece geç saatlere doğru başlayıp sabahın ışıkları iyice gözünüzü alana kadar süren uzun ve renkli gece hayatı var tabi bu bölgenin. tüm bu evlere, parklara, gecelere bilahare teferruatlı değineceğiz.
  
  şimdi yine bölüm bölüm anlatmaya başlayalım. böl ve yönet hesabı, kapito?
  
  1 - kuzey friedrichshain (landsberger allee bölgesi)
  
  vallaha baştan söyleyeyim, burayı toptan çöpe at birader. berlin'in ring adı verilen ve şehiriçini sarmalayan tren hattı dahilinde şehiriçinde kalan bir bölge olmakla beraber, doğuda en ufak bir halta yaramayan bölgelerdendir. hani gidilecek mekan adı dahi vermem sana öyle söyleyeyim. bir tek bi halısaha falan var, bi de evler, dönerciler falan. öyle ortalama, öyle kıytırık bir bölge yani, daha ziyade konut kaplı. neyse, yiğidi öldürdük hakkını da verelim. volkspark friedrichshain adlı büyükçe bir park vardır bu kuzey yöresinde. böyle ağaçlı çimenli bir yeşil alan, havuzlar, ufak anıtlar/heykelcikler, piknik yapan, çimlerde yayılıp bira içen insanlar yani özet olarak, eğer uzun süreli berlin'deyseniz bir haftasonu uğrarsınız, zaten gençler çeşitli organizasyonlarda çağırırlar sizi. bunun dışında şehrin ta doğu banliyölerine doğru uzanan landsberger allee'de tramvay bekleme çilesi nedeniyle uzun zamanlar geçirmiş olmakla beraber, sizi temin ederim ki, burada görüp görebileceğiniz en enteresan şey, geceleri döner bistrolarda bira içen ve doğu almanya, sosyalizm muhabbetine girebileceğiniz, son meteliklerini biraya harcayan, kafaları 10 numara alman abilerdir. boyuna "doğu iyiydi be", "o zaman hiç değilse ekmeğimiz vardı, hani şimdi ne iş ne aş" muhabbeti yaparlar. aslında doğu alman komünizmine her ne kadar muhalif olunmuşsa ve bu da en nihayetinde sovyet tipi bir komünist rejimi aşamamış olsa da, doğu almanların azımsanamayacak bir kısmı ddr'yi hala severler, ve güzelliklerle anarlar, hiç değilse "fena da değildi be abi; o zaman da iyiydik yani" derler; yeni sisteme ve rejime ayak uyduramamış önemli bir insan kitlesi halen mevcuttur. anlarsınız ki aslında ddr, batı ve hatta daha da önemli ölçüde şimdiki alman devleti tarafından propagandize edildiği ölçüde bir şeytan devlet değildir.
  
  2- batı friedrichshain(ostbahnhof ve karl marx allee havzası)
  
  friedrichshain'ın mitte ile dirsek temasına girdiği yerlerdir bu bölgeler.
  
  ostbahnhof havzası
  
  ostbahnhof dediğimiz yer, berlin'in doğudaki ana istasyonu. polonya vs. yerlere giden trenler burdan kalkar. tipik bir alman tren istasyonundan farkı yoktur. hemen 300 metre aşağısı nehir kıyısıdır, ki bu bab'a sahil olarak bahsedeceğim kısımda geleceğim. ostbahnhof çevresinin olayı gece hayatıdır. paris komünü'nün 100. yılının anısına ad verilmiş strasse der pariser kommune bulunur hemen istasyonun yanında.
  
  friedrichshain dedin mi gece hayatı demiştik ya, işte tam orda istasyonun karşısında fritz adlı öğrenci dostu, pek çok ortalama ünlü kaliteli müzik grubunun da konser verdiği güzel kulüp bulunur. aynı caddede berlin'in en ünlü kulübü, dünyada elektronik müzik kulüpleri arasında hep ilk 3 arasında sayılan, eski bir elektrik santralinden bozma devasa tavanlı berghain bulunur( ^*), aynı binadaki panorama bar ile beraber. berghain'da gay popülasyonu yüksek olmakla beraber, içinde neyin döndüğü belli olmayan karanlık odaları falan olan sapkın bir mekandır, elektronik müziğin en kral dj'leri buraya gelir hep, ama "bu tip şeyler delikanlıyı bozar" diyecekseniz, irrite oluyorsanız gitmeyiniz. zaten gitseniz de alma ihtimalleri yüzde 5. nice cevval gençler, efendi efendi damlarıyla, 10 kişilik kızlı erkekli suit up gruplarıyla gidip kapılarda 1.5 saat kuyruk bekleyip süründükten sonra yaka paça evlerine döndüler. berghain'a gidilecekse en ideal kombinasyon kol kola iki erkek ve olabildiğince saçma sapan giyinmektir dostlar, zira düz adam veya smart casual giyimli efendi adamları asla almıyorlar. bu adamlar da böyle bir trip oturtmuşlar işte.
  
  karl marx allee havzası
  
  alexanderplatz'dan friedrichshain'a geçişi sağlayan bulvar, karl marx allee'dir. ismi almanya'nın birleşmesiyle değişmemiş ender bulvarlardandır. marx'ı sahiplenir almanlar anlayacağın. ruslar'ın veya bir başkasının sosyalisti umrunda olmaz ama kendi sosyalistini de karl liebknecht'i olsun, rosa luxemburg'u olsun, friedrich engels'i olsun, öylesine bağrına basar. karl marx allee, alex'ten dümdüz doğuya ilerledin mi gireceğin bulvardır. friedrichshain'a girdiğini bu bulvara girip 3-5 dakika yürüdükten sonra mimarideki değişimden anlarsın. işte tam o saat, o vakit, o dem, friedrichshain'ı karl marx allee ve ardılı frankfurter allee bulvarları boyunca kaplayan doğu alman tipi komünist dönem mimarisiyle tanışacaksın. krem/açık kahverengi/saman sarısı arasında karman çorman renklere sahip, stalinist döneme ait tekil fayanslı, dikdörtgen pencereli güzel ön cephelere sahip, sütunlu ve görkemli girişleriyle dikkat çeken, yüz metrelerce uzanan ve her biri 5-6 katlı devasa apartman bloklarıdır bunlar, ama ortalama komünist rejim apartmanlarına kıyasla son derece estetik ve güzeldir. bir detayı da es geçmemek gerekir; bu bölgedeki apartman blokları yapılanması, ilk olarak 1920'lerde weimar cumhuriyeti döneminde başlamakla birlikte, bu binaların bir kısmı savaştı, zamandı derken yok olmuş, değişime uğramıştır, ancak bu komünist dönem binaları arasında alman neo-klasik mimarisinin izlerini görmek mümkündür, zira bu blokların bir kısmı 20'lerdeki temellerinin veya kalıntılarının üzerine, o stile son derece benzer bir tarzda inşa edilmiştir, ki anca profesyonelleri ayırıyor hangisi 20'lerden, hangisi 50'lerden.. velhasıl, bu merkeze yakın ve güzel bölgede nispeten imtiyazlı tiplemeler oturmaktaydı. esas koca koca 17-20 katlı beton yığınları şehir dışına doğru daha doğu banliyölerindedir^*. hah, işte karl marx allee üzerinde, alexanderplatz'a 2 u-bahn durağı uzaklığında, benim ömrü hayatımda gördüğüm en nevi şahsına münhasır meydanlardan olan strausberger platz bulunur. ortası havuzlu dörtyol ağzı tipli bir meydan olmakla beraber, etrafında bu yukarıda bahsettiğim tip yapılar bulunduğundan daha da güzel bir hal alıyor.
  
  bir de şöyle bir şey var, sonradan bana gelip niye bunların hepsi böyle hö demeyin: deminden beri konuşuyoruz ya, landsberger, frankfurter, strausberger falan diye; bunlardan berlin cadde/bulvar isimlerinde, özellikle doğuda, onlarca var. bunlar bira markaları, sosis türleri değiller. yöneldikleri şehirlerden/kasabalardan alıyorlar isimlerini. landsberger allee, kuzeydoğuya doğru landsberg kasabası yönünde uzandığından o ada sahip. frankfurter ise frankfurt'a, ama tabi doğudaki frankfurt oder'e. ben açıklayayım da, hani olur ya, bilen var bilmeyen var. kıssadan hisse: öğrenmemek ayıp. hadi bakalım.
  
  evet, demin de paris komünü caddesi diyorduk ya, işte ostbahnhoftan sahile değil de ters yöne, yani kuzeye doğru yürüdün mü orası da karl marx allee'ye bağlanıyor. berlin'in gizli girdaplarını sana bir bir çözdürüyorum yolcu. labirent gibi bu şehirde kaybolmadan dolaşasın sayemde diye. hay oryantasyonumla bin yaşayayım emi!(amin)
  
  neyse, yoruldum...friedrichshain'ın kalan cüzlerine(sahil, gerçek friedrichshain ve ostkreuz) sonra devam edeceğim. zaman, sadece birazcık zaman...