mozart senfoni no. 41

• senfoninin son bolumu, 4. bolumu, finali, mozart'in son senfoni bolumu, onun bestecilik kariyerinin muhtesem bir 11 dakikasini teskil eder. bu yapiti besteledigi tarihlere kadar bach - handel muzigi uzerine okumalar \ calismalar \ uyarlamalar yapmis olan besteci, bu bestecilerden aldigi kontrapuntal & fugal yazi ilhamini inanilmaz yetenegi ile isleyerek daha once kaleme aldigi kimi yapitlarinda takdire sayan bicimde kullanmisti ancak bu bolumde bu yazi stillerini kullanisini tam olarak doruga cikarmistir.
  
  bolum sonat formuna uyar. a - a - b - b - c yapisidadir. burada a serime, b gelisme + serim turevine (rekaputilasyon) tekabul eder. c ise kapanistir. temsilden temsile farklilik gosterir bicimde bir tekrar alma \ almama durumu soz konusudur. olasi temsil sekilleri ve ilgili sekilde yapilmis ornek bir kayit :
  
  a - b - c (leonard bernstein - new york filarmoni orkestrası - sony )
  a - a - b - c (sir neville marriner - the academy of st martin in the fields - emi)
  a - a - b - b - c (leonard bernstein - viyana filarmoni orkestrası - deutsche grammophon)
  
  bolumu ayricalikli kilan en temel ozelligi, sonat formunda kaleme alinmis bir senfoni bolumunde cok genelde iki karsit tema \ fikir sunulurken (kimi besteciler bir tema ve onun bir varyantini sunmayi dahi yeterli gorur yeri geldiginde) burada 5 kadar tema sunulur. haliyle bunlar cok uzun islemelere tabi tutulmaz ancak yeri geldiginde, ki bu nokta bolumu ayricalikli kilan diger noktadir, kontrapuntal ve fugal yazi stilleri kullanilarak ayni anda, birbirinin icine gececek sekilde islenirler. gerek temalarin seckinligi gerekse islenislerindeki ustalik ortaya inanilmaz bir muzikal yapi cikarir.
  
  bolumun gelismesi, bir gelismeden beklenecegi uzere, bu islemenin daha da uca tasindigi olculeri barindirir. serimin turevi (rekaputilasyon) serimin kendisi kadar harikadir.
  
  ancak en sert vurus bolumun kapanisinda gelir. senfoni kariyerinin son bir dakikasinda mozart, bolumde serilmis olan 5 temayi ayni anda isler ve muazzam bir ses karmasasi (yahut daha dogru bir deyisle ilahi bir ses duzeni) yaratir. bu coda herhalde tum senfonik muzik tarihinin en ustaca yazilmis codasidir \ kapanisidir, degilse kesinlikle ilk 3'e cok rahat girer.
  
  asagidaki resimde finalde kullanilan 5 temanin, bolumun kapanisinda nasil ustuste bindirildigini gorebilirsiniz
  
  https://upload.wikimedia.org/…/jupiter-fragment.png
  kaynak : wikipedia
  
  yahut ayni 5 temanin hangi sirada aletler uzerinde gezdirildigi olcu numaralari ile birlikte asagida gorulebilir:
  
  http://imgur.com/a/zkdbp
  
  capraz duzene dikkatinizi cekerim.