davranış psikolojisi

• psikolojide davranışçı ekolün egemen olduğu yıllar, pek çok bilim adamı tarafından psikolojinin karanlık çağı olarak adlandırılmıştır. sebebi ise öğrenme sürecinin kısırlaştırılıp yalnızca uyarı ve tepki formuna indirgenmiş olmasıdır, uyarı ve tepki arasında gerçekleşen tüm bilişsel süreçler kara kutu olarak adledilip görmezden gelinmiştir. bu ekole göre tepki, ödüllendirme veya cezalandırma olmadan öğrenme olmamaktadır, tartışmaya açık kuramlarının dışında organizmaların koşullandırılabileceğine yönelik kapsamlı deneyler yapılmış ve bulgular çocuk gelişimi gibi alanlara uyarlanmıştır.
  (bkz: baby albert)
  http://www.youtube.com/watch?v=0fkzayt77zm
  
  ancak bilişsel devrimin ardından davranışsal psikoloji baskınlığını yitirmiş ve bu ekolde savunulanlar tamamen olmasa da çürütülmeye başlanmıştır.
  en belirgin zedelenme tolman'ın cognitive map ve ödül olmaksızın öğrenme üzerine kurulu deneyleriyle gerçekleşmiştir. bu çalışmalar genelde aşina olacağımız fare, labirent ve yiyecek gibi bileşenler üzerine kuruludur. ilk çalışmada labirentin şekli değiştirilip bazı yollar bloke edilse de az sayıda denemenin ardından fareler kolaylıkla yiyeceği bulabilmişlerdir, deneylerin sonuçlarına göre davranışsal ekolde reddedilen bilişsel süreçlerin bir sonucu olarak fare kafasında labirentin bilişsel haritasını çıkarmıştır. ikinci deneyde ise yine aynı bileşenler kullanılmıştır, bu deneyde fare sübje, labirent uyarıcı, labirenti görünce farenin koşması tepki ve yiyecek ise ödül olarak sınıflandırılabilir. fareler iki gruba ayrılmıştır ilk grup için 14 gün boyunca labirente yiyecek konulmuştur, 14 günün sonunda fareler ilk güne nazaran daha az sürede yiyeceğe ulaşmayı başarmışlardır, ikinci grup için ise ilk 10 gün boyunca labirente yiyecek -ödül- konulmamış ancak son 4 günde labirente yiyecek eklenmiştir. şaşırtıcı sonuç ise şudur; ikinci gruptaki fareler 14. günde ilk gruptaki farelere göre yiyeceği daha kısa sürede bulmayı başarmıştır. yani ilk 10 gün boyunca ikinci gruptaki fareler ödüllendirme olmaksızın labirenti öğrenmiştir.
  
  bir diğer tartışma konusu ise; davranışçı ekol çocukların dil kazanımını da -öğrenmesini- ödüllendirmeyle açıklamışlardır. yani çocuğun konuşması ebeveynlerce takdir edilmiş, desteklenmiş bir nevi ödüllendirilmiştir. ancak bu konu da chomsky tarafından eleştirilmiştir bu kuram, çocukların kendi kendilerine ya da oyun sırasında kendilerine cevap vermeyen ve takdir etmeyen oyuncak bebeklerle konuşmalarını açıklama konusunda yetersiz kalmıştır.
  
  eksik yanları oldukça fazla olsa da davranışçı ekol günümüzde halen kabul edilmekte ve ve terapilere uyarlanmaktadır.