iyilik yapmak

• bir davranis bicimi. sonunda hayat tarziniz haline de gelebilir...
  
  bir sozlukcuyle aramizda gecen bir yazismanin silinip gitmesine gonlum elvermedi. buraya tasiyayim dedim:
  
  bana soru:
  
  insanlarin yaptigin iyiliklerin farkinda olmalari ne güzel. sahsen, her ne kadar "iyilik yap denize at, balik bilmezse halik bilir" deseler de bazen yaptigim iyilige deger verilmedigini görünce üzülüyorum. hani karsiliktan degil de minnetten bahsediyorum. biri "bana iyilik yapilmisti, ben de baska birine iyilik yapayim" diye düsünse ben mutlu olurum. ama bazi insanlar o kadar benmerkezci oluyor ki, digerleri ona yardim etmek/iyilik yapmak zorundaymis gibi davraniyorlar. sana isleri düstügü sürece orda ol ama sakin sen onlardan yardim talep etme. böyle insanlar iyilik yapmaya devam etmeye engel degil elbette ama insan yine de kendine sormadan edemiyor ben nerde yanlis yapiyorum diye.
  
  sana da oluyor mu böyle?
  
  benim cevabim:
  
  bana da oluyo aynisi…
  
  zaten iyilik yapan yurek, onun karsiligini bekleyerek yapmiyo. bekledigi bi kuru tesekkur, yapilan bi iyiligin “teslim” edilmesi. ıyiligin muhatabi bu kuru tesekkuru ve teslimi de esirgediginde, iyilik yapan yuregin sevki kiriliyor. ınsanlarin iyilik yapilmaya degmedigini dusunmeye basliyor.
  
  bu noktada tagore’u anmadan gecmeyelim: “dogan her bir bebek, tanri’nin, insanlardan hâlâ umidini kesmediginin gostergesidir” demis.
  
  ozellikle “y kusagi” senin dedigin gibi. ıngilizcede bi laf var ya hani, “don’t take it for granted” diye, aynen onun gibi, yaptigimiz iyilikleri, sanki vazifemizmis gibi algiliyolar. kiymetini de bilmiyolar. ıngilizcedeki ungrateful kelimesi senin kastettigin insanlar icin cok uygun. minnet duymayan demek.
  
  ben nankor kelimesinin inkar kelimesi ile akraba oldugunu sanirdim. ama nisanyan ustadin bildirdigine gore, nankor arapca degil farsca imis ve ~ fa nankur a.a. § fa nan ekmek + fa kur görmez › kör1 seklinde bir etimolojisi varmis. bunu gene de ironik buldum.
  
  diger bir ironi de, nankör kelimesi ile bonkör kelimesi arasindaki kafiye. ~ fr bon coeur iyi yürekli § fr bon iyi + fr coeur yürek › bono, kör2
  
  ama arada kadirsinas olan istisnai insanlar var ve yapilan iyiligi omur boyu unutmuyor, her firsatta dile getirip, medyun-u sukran olduklarini ifade ediyorlar. ben onlardan biriyim mesela…
  
  ben iyilik yapmaktan tamamen vazgecersem, o istisnai insanlara haksizlik etmis olacagimi dusunup, iyilik yapmaya devam ediyorum. tabii o siralardaki halet-i ruhiyeme de cok bagli bu. bazi donemlerde, ben de en benmerkezci yaratik haline geliyorum hayatta kalabilmek icin.
  
  ote yandan, soyle de bir guzellik var: iyilik yapmanin seni iyilestiren bir yani var. nasil yunus dervis, (bkz: düşmanımız kindir bizim) dediyse, aristoteles de, (bkz: fakirliğin en kötü yanı verme hazzını tadamamaktır) demis.
  
  seni iyilestirmesinden kastim, aynen sarmisak yemek gibi, sogan yemek gibi, yogurt yemek gibi, sana iyi gelen bir etkisi var iyilik yapmanin. sen iyilik yaptiktan sonra yuregine dolan sicak tatmin duygusunun senin ruh ve beden sagligin uzerinde olumlu etkisi var. kalbin, sadece kan pompalayan mekanik bir organ degil, fakat ayni zamanda bir endokrin organ, yani hormone salgilayan bir bez oldugu, bilimsel olarak ispatlanmis durumda. ıyilik sonrasi kalbimize dogan sicak hislerin de, bize iyi gelecek hormonlarin, kalbten salgilanmasi olduguna inanmak istiyorum. yunus dervis’in “dusmanimiz kindir bizim” dizesiyle kastettigi hakikatin tersi soz konusu burada. kindar insanlarin sagliklari bozuluyor. kindar insanlarda otoimmun hastaliklarin daha cok gorulup gorulmedigi konusu arastirilmaya deger. belki de coktan arastiran olmustur. sozunu ettigim sey, klinik arastirma, bilimsel arastirma.
  ama sana sunu da soyleyeyim, klinik arastirmalarda, bilimsel arastirmalarda, 100 denek, 1000 denek kullanilabiliyo en fazla. halbuki, yunus dervis felsefesinin, antik yunan’in ve bilhassa 10 bin senelik cin medeniyetinin, asirlar boyunca milyonlarca kisi uzerinde musahade ettigi hakikatlerden yola cikarak imbiklerden binlerce kere suzulmus tecrubelerini bize aktardiklari sozler o atasozleri, dizeler, ogretiler… onlara demode, pasli, kuflu, naftalin kokulu muamelesi yapmak, insanligin en buyuk gafleti olur.
  
  hazreti muhammed’e sormuslar, “ya muhammed! ıslamiyete nasil girilir?” diye, hazreti muhammed, tek kelimelik bir cevap vermis: “merhametle”…
  
  ****
  
  ekleme:
  
  duyuruya biri bi soru sordu. 'evdeki herkesin yardımcı meleği benim' cümlesiyle başlıyor, 'neden böyle oluyor? ben baştan böyle alıştırdım herkesi diye mi? haksız mıyım bozulmakta? abartıyor muyum yani?'
  
  cümleleriyle bitiyor.
  
  ona verdiğim cevâbı buraya yabıştırmak istedim:
  
  siz mükemmeliyetçisiniz. bu özelliğinizden uzaklaşmazsanız, hayâtınız ve evliliğiniz zor geçecek.
  
  insanların kişilik özellikleri vardır. kardeşler ve anne-baba ile kıyaslandığında bu kişilik özellikleri çok farklılık gösterir.
  
  ablanız, size nazaran dünya sikine ahiret taşşağına bir karaktere sahip ve bencil. bu bencilliği ona zarar verecek ileride. ama bunu konuşmayla filan çözemezsiniz. hayat, ablanıza bencil olmaması gerektiğini, burnunu kum havuzuna sürte sürte öğretecek! laf dinnemez, laftan annamaz.
  
  1. ön kabulünüz şu olacak: insanları değiştirmek çok zordur. kendinizi değiştireceksiniz. başkalarını değiştirmeye kasmayacaksınız.
  
  2. insanlardan beklentilerinizi minimize edeceksiniz. asgari düzeyde tutacaksınız.
  
  3. 'hayır' kelimesi, yerinde ve dozunda kullanıldığında çok faydalı bir eserdir. kalb kırmadan reddetmenin orusbusu olacaksınız. aksi takdirde hayâtınız büyük bir hayal kırıklığı hâline dönüşür. bencil olmayacaksınız ama yerinde ve dozunda olmak şartıyla, kendinize öncelik vereceksiniz. önce can, sonra cânan! 4 kelimeyle bitirmiş herif işi!
  
  4. bir işi yapmanın tek bir yöntemi yoktur. her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır. sizin kafanızdaki şablona uygun yoğurt yemeyen yiğitlerden tiskinmeyin!
  
  5. mükemmel, iyinin düşmanıdır.
  
  6. siz bu kadar fedâkâr, ince düşünceli ve 'genel verici'siniz diye, herkesin sizin gibi olmasını, sizin gibi davranmasını beklemek bayaa bi romantik yaklaşım. lütfen aramıza, realist dünyaya geri dönün! eşşek olmaya devam ederseniz, semer vuran çok bulunur! insan kullanmak, insannarın ev sevdiği şeylerdendir.
  
  bu dediklerimi yapmazsınız, mutsuz olur ve çok ağlarsınız hayatta...