caim

• hepimizin bir parça fikrinin olduğu pek çok kıssanın paralel evrenimsi geçişlerle birbirine yedirildiği, dini ve tanrıyı sorgulatan güzel ve eğlenceli saramago kitabı. içerisinde barındırdığı kıssalar ana hatlarıyla ve kitaptaki geçiş sırasıyla şöyle: adem ile havva (yaratılış), habil ile kabil (ilk cinayet), lilith, hz. ibrahim ve oğlu (kurban meselesi), babil kulesi, sodom ve gomore, lut ile kızları, musa ve altın buzağı, eyüp (peygamber), nuh tufanı.
  
  --- spoiler ---
  
  herkes bir şekilde habil ile kabil'in öyküsünü duymuştur. benim de kafamda bir hikaye vardı ve bu hikayeye göre kabil salt kötü ve şeytancıl, habil ise tamamen iyilik timsali bir tipti. bu kitabı okumamla insanların sadece siyah-beyaz diye ayrılamayacağını, herkesin grileri olduğunu bir kez daha idrak ettim. nasıl olmalıydı benim kafamdaki hikayeye göre? habil ile kabil tanrıya emeklerinin ilk ürünlerini sunduklarında, kabil'inki kabul görmeyince habil büyük bir alçakgönüllükle kardeşini teselli etmeli, üzülmemesini salık vermeliydi. ama saramago ne yapıyor kitabında? habil'i kardeşiyle dalga geçen ve aşağılayan tarafa koyuyor; gayet de insancıl aslında.
  
  "... kardeşinin üzüntüsüne katılmak ve onu teselli etmek yerine, onunla alay etti ve sanki bu da yetmezmiş gibi, kendi kişiliğini yüceltmeye koyuldu; şaşkınlık içindeki ve ne yapacağını bilemeyen kabil'in karşısında, kendini efendi'nin gözdesi, tanrı'nın seçtiği kişi ilan etti. ..."
  kabil, kırmızı kedi yayınları, sf.31
  
  bu hareketiyle büyük bir kibir timsali olarak çıkıyor karşımıza habil. kibir en büyük ölümcül günahlardan biri hristiyanlığa göre. demek ki habil pek de sütten çıkmış ak kaşık değil. hiçbir suçun cezası ölüm olmamalıdır bence ancak kabil'in bu olay karşısında gösterdiği aşırı tepkiye aşırı tepki verip kabil'i şeytan yerine koymak da anlamsızlaşıyor kitabı okudukça. evet, habil'in hakettiği nasıl ölüm değilse kabil'in hakettiği de 'kötü' diye yaftalanmak değil - o cezasını çekiyor zaten. çünkü kitabın devamında kabil'in ne denli aklıselim davrandığını, pek çok olayda (sodom ve gomore'de suçsuz yere ölen çocuklar ve kadınlar gibi) vicdanını ön plana koyduğunu görebiliyoruz. diyebilirsiniz ki, e ne diye insanlığın sonunu getirdi o zaman kitabın sonunda herkesi öldürerek, o da onun devrimci eylemiydi, tanrıya tam bir başkaldırıydı ki bence taşlarını güzel oynayarak mat etti tanrıyı.
  
  --- spoiler ---