ırak'ı atatürk gibi bir lider kurtarabilir

• son zamanlarda doğu toplumlarında artan bir atatürk hayranlığı var. geçenlerde al-jazeera'nin mısırlı lider cemal abdülnasır üzerine yapılan bir belgeselde şuna yakın bir söze denk gelmiştim: "batılı devletlerin en büyük çekincesi nasır'ın mısır'ın atatürk'ü haline dönüşmesiydi". ben bu artan ilgiyi şu nedenlere bağlıyorum:
  
  * büyük bir askeri zafer dizisi sonrasında üniter devlet kurulmuştur.
  
  * soğuk savaş sonrası doğu ülkelerinde artan islami terörizm, insanlar arasında seküler yapılara karşı bir inanç geliştirdi. islamcı gruplar kendi aralarında, sivillerle, devlet otoritesiyle sürekli bir silahlı çatışmaya girmeye eğilimler. ayrıca uzun vadeli planları olmayan, yağmacılık ve ganimet üzerine kurulu bu gruplar batılı güçler ile ittifak kurmaya da eğilimliler. devletin bütünlüğünün sürekli aşınması teokratik ideolojilere yönelik öfkeye neden oluyor. zira söz konusu olan bizzat yaşamın tahrip edilmesi.
  
  * atatürk her ne kadar teokrasiye şiddetle karşı çıkmış ve bu konuda katı uygulamalara girişmiş olsa da asla din düşmanı değildir. dinin devletin kontrolü altında idare edilmesini savunmuştur. söz gelimi cumhuriyetin ilk çalışmalarından biri, kırsal bölgelerden gelen askerlerin dini "bilimsel" ve "vatanseverce" öğrenmesini sağlamak üzere bir din kitabının yazılmasıydı. fevzi çakmak'ın talebiyle bu kitap ileride diyanet işleri başkanı da olacak ahmet hamdi akseki tarafından yazılmıştır.
  
  * modernleşmenin ideolojik ve görsel tarafı coşkuyla karşılanmıştır. fakat bu "milletler mücadelesi"nde ayakta kalmanın şartının sanayi ve tarım hamlesi olduğu, modernleşmenin sadece yüzeysel olarak alınmaması temel şiar haline gelmiştir. bu da toplumda bir inanç ve dinamizm yaratmıştır.
  
  * cumhuriyet "ortak ülkü" konusunda korkunç bir iştaha sahiptir. cumhuriyetin türklük tanımı tartışmalı bir konudur, fakat burada meselemiz doğudaki atatürk ilgisini ortaya koymak. bu ortak ülkü batının ve içteki asi grupların "tırmalamaları" karşısında yoğun bir direnç ve sigorta temin etmiştir.
  
  bu maddeler bugün birçok doğu ülkesinin havsalasının alacağı şeyler değil. bu sebeple ileride diğer birçok ülkenin bu görüşlere ve uygulamalara daha sıcak bakacağını düşünüyorum.