narh

• şemseddin sami'nin ’'ihtiyâcât-ı zarûriyyeden olan et ve ekmek gibi şeylere cânib-i hükûmetten tayîn olunan bahâ'' olarak tanımladığı kelimedir. (bkz: kamus-ı türki)
  
  osmanlı imparatorluğu narh konusunda büyük hassasiyet göstermiştir. öyle ki sadrazamlar dahi çarşamba günleri esnafı teftişe çıkarak esnafın; kaliteye, fiyata uyup uymadıklarını denetlerdi.
  
  osmanlı’da günlük, mevsimlik narhlar yapılmasının dışında savaş, abluka, kıtlık, doğal afetler gibi durumlarda da narha başvurulurdu. mevsimsel olarak; ekmek, süt gibi ürünlerin yaz ve kış aylarında fiyatları farklıydı. harmandan sonra ekmek fiyatları tekrar düzenlenirdi. ilkbahar ve sonbahar mevsimlerinde narh tespitine gidilirdi. sefer zamanlarında da ordunun ihtiyacını karşılamak için malların toplanması ve üretici sayısının azalmasından dolayı mal arzı azalırdı ve fiyatlar artardı. bu durum karşısında devlet yeni narha başvururdu. ayrıca sel, deprem, kuraklık gibi durumlarda da narh uygulamasına gidilirdi.
  
  narh için piyasa durumunu takip eden görevliler ise muhtesiplerdi. muhtesipler, devamlı çarşıları ve pazarları kontrol ederlerdi. fiyat belirleme konusunda kadıların en büyük yardımcılarıydı. narhı, kadılar belirlerdi. fakat narh belirlenirken esnafın da fikri alınırdı. osmanlı'daki narh uygulaması 19. yüzyılda kaldırılmıştır ve serbest piyasaya geçilmiştir.
  
  sonuç olarak osmanlı imparatorluğu, piyasadaki fiyatların adil olması ve alış ve veriş ilişkilerini düzene sokmak için narh uygulamasına başvurmuştur. bu uygulama ile devlet, esnaf ve tüccarın yüksek derecede kâr yapmasının önünü keserek, sermaye birikimi sonucunda güçlü ailelerin ortaya çıkmasını engellemek istemiştir.