kürt mimarisi

• son bilmem kaç yüzyıldır kürtlerin bağımsız politik yapıları olmadığından okul, cami, han, bilmem ne mimari örneklerinden bahsetmeye çalışmak tabi olarak uygun bir başlangıç olmaz. bunun için bakılacak yer kürdün sivil hayatta yaşadığı yerde inşa ettiği eserlerdir, ki bunlar çoğunlukla kendi evleri, çoğunlukla da köy evleridir.
  
  benim gördüklerim arasında, alt katında hayvanların barınağı, üst katta ise ailenin yaşadığı iki katlı, duvarları bir arşın (60 cm) kalınlığında olan evlerdi. evin küçük bir kısmı üst-altı komple kaplayan (ser bınd) bir samanlık olur ki samanlar veya diğer hayvan yemleri doğrudan damdan açılacak bir delikten samanlığa boca edilir.
  
  evin köşeleri düzgün çıkması için kesimi veya kırımı güzel olan taş veya ağaç (kavak) kullanılır. damı tabiiki topraktır ve saçakları (sivîng) yassı, uzun ve genişçe taşlardan veya bu amaçla kesilmiş kısa odunlardan (hürtık) olur. odundan yapılan saçaklar yağmur veya kardan damlama yapmaması için dövülmeye daha elverişlidir. toprak dam log denilen silindir şeklindeki taş veya odun kütükleriyle yağıştan sonra çekilirki toprak sıklaşsın ve su geçirip damlama yapmasın.
  
  bu evin içine geçecek olursak: genelde ortada hayat denilen odaların buraya açıldığı geniş antre veya salon tarzı bir yapı olur, bu ana bölümdür, ev ahalisi burda toplanır, yemeğini burda yer. bu hayat veya salonda açık bacalı bir ocak olur. yemekler burda pişirilir ve genelde bu ocak yakında aile sofrası kurulup akşam yemeği yenilir. 80'lerden sonra, bu açık bacalı ocaklar eve is bırakmaları, etrafa kül saçmaları ve açık bacadan soğuk girmesi nedeniyle hızlıca iptal edilmeye başlanmıştır.
  
  bu hayatın uygun bir yerinde balkon (hovinga) vardır, yazın oturmak ve dışarıyı seyretmek ve evi havadar kılmak için çok güzel bir mekandır. kışın kapatılmak üzere kapıları vardır. görüleceği üzere bu salon veya hayat baca ve balkondan soğuk geçirmeye çok müsaittir. yazın püfür püfür bir mekan, kışın ise zindan kadar soğuk bir yerdir.
  
  kürdün köydeki evinde haremlik selamlık ayrımı yerine günlük kullanım-misafir odası ayrımı vardır. misafir odası halısıyla, yastıklarıyla klasik bir şark odası havasındadır. zaten kürt adetinde misafirin yeri ayrıdır. misafir geldiğinde etraftaki komşular da bu misafirle konuşmak için geleceklerdir.