• linkten linke zıpladığım bir gece reddit'te karşıma çıkmış iddia: https://www.reddit.com/…andalf_created_the_hobbits/

    olabilir mi? mümkün.

    efendim tolkien'in legendarium'unu (yani yarattığı yapay mitolojiyi, ayrıca bkz: karşılaştırmalı mitoloji tolkien ne yaptı) okuyanlar bilirler, gandalf öyle alelade bir büyücü değildir. silmarillion'da derinlemesine işlenen ainur'un, yani aşağı yukarı hıristiyan mitolojisindeki meleklere denk gelen güçlerin bir mensubudur.

    kimdir ainur?

    tek tanrı eru, illuvatar (allfather, her şeyin babası) önce ainur'u yaratmıştır. (tekili ainu) bu ainur, eru'nun düşüncelerinin ve melekelerinin şekillenmiş halidir. (sami mitolojisindeki meleklerden esinlenmiş ve arapça melek sözcüğü ile meleke sözcüğünün akrabalığı bu yüzden) ainur'u yaratan eru, onların bir şarkı söylemelerini ister ve tuhaf bir şey olur: şarkı söylendikçe işledikleri temalar gözlerinin önünde bir dünya formuna dönüşmektedir.

    fakat melkor, ainur'un en kudretlisi, bu yaratılışı kıskanır ve müziği bozar. üç defa yaptığı bozgunculuk müziği boğacak gibi olur ve tekrar bastırılır. müzik biter ve karşılarındaki dünya kaybolur; şarkı söylendikçe onun tesirinde şekillenen dünya görüntü şeklinde karşılarına gelmiştir ama eru'dan başkasının yaratma kudreti olmadığından bir illüzyon gibi silinmiştir. nihayetinde eru, "ea!" der, yani "ol!" ve dünya olur. ainur'un gönüllüleri, bu yeni yaratılışa yollanır ve müzikteki hayallerine göre şekil vermeye başlarlar. elbette melkor da bunları bozmaya çalışır.

    bizzat yaratılışta rol almış olan ainur, bu nedenle bu "ea"nın, yani varlığın maddesi ve ruhuna nüfuz eden, "hadis olmayan" yani sonradan yaratılmış olmayan varlıklardır. her biri eru'nun kendilerine gösterdiği kadarıyla ilahi sırrın mudrikidirler. (tefsir yazarı gibi hissettim kendimi) dünyaya şekil verir, havaya, suya, toprağa ve yıldızlara hükmederler.

    ainur kendi içinde ikiye ayrılır: valar (tekili vala) ve maiar (tekili maia). valar, hele ki en yüceleri aratar, yarı-tanrı gibidirler, aşağı yukarı pagan tanrıların işlev ve kişiliklerine sahiptirler. maiar ise onların yardımcı ruhlarıdır, daha düşük seviyedeki kavram ve yetenekler onlarla ilişkilendirilir.

    peki gandalf burada nereye denk düşüyor? gandalf bir maia'dır.

    buraya yazması lüzumsuz onca olaydan sonra, tolkien mitolojisi valar'ın "orta dünya"ya beş maia gönderme kararı aldığını söyler. doğrudan müdahale ettiklerinde çok güçlü olduklarından dünyanın damına koymaktadırlar çünkü, kıtalar sular altında falan kalmaktadır. melkor'un (morgoth, bauglir) sabık hizmetkarı sauron da bir maia'dır, efendisi alaşağı edilince bir süre sinsilik etmiş, sonra boşlukta orta dünya'ya malum diktatör gibi çökmüştür. (balroglar da birer maia'dır, melkor'un tarafını seçen maiar'dan) onunla ve melkor'un müzikten başlayarak dünyaya bıraktığı kötülükle mücadele etmek için 5 maia seçilir. görevleri orta dünyalılara, elflere ama özellikle insanlara danışmanlık ederek iyiliği öğütlemektir. bu yüzden güçlerinin çoğundan, belki hafızalarından da feragat ederler: bedene bürünecekler, dolayısıyla yaralanacak, acıkacak, hırslanacak, korkacak ve hatta ölecektirler.

    bu beş maia'ya istari denir, büyücüler. orta dünya'ya gelmeye en heveslisi curunir'dir, saruman diye bildiğimiz abi, maiar'ın en beceriklilerinden, vala aule'nin, el sanatçılığı ustasının yamağı. diğerini radagast diye tanıyoruz, aiwendil, vala yavanna'nın, bitkilerin annesinin yamağı. diğer ikisine mavi büyücüler deniyor ve tolkien akıbetlerini açık etmiyor. en önemlisi olduğu anlaşılan ise, olorin. vala nienna'nın, merhamet, yas, sabır ve bilgeliğin tanrıçasının yamağı. olorin özellikle curunir'den çekindiği için gitmek istemez, ama valar'ın en büyüğü manwe onu özellikle seçer. iyi ki de seçmiştir. olorin'in orta dünya'nın büyük bir kısmındaki adı, gandalf.

    yani ne anlıyoruz? gandalf bir elf değil, insan değil; tanrısal bir varlık. dünyanın yaratılışında valar kadar olmasa da rol almış, eru'nun huzurunda şarkı söylemiş bir "melek". üçüncü çağda mecburi hizmetle orta dünya'ya gönderilmiş bir tür müfettiş yahut peygamber. ve beş istari arasında görevine tam anlamıyla sadık kalıp başarılı olmuş tek büyücü. hafızasını, güçlerini, tanrısal bedenini kaybetmeyi göze almış fedakar bir ruh.

    şimdi, girişte değindiğim teori, hobbitlerin gandalf tarafından yaratılmış olabileceğini, ya da en azından gandalf'ın hobbitlerin yaratılışında rol oynamış olduğunu söylüyor. evvela, hobbitlerin kökeni nedir? hobbitler muhtemelen insanların bir alt türü gibi bir şey, tolkien açık etmiyor. fakat özellikle rohanlılarla linguistik bağları var. genetik kusurlu bireylerin sürekli kendi içinde çiftleşmesi gibi bir şey; insanlardan hobbitler türemiş, biraz farklılaşmışlar.

    ve gandalf, bütün bilgeler ve büyücüler arasında hobbitleri önemseyen, onlarla haşır neşir olan, onları sürekli mevzulara dahil eden tek adamdır. hobbit'te bilbo'yu hırsız olarak seçen, frodo'ya mentorluk yapan, merry ve pippin'i yüzük kardeşliğine dahil eden... ve her defasında hobbit ilgisi ve seçimleri gayet isabetli olduğunu kanıtlamıştır. bu sayede saruman'ı da, sauron'u da atlatmıştır.

    gandalf, kendi ağzından şöyle der:

    “some believe it is only great power that can hold evil in check, but that is not what ı have found. ıt is the small everyday deeds of ordinary folk that keep the darkness at bay. small acts of kindness and love. why bilbo baggins? perhaps because ı am afraid, and he gives me courage.”

    türkçesi çok güzel çevrilmiştir kesin ama şimdi bulamadım, şöyle çevireyim:

    "bazıları yalnızca müthiş bir gücün kötülüğü dengeleyebileceğine inanır, ama benim vardığım netice bu değil. kötülüğü uzak tutan, sıradan insanların günlük küçük iyilik gösterileri. iyilik ve sevgi dolu küçük eylemler. neden bilbo baggins? belki de korktuğum içindir, ve o bana cesaret aşılıyor."

    buradan bakınca gece gece hakkında -kimseyi alakadar etmeyecek- satırlarca ansiklopedik bilgi girmeye değecek kadar muteber bir teori gibi duruyor.
  • (bkz: hani yaratmak iluvatara mahsustu)
  • haşa! aule cüceleri yarattığında kendi başlarına bir iradeleri dahi yoktu ve aule'nin bakışlarından mahrum kaldıklarında taş kesildiler. eru onlara yaşam verene kadar gerçek bir iradeye bile sahip olamadılar.

    gandalf'ın hobbitlere olan düşkünlüğünün nedeni, kendisini emsali maiarlardan ayıran önsezi(foresight) özelliğiydi. nitekim bu yetisi sebebiyle kendisine " felaket tellalı" da deniyordu. kimsenin zerre umrunda olmayan hobbitlerin bu hikayede önemli bir rol alacağını her nasılsa sezinledi.

    belki de eru'nun bu arkadaşları kenar süsü olarak tasarlamamış olduğunu düşünüp hareket etmiş, ortamlarda sezinledim beyler diyerek prim yapmıştır. kim bilecek?

    hoş tabi. bu haliyle bile hobbitleri kendi yaratmış ( sümme haşa! ) ya da yaratılışına etki etmiş ( tüyler diken diken ) olduğu düşüncesinden mantıklı olacağı kesin.
  • daha mükemmel ve süper aynı zamanda harika ve efsane bir teori daha duymamıştım
  • oha lan çok mantıklı teori dediğimdir. orkların ortaya çıkışı malum, uruklar da keza, gandalf gibi yüce illuvatar'ın nuruyla nurlanmış birinin minnak hobbitleri yaratması da çok mantıklı geldi bana.
  • gandalf'ın pipo sevmesi ve pipo'nun mucidinin hobbitler olması da örnek verilebilir.
  • kulağa mantıklı gelen teori. bir de tom bombadil'in enigması çözülse tam olacak
  • ben ikna oldum. secdedeyim şu an.
  • aulë'nin askeri olan bendeniz'i rahatsız eden tez.

    âri ırkların, varlığı uzun uzun silmarillion'da değinilmiştir. bunlardan en alengirli olan da zanaatkar aulë reis'in çaktırmadan yarattığı cücelerdir. bunun detayına girmeyeceğim youtube'da ilgili videolar söz konusu zaten.

    ama bütün kitapta elf'inden ağacına her ırkın hikayesini anlatan tolkien gerçekten de hobbit'lere dair pek bir şeyden bahsetmiyor. mamafih elimizde bazı doneler var.

    uyanış sırasına göre insanlardan çok daha sonra uyanmaları gerekiyor bunların. yoksa bir şekilde haberdar olunurdu bu arkadaşlardan.

    ejderhalar kokularından bihaber, ent'ler varlıklarından. hatta bunları yavru ork sanıyorlar. demek ki cidden ya dünyadan iyi gizlenmişler ya da sonradan gelmişler.

    peki özellikleri ne bunların? hırsızlar, kıskançlar, kavgacılar, geçimsizler özlerinde. cüceler gibi bulundukları topraklara aşırı derecede bağlılar. cücelerle benzerlikleri çok fazla.

    şimdi bildiğimiz bir şey var: ork'lar elf'lerin melkor tarafından uzun işkenceleri sonucu; troll'ler yine aynı şekilde ent'lerin. hatta balrog'lar melkor'u seçen maiar.

    bu bağlamda cüce'lerin; ork'ları, balrog'ları, ejderhaları vs yarattıktan sonra "gücünün büyük çoğunu kaybetmiş olan" -kilit nokta bu bence- melkor etkisi sonucunda hobbit'lere dönüştüğünü düşünmek bana daha makul geliyor. bu durum hobbit karakterlerinin dengesizliğini de varlık sebeplerini de daha makul hale getiriyor. sonrasında orta dünyaya gönderilen istari'lerden en maharetlisi olan gandalf'da bunların potansiyelini görüp her fırsatta kullanmaya başlıyor.

    eyyorlamam bu kadar.
  • katılmadığım teori. gandalf'ın karakterine ters bir kere, bunu diyen kitapları yeterince okumamıştır. gandalf bir kere o kadar kibirli değil, saruman yaptı deseniz anlarım. ikincisi maiar'ın bu kadar büyük bir kudreti yok. üçüncüsü gandalf hiçbir şeyin doğasına müdahale etmeyi tercih etmeyen, daha çok izleyen, gezen ama çok müdahale etmeyen biri. saruman ile konuşmasında da demiştir. "bir şeyin doğasını öğrenmek için onu kıran kişi ariflikten sapmıştır" gibi bir şey der. yani gandalf iluvatar'a rakip olup bir şey yaratacak karakterde biri değildir. daha önce yapanlar da çok hoş karşılanmamıştır zaten.
hesabın var mı? giriş yap