homo consumens

• erich fromm'un ortaya attığı salt tüketici insanıdır. bu toplum pek çok yararsız şey üretmektedir, aynı ölçüde de pek çok yararsız insan üretmektedir. insan, bir üretim makinesinin çarkının bir dişlisi olarak artık insan olmaktan çıkar, “şey” haline gelir.
  
  vaktini, ilgisini çekmeyen insanlarla, ilgisini çekmeyen işler yapmak, ilgisini çekmeyen, onu ilgilendirmeyen şeyler üretmekle geçirir; üretim yapmadığı süre içindeyse tüketmektedir. sonsuza dek emmek üzere ağzı sürekli açık duran, hiçbir çaba harcamaksızın, hiçbir içsel etkinlikte bulunmaksızın sıkıntı giderici (ve sıkıntı üretici) sanayinin ona zorla kabul ettirdiği şeyleri —avmler, trendler, sigara, içki, sinema, spor, konferans— yalnızca bütçesinin elverdiği ölçüyle sınırlı olmak üzere yutmaktadır.
  
  ama sıkıntı giderme sanayisi yani, yararsız şey satma sanayisi, otomobil sanayisi, sinema, televizyon sanayileri vd., yalnız ve yalnız, sıkıntının bilinçli hale gelmesini önlemede başarılı olabilirler. hatta, tuzlu bir içecek nasıl susuzluğu artırırsa, bunlar da aynı şekilde sıkkınlığı artırırlar. ama bilinçsiz de olsa, sıkıntı, sıkıntı olarak kalır.
  
  erich fromm'un insan ve toplum anlayışı kitabını şiddetle tavsiye ederim.
• tüketiyorum, öyleyse varım insanı.
• (bkz: homo consumericus)