hoy memo

• sevval sam yorumu varmis beee. simdi kesfettim. bayildigim sarki + seker hatun.
  
  http://www.youtube.com/…l06xfuqmovs&feature=related
• koma amed'in derguş albümünden bir parça;
  
  hoy hoy hoy memo
  mem ebasî ebasî
  jahro dilo memo
  mem ebasî, ebasî
  
  hoy hoy hoy memo
  kurtekî ser kirasî
  jahro dilo memo
  kurtekî ser kirasî
  
  hoy hoy hoy memo
  mem' em te ji diyarbekir
  jahro dilo memo
  mem' em te ji diyarbekir
  
  hoy hoy hoy memo
  wi ani barek şekir
  jahro dilo memo
  wi ani barek şekir
  
  hoy hoy hoy memo
  tîrê cerge du kerkir
  jahro dilo memo
  tîrê cerge du kerkir
  
  hoy hoy hoy memo
  hespê memê min boz e
  jahro dilo memo
  hespê memê min boz e
  
  hoy hoy hoy memo
  meydanê dike toz e
  jahro dilo memo
  meydanê dike toz e
  
  hoy hoy hoy memo
  sefer dayikê pîroz e
  jahro dilo memo
  sefer dayikê pîroz e
• tercümesi de şu olabilecek şarkıdır
  
  hoy hoy hoy memo
  zavallı kalbim
  ebasili mem'im
  zavallı kalbim
  
  hoy hoy hoy memo
  zavallı kalbim
  ne genç ve yakışıklı
  zavallı kalbim
  
  hoy hoy hoy memo
  zavallı kalbim
  mem'im diyarbekir'den dönüyor
  zavallı kalbim
  
  hoy hoy hoy memo
  zavallı kalbim
  bir yük şeker getiriyor
  zavallı kalbim
  
  hoy hoy hoy memo
  zavallı kalbim
  iki kez deşti gönlümü
  zavallı kalbim
  
  hoy hoy hoy memo
  zavallı kalbim
  mem'imin atı beyazdır
  zavallı kalbim
  
  hoy hoy hoy memo
  zavallı kalbim
  meydanı toz içinde bıraktı
  zavallı kalbim
  
  hoy hoy hoy memo
  zavallı kalbim
  sefer ana sana kurban olur
  zavallı kalbim
• efendım bır arkadastan dınledıgım hıkayesı söyledir..(eger ark sallamıyorsa)
  
  memo genc delikanlı yakısıklı ... evli ve köyünde annesi sefer ana ile yasamakta... memo diyarbekir e gider alısverıs yapmak ve eve bişeyler almak için.. malum o zamanlar arac yok vasıta yok sehıre ınen bı kac gunde gelebılıyor köye... efendım uzatmayalım sefer ana memo sehirde iken gecenin bir vakti uyanır ve gelinin odasının onunden gecerken gelinin yanında bir erkeğin yattıgını farkeder.. oglunun sehırde oldugunu bılen sefer ana duvarda asılı tüfeği alır ve yatakta gelının yanında yatan adama ıkı el ates eder... kanlar ıcındekı kısı ölür ve o an yorgan acılır ve sefer ana gelinin yanında yatan kısının kendı oglu oldugunu görür bunun üzerine de bu agıdı söyler...
• şu versiyonu da mevcut olan şarkıdır.
  
  http://www.youtube.com/watch?v=xhejuulssw0
  
  zelal gökçe biraz kasıyo sanki söylerken..
  
  bu şarkı hakkındaki genel yanılgı sanırım jahro sözüdür. halbuse o jahro değil jaro dur. zavallı demek.
  
  ha biz bizim evde bu şarkını remo versiyonunu söylüyoruz tabi :)
• araştırmacı yazar salih heydo bu mükemmel parçanın hikayesini şöyle anlatmış:
  https://youtu.be/crujxpjdkna
  
  bu şarkı hakkında çok fazla bilgi kirliliği var şu bilgiler de dursun burada:
  yöre: botan bölgesi. dêrika hemko yöresi (rojava)
  şarkının asıl adı: hay memo
  erkeğin adı: mem ebasî
  eşinin adı: têlî eyşê
  babasının adı: kaplan ağa
  annesinin adı: eyşê
  olayın yaşandığı yıl: 1639
  kısaca hikayesi:
  3 aylık evliyken askere gidip 7 yıl sonra dönen memo'nun dönüşünden habersiz olan annesinin, gelininin yabancı biriyle olduğunu zannetmesi nedeniyle oğlunu hançerle öldürmesi olayıdır.
  daha detaylı bilgi yukarıdaki linkte.
  
  dinlemek için:
  salihê şirnexî
  koma amed
  
  kürt sözlü edebiyatının yetkin isimlerinden biri olan salih heydo bir de şöyle haklı bir eleştiride bulunuyor: bu ağıt günümüze dengbêjler sayesinde asıl formu ve sözleri bozulmadan gelebilmiş fakat son dönemde deforme edilen birçok anonim şarkı gibi bu da hikayesi unutulup düğünlerde halay çekilen şarkıya dönüşmüş.
• arabada bağıra bağıra söyleyip, bir yandan göz yaşlarını tutamamaktır.
  
  jahro dilo memo
  sefer dayikê pîroz e...
• bu şarkının hikayesini kısaca, şehir dışına çıkan mem’in beklenenin öncesinde ya da beklenmedik bir zamanın gecesinde eve dönmesi, geç olduğundan dolayı direkt eşinin yatağına geçmesi, mem’in annesinin uyandığı bir vakitte, gelininin yatağında uyuyan bir adam fark etmesi, bunun üzerine bu adamı hançerle öldürmesi olarak anlatabiliriz. (kendi öz oğlunu öldürmüş.) bunun üzerine hoy memo ağıdı yakıldığı rivayet edilir.
  
  1- yukarda bir yazar hikayeyi, mem’in çarşıya gitmesi ve beklenen günlerden önce dönmesi sonucunda öldürülmesi şeklinde anlatmış. bu hikayeye uyarlanmış şarkı; aynur doğan, şevval sam, koma amed ve daha birçok kürt sanatçı tarafından seslendirilmiştir. şarkı ve hikaye uyumu:
  
  aynur doğan'ın ve şevval sam'ın sesinden
  
  not: şarkının nakaratı bir kere yazılmıştır.
  
  hoy hoy hoy memo
  (nidalar ve mem’in adı)
  mem ebasî ebasî
  (ebasili mem’im)
  ebasi: yoklukla, mutsuzlukla geçen zaman dilimi.
  jahro dilo memo
  (zavallı kalbim memo)
  kurdekê serfirazî
  (başı dik, onurlu bir kürt'tü).
  mem'êm tê ji dîyarbekir
  (mem diyarbakır’dan geliyordu)
  wî anî barek şekir
  (bir yük dolusu şeker getirmişti)
  
  bu hikayenin doğruluk payı mantıken bile çok düşüktür, 5-10-15 günden önce eve dönmeyecek birinin, bu zaman diliminden önce eve dönmesi, bu kadar büyük bir yanlış anlaşılmaya yol açmaz, annesi bir sorundan kaynaklı olarak oğlunun eve erken dönme ihtimalini düşünür. bir insan öldürülüyor sonuçta. ayrıca hikayenin cizre’de geçtiğine dair çok fazla inanış olduğundan, diyarbakır civarından bahsedilmiş olması akıllarda soru işaretleri bırakıyor. şarkı ve hikaye uyumlu görünüyor.
  
  2- doğruluk payı yüksek olduğuna inanılan hikaye ise şu şekildedir. 3 aylık evli olan mem, askere gider. 7 yıllık askerlik sonucunda (daha fazla olabilir) bir gece askeri kıyafetleriyle atının üzerinde eve dönen mem, kimseyi rahatsız etmeden eşinin yanına yatmaya gider. sabah, mem’in annesi gelinin yatağında bir adam görünce çılgına döner ve bir hançerle yataktaki adamı öldürür. tabi daha sonra öldürdüğünün öz oğlu olduğunu anlayınca bu ağıdı yakar. botan bölgesinin denbejlerinden salihe şırnexi, ali doğan gönültaş ve daha birçok kürt sanatçı da bu versiyonunu seslendirimiştir. şarkı ve hikaye uyumu:
  
  salihe şirnexi'nin sesinden
  
  ay hay memo memo memo memani
  (nidalar, mem’in adı ve güzelleme)
  ay hay memo şûr girêda romyanî
  (oy memo, kılıcını bağlardı osmanlılar gibi)
  ay hay memo day kore bî rindanî
  (oy memo, annenin görmemek üzere gözleri körelsin)
  ay hay memo sed rim gihan vî canî
  (oy memo, canıma 100 mızrak saplanmış gibi)
  ay hay memo ebasî xweş ebasî
  (oy memo, en fazlasından ebasili olanım)
  ebasi: yoklukla, mutsuzlukla geçen zaman dilimi.
  ay hay memo kurtekî ser kirasî
  (oy memo, asker yelekli )
  kurtek :osmanlı askerlerinin giydiği bir çeşit yelek ya da ceket olmalı.
  ay hay memo bav kore bî rindanî
  (oy memo, babanın görmemek üzere gözleri körelsin)
  jaro lawo sed rim gihan peresî/xweresî (parsu)
  (oy memo, kaburgalarıma 100 mızrak saplanmış gibi)
  ay hay memo mem axakê şikaka
  (oy memo, şıkakların/aşiret ağası)
  ay hay memo berxa rakin ji ber maka
  (oy memo, kuzuları kaldırın annelerinin yanından)
  jaro lawo sed rim gihan mîlaka
  (oy memo, kollarıma 100 mızrak saplanmış gibi)
  ay hay memo memê hespê min boz e
  (oy memo, mem’imin atı açık toprak rengindeydi)
  jaro lawo caniya lawê min boz e
  (oy memo ,mem’imin teni kumraldı)
  ay hay memo li derê malê kir toz e
  (oy memo, atı evin önünü tozuturdu)
  ay hay memo sebra memo pîroz e
  (oy memo, mem’imin kutlu bir sabrı vardı)
  
  şarkı ve hikaye uyumlu görünüyor.
  
  3- şarkıyı en güzel salihe şirnexi’nin seslendirdiğini düşünüyorum. salihe şirnexi’nin seslendirdiği parçanın sözleri, 2 numaralı gruptaki sözlerin tamamen aynısı olmakla beraber, şarkının başında kendi sesiyle anlattığı hikayedeki konu bizim anlattığımız askerlik hikayesi değildir.
  salihe şirnexi’nin anlattığı hikaye: mem’in yeni evli olan babası çalışmaya gurbete gider, bu arada mem’in annesi hamiledir. tek varlığı mem olan anne oğluna çok düşkün olduğu için hep yanında yatırır. 17 yıl sonra eve dönen ve eşinin yanında uyuyan adamı gören baba hançerle öz oğlu mem’i öldürür. tabi durumu fark ettiğinde artık iş işten derbas bû :)
  bu hikayede mantığa uymamaktadır. birincisi 17 yıl çok uzun bir süre, ikincisi hikaye buysa; salihe şirnexi, mem’in osmanlılar gibi kılıç kuşandığı, osmanlıların askeri kıyafetlerini giydiği kısmı neden söylemektedir. çünkü konuyla bir bağlantısı da görünmüyor. velhasıl şarkı ve hikayenin uyumu olarak, mantığa en çok uyan 2 numaralı şarkı sözleri gibi görünüyor.
  
  not: cizre bölgesinde bu ağıt düğünlerde sıkça çalınır. ‘xelef’ adlı halayda çalınan bu şarkı, bölgede çok bilenen ve seslendirilen bir şarkıdır.
• (bkz: o memo burası new york amerika)^*
• (bkz: http://www.youtube.com/watch?v=8rjyljva4do)