luka

• luka, daha kitabın başında amacının, isa'nın yaşamını doğru ve anlaşılır biçimde anlatmak olduğunu açık seçik ortaya koyuyor. luka, elçilerin işleri kitabında da müjde'nin o çağda bilinen dünyanın merkezi konumundaki roma'ya kadar nasıl yayıldığını anlatır. o devirde yazarların, yapıtlarını ileri gelen kişilere adamaları bir gelenek haline gelmişti. nitekim luka da her iki kitabı, adı teofilos - yani 'tanrı'yı seven' anlamında - olan bir kişiye hitaben kaleme almıştır. kuşkusuz luka, bu adamın kişiliğinde geniş bir kitleye seslenmeyi amaçlamıştır.
  
  kitap 'rab'bin yolunu hazırlamaya' gelmiş olan vaftizci yahya'nın ve isa'nın doğumuna ilişkin bilgileri vererek başlıyor. bundan sonra isa'nın müjdeyi duyurduğu, öğretisini yayıp, mucizeler yaptığı döneme geçiyor. daha sonra isa'nın giderek artan baskılara rağmen, kudüs'e bile bile ölüme gidişi anlatılıyor. bunu isa'nın dirilişini ve göğe alınışını tasvir eden bölümler takip ediyor.
  
  luka, peygamberlik sözlerini yerine getiren tanrı'nın, bir kurtarıcı göndermekle insanlık tarihini nasıl yönlendirdiğini vurgular. tanrı'nın bu etkinliği, meleklerin gönderilmesi olayında; tanrı'nın gökten seslenişinde; ve özellikle birçok inanlının kutsal ruh'la dolması olayında açıkça görülüyor. tanrı'nın gücü, isa'nın yaptığı mucizelerde de, gözle görülür bir şekilde etkindi. on altı ayrı olayda, belirli hastalıklara yakalanmış kişilerin mucizevi şekilde iyileştirildiğinden söz ediliyor. bunun yanı sıra, isa'nın birarada bulunan çok sayıda hastayı iyileştirdiği, kitabın beş ayrı yerinde belirtiliyor.
  
  luka kitabının yaklaşık %40'ı isa'nın öğretisinden oluşuyor. isa öğretisinde birçok benzetme kullandı; luka'da 26 tane benzetme var. bunlardan 16 tanesi incil'in diğer kitaplarında yer almaz. isa'nın bütün öğretisini kısaca özetlemek oldukça güçtür. şu kadarını söyleyelim ki isa, vaftizci yahya ile yeni bir dönemin, tanrı egemenliğinin ilan edildiği bir dönemin başladığını açıkça haber vermiştir. sözü edilen egemenlik, değer yargıları yönünden tümüyle farklı, insanın yüreğinde etkin olan tanrısal egemenliktir. isa'nın kendisi, egemenliği günden güne büyüyen, ikinci gelişinde de bu egemenliği tümüyle gerçekleşecek olan kral olarak çıkar karşımıza.
  
  kitapta bireye iletilmek istenen bildiri, günahlarının bağışlanmasıyla gerçekleşen kurtuluş müjdesidir. dünya malına kökten değişik bir yaklaşım içinde olan isa, bu müjdeyle özellikle yoksullara, hastalara ve ezilmişlere sesleniyor. bildirisinin yahudilerce hor görülen diğer uluslara da yönelik olduğunu vurguluyor. nitekim, "kaybolmuş olanı arayıp kurtarmaya geldim." diyordu. ama kişinin kurtulmaya istekli olması gerekir. bu nedenle önce yahya, sonra isa, daha sonra da isa'nın öğrencileri insanları tövbeye çağırdılar. isa'yı izleyecek olanlar tüm varlıklarıyla adanmış birer öğrenci olmaya ve sürekli bir dua yaşamı sürmeye çağrılmışlardır.