marcus aurelius

• "utanmazın biri seni incitirse, hemen şunu sor kendi kendine:
  'dünyada utanmazların bulunmaması olanaklı mıdır?' olanaksızdır.
  öyleyse olanaksız olanı isteme; çünkü bu insan da dünyada var olması kaçınılmaz olan utanmazlardan biridir.
  bu düşünceyi, bir hırsızla, bir hainle ya da başka bir kötü insanla karşılaştığında da aklında tut,
  çünkü bu tür insanların var olmamalarının olanaksızlığını anımsar anımsamaz, onlara daha kolay katlanırsın.
  
  başka yararlı bir şey de, kendi kendine şunu sormandır:
  'bu kötülükle baş edebilmemiz için doğa bize hangi erdemi vermiştir?'
  çünkü doğa, örneğin, duyarsızlara karşı nezaketi, başka durumlar için de böyle panzehirler bağışlamıştır; yoldan sapmış birine doğru yolu göstermek her zaman gücümüzün sınırları içindedir. çünkü yanlış yapan herkes, onun için saptanmış olan hedefi kaçırmış, bu nedenle de yoldan çıkmış biridir. hem sonra, sana ne zarar vermiştir bu kişi?
  çünkü kendilerine öfkelendiğin bu kimselerin hiçbiri, zihnini kötüleştirecek bir eylemde bulunmamıştır: çünkü başına gelecek her türlü kötülük ya da zararın gerçek barınağı zihnindir.
  
  cahil birinin cahil gibi davranmasında kötü ya da şaşılacak ne var?
  o insandan o yanlış davranışı beklemediğin için kendi kendini suçlamalısın belki de;
  çünkü onun bu kötülüğü işleyebileceğini anlaman için yeterince araçlarla donatmıştır seni us, ama bunu unutmuşsun, bunun için de onun bu davranışına şaşıyorsun şimdi.
  
  ama her şeyden önce, birini sadakatsizlik ya da vefasızlıkla suçladığında, dikkatini kendine çevir, çünkü suçun sende olduğu açıktır; bu karakterde birinin sözünü tutacağına güvendiğin ya da birine bir iyilik ettiğin zaman bunu karşılık beklemeksizin ve iyiliğinin meyvesini, salt o eylemi yapmakla aldığın inancıyla yapmadığın için.
  daha ne istiyorsun, dostum?
  iyilik etmekle kendi doğana uygun olarak davranmış olman sana yetmiyor mu da, bir ödül bekliyorsun karşılığında?
  gözünün, gördüğü için ya da ayaklarının, yürüdükleri için senden ödül istemeleri gibi. tıpkı, bunların her birinin kendilerine özgü işlevlerini yerine getirmek için yaratılmış olmaları gibi, iyilik yapmak için dünyaya gelmiş olan insan da, iyi bir eylem yaptığında ya da ortak yarara katkıda bulunduğunda, yalnızca varoluş nedeninin gerektirdiğini yapmıştır, böylece de ödülünü almış olur."