marvin harris

• amerikali antropolog. 1927 yilinda dogdu, gectigimiz sene ekim ayinda 74 yasinda oldu. kulturel materyalisttir (cultural materialist), calisilmis sahalara gidip arastirmalar yaptigi icin karsilastirmali antropolog (comparative anthropologist) olarak da bilinir. marksist antropolojinin onde gelen simalarindandir, idealist kanat tarafindan 'vulgar' marksist olarak elestirilir. imge yayinlarinca cevrilen ' inekler, domuzlar, savaşlar ve cadılar: kültür bilmeceleri' adli kitabinda degisik rituelleri materyalizm uzerinden inceler. hindistan'da inek neden kutsaldir? sorusuna ekonomik yaklasimi okunmaya deger dogrusu!
• imge yayınlarınca çevrilmiş "yamyamlar ve krallar: kültürlerin kökenleri" adlı kitabın müellifi amerikalı insanbilimci. kitabın temel izleği uyarınca marvin harris'in iddiası şöyledir: sanayi öncesi ve özellikle ilkel toplumlar üretimin artırılması ve nüfus artışının denetimini sağlamak için özdeksel-tinsel gönenç bağlamında bedel-kazanım ilişkisini lehlerine çeviren bir takım dizgeler (sistem) kullanmışlardır. harris'e göre bu sürecin özü üremenin baskısının neden olduğu üretimi yoğunlaştırma -yani birim zaman ya da alan başına daha çok toprak, su, mineral ya da erke (enerji) kullanılması- eğilimidir; ki bu aslında, yaşam normallerine yönelik tehditlere karşı verilmiş yanıttır. bu türde tehditler çoğunlukla "iklim değişikliklerinden, insan ve hayvan göçlerinden" kaynaklanırdı ve tehdite verilen tepki tersine, kendine döner ve yeni bir tepkinin verilmesi gereken yeni bir tehdit yaratırdı. basit bir doğrusal çizimle gösterecek olursak:
  üremenin baskısı >> üretimin yoğunlaştırılması >> çevrenin tüketilmesi >> zuhur eden kurumsallaşmış şiddet, kölece çalışma, ataerkillik, mülkiyet ilişkileri vs.. (bkz: yamyamlar ve krallar kültürlerin kökenleri)
• marksist temel ve üst yapı kavramı çerçevesinde olan bir kültürel ekoloji ekolü mensubudur.
• hz. isa ve havarilerini kutsal yonden ziyade, roma diktatorlugune karsi, ilk kez gerilla savasini baslatan terorist bir grup olarak ele alip pek ilginc bir konuya deginen yazar.
• the cows pigs wars and the witches kitabinda sekiz sayfalik bir bibliyografiye imzasini atmis yazar. (bkz: turkce kitaplarda gorulen bibliyografya eksikligi)
• 25 ekim 2001 tarihinde, kirilan bacagi yuzunden gecirdigi bir ameliyat sonrasinda hayatini kaybeden degerli bir yazar ve antropolog.
• dünya tarihi marvin harris'in yamyamlar ve krallar kitabından öğrenilebilir. bir insan nasıl bu kadar çok araştırma yapıp, bu kadar güzel derleyip, bu kadar sağlam bir şekilde aklından geçenleri aktarabilir bilmiyorum. antropoloji okuduğum senelerde tanıştığım bu değerli yazarı, bugün tekrar okuduğumda yine etkilendim.
• "for centuries the western world has been comforted by the belief that material progress will never end. we take our cars, telephones and central heating as proof that living is far easier for us today than it was for our grandparents. and although we recognize that progress may be slow and uneven, with temporary setbacks, we feel that living will, on balance, be a lot easier in the future than it is now." yamyamlar ve krallar, kültürlerin kökenleri kitabının ilk giriş kısmından bir alıntı.
• çok çok iyi, iki kitap yazmış antropolog. favorim inekler, domuzlar, savaşlar ve cadılar. yamyamlar ve krallar bir adım geride.
  
  (bkz: domuz eti neden yasak/@captain from the last valley)
• önceleri, çocuk öldürmenin dışında, nüfusu sınırlamanın
  en etkili "barışçıl" aracı çocuk düşü
  rmeydi. bir çok ilkel topluluklar
  zehirli karışımlar içmek suretiyle çocuk düşürme yollarını bilirler.
  başka bazı topluluklar gebe anneye�
  karnının çevresini kumaştan bir
  kemerle sıkıca sarmasın öğretirler.
  yapılan başka her şey eğer sonuç
  vermezse, sırt üstü yatan bir annenin karnı üzerine onun bir arkadaşı bütün gücüyle atlar. bu yöntemler bir
  hayli etkilidirler, ama bunların oğulcuğu öldürme sıklığına çok� yakın bir oranda anne olacak kadını öldürme gibi sevimsiz bir yan etkisi vardır.
  gebeliği önlemenin ya da düşük
  yapmanın güvenli ve etkili araçlarından yoksun olmalarından dolayı,
  ilkel topluluklar kurumsallaşmış
  bulunan nüfus kontrol araçlarını
  henüz yaşamakta olan bireyler ü�zerinde odaklaştırmak zorunda kalırlar. bu çabaların kurbanları
  çocuklardır - bunlar ne denli küçük
  olurlarsa o denli iyi olur - çünkü bir
  kez, direnemezler; ikincisi,
  onlara yapılan toplumsal ve özdeksel
  yatırım daha azdır; ve üçüncüsü,
  bebeklerle olan duygusal bağları kesmek yetişkinler arasındakileri
  kesmekten daha kolaydır.
  benim bu uslamlamamı ahlaka aykırı
  ya da "uygarlık dışı" bulan herkes on
  sekizinci yüzyıl ingiltere'si üzerine
  yazılanları okumalıdır. cinle sarhoş
  olmuş on binlerce anne, bebeklerini düzenli olarak thames ırmağına attılar
  ya da onları çiçek hastalığı kurbanı
  olanların giysileriyle sarmaladılar, çö�p varillerinin içine bıraktılar, sarhoş
  luğun şaşkınlıkları içinde onları çiğneyip ezdiler, ve başka biçimlerde
  bebeklerinin yaşamlarını dolaysız ya
  da dolaylı araçlarla kısaltmanın bir
  yolunu buldular. kendi zamanımı
  za gelince, ancak kendi erdemliliğimize keçi inadıyla bağlanmamızın
  inanılmaz bir kerteye varmasıdır ki,
  doğan her 1000 bebeğin ilk yıl içindeki ölüm oranının 250 olmasının yaygın olduğu az gelişmiş
  uluslarda çocuk öldürme suçlarının
  hala evrensel bir boyutta işlendiğini
  kabul etmekten bizi alıkoymaktadır.�
  
  marvin harris - inekler, domuzlar, savaşlar ve cadılar