matosyan matbaası

• bir zamanlar ermeni işadamı vahan matosyan'ın sahip olduğu istanbul'da kurulu matbaa.
  
  matosyan ailesinin, kendilerini istanbul'da güvende hissedemeyerek yasal yollarla isviçre'ye gitmelerinin ardından, matosyan matbaası, (sahibinin rızası dışında) değerinin çok altında bir fiyata (ve yedi yıl taksitle) cumhuriyet gazetesinin sahibi yunus nadi'ye satılmıştır.
  
  hasan cemal, 1915: ermeni soykırımı adlı kitabında matosyan matbaası ile ilgili olarak şunları söyler:
  
  --- alıntı ---
  
  matosyan matbaası...
  
  şöyle denir:
  
  bir ermeni işadamının matbaası... 1915 sonrası el konulmuş ve atatürk'ün emriyle, ilk sayısı 1924'de çıkan cumhuriyet gazetesinin kurucusu yunus nadi'ye verilmiş. .
  
  nadir nadi şöyle anlatırdı:
  
  "matosyan'ın sahibi yurtdışına kaçtıktan sonra babama satıldı matbaa. atatürk gazete için çok acele ediyordu. avrupa'dan bir makine getirtmeye kalkışsanız uzun zamana gereksinme, duyulacaktı. oysa el altında ve boş duran bir makine vardı. işte bu matbaa babama satılınca polemiğe başladılar. açık arttırma yapılmamış, ucuza satılmış..."
  
  --- alıntı sonu ---
  
  kaynak: cemal, hasan. 2012. 1915: ermeni soykırımı. istanbul: everest.
  
  tema:
  (bkz: ermeni soykırımı /@derinsular)
• talan edilmiştir.
  
  http://www.turnusol.biz/…haber.aspx?id=10444&pid=19
• halbuki o matbaaayı yıkıp yerine avm yapmaları lazımdı.
• (bkz: emval-i metruke)
• cumhuriyet gazetesinin kurulduğu matbaa. ermeni bir ailenin olan matbaa 1915 sonrasında zaten kapanma tehlikesi yaşıyor; fakat aile bir süre daha işletmeye devam ediyor. cumhuriyet'in kuruşusundan sonra ise aile baskılar sonucu türkiye'den kaçıyor. bir süre sonra da mustafa kemal cumhuriyet gazetesinin çıkması konusundaki emrini veriyor ve matbaa yunus nadi'ye peşkeş çekiliyor.
  
  yalnız sonradan cumhuriyet gazetesinin gireceği mekan daha da trajikomik. pempe köşk'e yerleşiyor gazete. ittihatçıların merkezi olan pembe köşk bu sefer cumhuriyet'in ve cumhuriyetçilerin merkezi halini alıyor.