öğrenildiğinde ufku iki katına çıkaran şeyler

• yazılımcılar için faydalı web siteleri için (bkz: #130341007)
• paskalya adasında moa heykelleri adı verilen antik heykeller göbeklitepe deki aynı taş cinsi ve aynı elleri göbekleri üzerinde birleştirilmiş namazda kıraat davranışında gibi dururlar. göbeklitepe de zaten kabe ile aynı boylamda ve ellerini birleştirmiş heykeller direkt kabe yönüne bakar konumdalar.
  malesef ki birbirinden binlerce kilometre uzaktaki bu sembollerin ortak noktaları ne verdikleri mesajlar nedir? aydınlatılamıyor!
• fransızcada tam olarak seni özledim diyemeyiz. “tu me manques” deriz en fazla, ki bu sen bende eksiksin demek, yani özlemek fransızlara göre eksilmektir..
• çakmaklar sigara içenler ve soba yakanlar için hayati öneme sahip aletlerdir.
  ve çakmaklar istikrarlı bir şekilde kaybolma özelliğine sahip materyallerdir.
  bu durumun farkında olan çakmak kullanıcıları çakmakların kaybolmasını önlemek adına 1912 yılında cincinatti şehrinde çakmakların renkli üretilmesini sağlamışlardır
• size hukukla ilgili ilginç şeyler anlatayım.
  
  not: burada yazdığım tüm hususların birer genelleme olduğunu, her durumun normal olarak istisnaları olduğunu, buraya dayanarak hareket eden kişiler hakkında herhangi bir sorumluluk kabul etmeyeceğimi önceden belirteyim. öylesine genel kültür olsun diye yazıyorum. ekşi sözlük burası, avukatlık bürosu değil. okuyun geçin. hukuki tavsiye beklemeyin, yazılanlara göre hareket etmeyin.
  
  1- örneğin, çok açsınız, sokaklardasınız, paranız pulunuz yok.
  
  bakkaldan ekmek çalarsanız, suç işlemiş olursunuz. (türk ceza kanunu kapsamında hırsızlık suçu)
  
  lokantaya girip yemek yiyip hesap ödemeden çıkarsanız suç işlememiş olursunuz. (türk borçlar kanunu kapsamında sebepsiz zenginleşme)
  
  kısacası hapis yatmadan karnınızı doyurmak istiyorsanız, efendi gibi oturup lokantada yemek yiyin. (dayak yiyebilirsiniz, ya da sizden icra yoluyla tahsil edilebilir, oralara girmiyorum. sadece hapis yatmazsınız, zira bir suç işlememiş olursunuz.)
  
  2- halk arasında "gasp" olarak bilinen suç, türk ceza kanununda "yağma" olarak geçer. halk arasında "yağma" olarak bilinen suç ise, türk ceza kanununda "nitelikli hırsızlık" olarak geçer.
  
  3- türk ceza kanununda "adam öldürme" diye bir suç yoktur. "öldürme" diye bir suç vardır. aynı durum yaralama için de geçerli.
  
  4- kiraladığınız evin sözleşmesi, sözlü yapılsa bile geçerlidir. yazılı yapılma şartı yoktur. yazılı yapılması, sadece ispat kolaylığı açısından önemlidir.
  
  5- halk arasında "nefsi müdafaa" olarak bilinen, ceza kanununda ise "meşru savunma" olarak bildiğiniz husus, sadece kendinize karşı değil, herhangi bir insana karşı uygulanan saldırıda da geçerlidir.
  
  6- an itibariyle suç işleyen, suç işleyip kaçmaya yeltenen, ya da suç işledikten sonra kimliğinin belirlenmesine imkan bulunmayan kişileri, "herkes" yakalayabilir. kolluk kuvveti olmanıza gerek yok.
  
  7- ceza hukukunda "şaka, kastı kaldırmaz" diye bir ilke vardır. yani, herhangi bir eylemi şaka olsun diye yaparsanız, kasten yapmış sayılırsınız. "şakalaşırken arkadaşını vurdu" haberlerindeki failler, "kasten öldürme" suçu ile yargılanıyorlar.
  
  yani şaka olsun diye arkadaşınızın üzerine araba sürerseniz mesela, yanlışlıkla ezerseniz kasten öldürmeden yargılanabilirsiniz.
  
  8- sırf borcunuzu ödeyemediniz için hapse düşmezsiniz. o işin boyutu başka.
  
  9- örneğin: milli eğitim bakanlığına bir dilekçe yazacaksınız ama milli eğitim müdürlüğü evinize çok uzak. yakınlarda ise müftülük var. dilekçenizi müftülüğe verebilirsiniz. zira idari birimler, dilekçeleri ilgili idari birimlere iletmek zorundalar. fen işlerine vermeniz gereken dilekçeyi il sağlık müdürlüğüne falan verebilirsiniz. tabi bu söylediğim hukuken mümkün olan ama fiilen memurun "al git dilekçeni kardeşim" diyip sizi kovacağı durumlar.
  
  10- türkiye, sokakta yaşayan hayvanları kanunla koruma altında tutan iki ülkeden biri. (diğeri hindistan). tabi kanun ne kadar caydırıcıdır, ne kadar uygulanır falan o ayrı bir konu.
  
  11- yargıtay; askerin de polisin de "ölüm korkusu"nu tanıyor. yani bir asker ölmekten korkutuğu için çatışmadan kaçıyorsa, yargıtay'ın bu hususta ceza vermemişliği var. son zamanlarda görüş değiştirmişse bilemem.
  
  12- ceza hukukunda "kadının beyanı esastır" diye bir ilke yoktur. "mağdurun beyanı esastır" diye bir ilke vardır. zira tecavüze uğrayan kişi bir erkek de olabiliyor.
  
  debe editi: yaşasın atatürk ilke ve devrimleri.
• birçok kişi biliyordur belki ama benim gibi yeni öğrenenler için önemli ve gerektiğinde hayati bir bilgi.
  bütün acil durum çağrıları 112'ye bağlanmış. mesela itfaiyeyi ararken artık 110'u değil 112'yi arayacağız ve oradan bağlanmak istediğimiz acil çağrı bölümüne aktarılacağız.
  
  diger acil çağrıların numarasını öğrenmek için 112 acil çağrıyı arayarak meşgul eden insanların bulunduğu memleketimde gayet yerinde bir uygulama olmuş.
• sevmek bir ömür sürer, sevişmek bir dakika'daki sevişmek'in çok afedersin cinsel sekis olmaması.
  
  burada kastedilen iki kişinin kavuştukları sırada birbirlerine gösterdikleri karşılıklı sevgi. yani sevişerek evlenmek'teki karşılıklı sevme hali.
  
  bir dakika ise sevdicekle zamanın ne kadar çabuk geçtiğini anlatan öznel bir ifade.
  bunu şarkı sözlerinin "bir ömür" ile "bir dakika" arasında yaptığı karşılaştırmalardan çok net anlayabiliyoruz.
  
  seninle buluşmamız
  bir dakikada geçti
  gözlerin gözlerimi canım
  bir dakikada içti
  
  hasret tükenmez gibi
  kavuşmak bir dakika
  sevmek bir ömür sürer
  sevişmek bir dakika
• son 40 yılda türk lirasının dolara karşı bir günde yaşadığı en yüksek günlük değer kayıpları;
  
  1. 22 şubat 2001: -%28.4
  
  2. 6 nisan 1994: -%28
  
  3. 7 nisan 1994: -%19.7
  
  4. 23 kasım 2021: -%18.0 (***)
  
  4. 13 ağustos 2018: -%13.7
  
  5. 27 ocak 1994: -%12
  
  6. 23 şubat 2001: -%10.7
  
  (*** usd 13.45 iken)
• ilk aşının hikayesi ve edward jenner
  
  “ben asla çiçek hastalığı geçirmeyeceğim çünkü inek çiçeği geçirdim. asla çirkin bir suratım olmayacak." demişti bir sütçü kız 13 yaşındaki edward jenner’a.
  
  jenner, ingiltere’nin bir kasabası olan berkeley’de 17 mayıs 1749 yılında rahip stephen jenner’ın oğlu olarak doğdu. 5 yaşında babasını kaybedince abisiyle yaşadı. erken yaşlarından itibaren bilim ve doğaya güçlü bir şekilde ilgi duydu. 13 yaşında iken başka bir kasaba olan sodbury’de taşra cerrahının yanında çıraklık yapmaya başladı. sütçü kız olayı burada gerçekleşti.
  21 yaşında londra’daki st. george hastanesi’nde doktor olan john hunter adında bir cerrahın öğrencisi oldu. hunter çok iyi bir cerrah olmasının yanında araştırmacı kişiliğe sahip bir bilim insanıydı. hunter’ın araştırmacı kişiliği jenner’ı da etkiledi. jeoloji ile ilgilendi, insan kanı üzerine araştırmalar yaptı. 1773’te tekrar berkeley’e döndü ve pratik cerrahi bilgisini geliştirdi. ölmeden önce yaptığı son araştırmalar ise kuş göçleri üzerineydi.
  çiçek aşısı için en önemli adım ise 1796 yılında atıldı. 13 yaşında kendi kulaklarıyla duyduğu gibi; uzun yıllar boyunca, sütçü kızların inek çiçeği hastalığından sonra doğal olarak çiçek hastalığından korunduğu hikayelerini duymuştu. jenner, inek çiçeğinin sadece çiçek hastalığına karşı korumadığı, aynı zamanda bir koruma mekanizması olarak bir kişiden diğerine aktarılabileceği sonucuna vardı. mayıs 1796'da jenner, ellerinde ve kollarında taze inek çiçeği lezyonları olan genç bir sütçü kız olan sarah nelmes'i buldu.
  14 mayıs 1796'da nelmes'in lezyonlarından elde edilen maddeyi kullanarak, 8 yaşındaki james phipps adında bir erkek çocuğu aşıladı. çocukta hafif bir ateş başladı ve bir süre devam etti. aşılamadan 9 gün sonra ise üşüme nöbetleri başladı. 10 günden sonra ise çocuk kendisini gayet iyi hissediyordu. temmuz 1796'da jenner, çocuğa bu kez taze bir çiçek hastalığı lezyonundan gelen maddeyi tekrar aşıladı.
  hiçbir hastalık gelişmedi ve jenner korumanın tamamlandığı sonucuna vardı. bu yönteme de latince inek anlamında vacca ve inek çiçeği anlamında vaccinia’dan hareketle vaccination adını verdi.
  özetle; ineklerden gelen hastalığa yakalanan nelmes’ten alınan örnekler phipps’e aktarılarak inek çiçek hastalığı geçirmesi sağlanıyor. daha sonra çiçek hastalığının kendisi enjekte edildiğinde ise hastalığa karşı bağışıklık kazandığı görülüyor.
  jenner, aşılamaya gönüllü bireyler bulmak için gittiği londra’da 3 ay boyunca kimseyi ikna edemedi. cerrah henry cline bu noktada devreye girdi ve faaliyetleri sayesinde aşılama popüler hale geldi. 1799'da daha sonra dr. george pearson ve william woodville, hastaları arasında aşılamayı desteklemeye başladı. jenner, çiçek hastalığına veya inek çiçeği olan kişiler arasındaki çeşitliliğe karşı direncin kanıtını araştırmak için ülke çapında bir anket yaptı. bu anketin sonuçları teorisini doğruladı.
  avrupa’nın çeşitli yerlerine aşılama yayıldı ve jenner pek çok onur ödülü aldı. keşfiyle kendisini zenginleştirmek için ekstra bir çaba göstermedi. üstelik yaşadığı evin yakınındaki bir bahçeye bir kulübe inşa etti ve fakir insanları burada ücretsiz olarak aşıladı.
  1810’da en büyük oğlu edward tüberkülozdan hayatını kaybetti. 2 yıl içinde iki kız kardeşini kaybetti ve 1815’te eşi catherine’i tüberkülozdan kaybetti. kamusal alandan iyice çekildi. 1820’de iyileşebildiği bir felç geçirdi. son hastasına baktığında tarih 23 ocak 1823’ü gösteriyordu. ertesi gün kahvaltıya beklenirken jenner gelemedi, ağır bir felç geçirmişti. onu çalışma odasında buldular. 2 gün sonra 26 ocak 1823 pazar sabahı erken saatlerde jenner hayatını kaybetti.
• dolara yatırım yapmak... dahası 2 katına değil daha da katlanıyor.
  not: erdoğan istifa