pelekanon savaşı

• diğer adıyla eskihisar savaşı. 1329 mayıs ayında meydana gelmiş savaştır. osmanlı tarihi için dönüm noktasıdır.
  
  osmanlılar, 1305-1329 döneminde, adapazarı ve sapancanın doğusunda yerleşiyor, bursa, iznik ve izmiti abluka altında tutuyordu. iznik açlıktan düşmek üzereydi. bu durum bizanslılara bir ölüm kalım noktasına gelindiği inancını verdi. ve bir ordu hazırlanarak, yola çıktı.
  
  1329 pelekanon savaşı, istanbulun fethi gibi, bizans ve osmanlı tarihinin dönüm noktalarından biridir. beylik bu savaşı kazandıktan 2 sene sonra izniki ondan 6 sene sonra da izmiti alacaktır.. bu arada, gebze ve hereke dahil, sahildeki tüm küçük hisarlar osmanlının eline geçecek, böylece türkler anadolu tarafından istanbul boğazına dayanmış olacaktır.
  
  iki tarafın orduları, 1329 baharında gebze limanının yakınında pelekanon denilen, bugün eskihisar yakınındaki düzlükte karşı karşıya gelecektir.
  
  osmanlı ordusunda bizzat orhan bey kumandayı ele almıştır. bizans ordusuna ise imparator 3. andronikos komuta etmektedir. andronikosun düzenli ordusu 2 bin kişidir, buna düzensiz eyalet askerleri de katılır.
  
  imparator ordusuyla üsküdara geçip pelekanona geldi. açık maksat, izmit körfezinin öbür tarafına geçip yalakdere vadisinden inerek izniki kurtarmaktır. bunu öğrenen orhan bey, imparator gelmeden eskihisardaki tepeleri ele geçirdi. bizans ordusu, denizi geçmeye bırakılmayarak, pelekanonda yenilgiye uğratıldı. imparator yaralandı ve kaçtı.
  
  bu zaferin ilk sonucu iznikin teslim olmasıdır. böylece osmanlılar, 1300 den beri osman beyin amaçladığı hedefe ulaşmış oldular. iznikin düşmesi osmanlı beyliğinin artık bizansı tehdit eden bir güç haline geldiğini göstermekteydi.
  
  bu konuda ilginç olan, bu savaştan osmanlı kaynaklarından söz edilmezken; bizans kaynaklarında ayrıntılı bilgi vardır. savaşa bizzat katılan domestikos kantakuzinos bu muharebeyi uzun uzun anlatır.
  
  kaynak : halil inalcık - osmanlı uygarlığı
  kendim
• 1329 tarihinde bizans imparatoru iii. andronikos ile osmanlı hükümdarı orhan bey arasında yapılan savaş.
  savaş osmanlıların zaferiyle sonuçlandı. güçlükle canını kurtaran imparator, yaralı olarak istanbul'a kaçtı. bizans'ın bütün ağırlığı osmanlıların eline geçti.
• diğer adı maltepe savaşı olan meydan muharebesi.osmanlı tarafından bizans imparatoru ııı.andreanikos mağlup edilmiştir.
• diğer adı maltepe savaşı olmayan meydan muharebesi. hammer tarihi ve onu kaynak alan eserlerde bu isimle geçer ancak savaşın geçtiği gebze-eskihisar, maltepe'den oldukça uzaktır.
• diğer adı maltepe olmasına rağmen bu savaş eskihisar yakınlardaki düzlükte olmuştur. çoğu tarihçi hammer kayıtlarını baz alarak savaşın istanbul maltepe de olduğunu düşünür ama gerçek öyle değildir.kaynak halil inalcık devlet-i aliyye birinci cilt sayfa 43-44
• 1329 yılında osmanlılar ile bizans imparatorluğu arasında gerçekleşen savaş.
  
  osmanlılar 14. yüzyılın başlarından itibaren bizans'a karşı çeşitli savaşlara girişip topraklarını genişletmeye başlamıştı. bu savaşlardan en önemlisi de 1302 senesindeki koyunhisar savaşı'ydı. osmanlılar koyunhisar zaferiyle şöhretini etrafa yaymayı başarmıştı. ayrıca osman bey döneminde osmanlıların iznik ve bursa kuşatmaları başlamıştı. orhan bey saltanatının başladığı 1324 senesinde de bu kuşatmalar sürüyordu. orhan bey ilk olarak bursa'ya yöneldi ve 1326 senesinde şehri ele geçirmeyi başardı. bundan sonra dikkatini iznik ve izmit'e çevirdi. akıncılarını yollayarak izmit körfezinin kıyılarını ele geçirdi, hatta osmanlı kuvvetleri kandıra, kartal, samandıra'ya kadar ulaştılar.
  
  1328 senesinde bizans tahtına gelen üçüncü andronikos, dış politikada ilk iş olarak iznik'i osmanlı taarruzundan kurtarmak için hazırlıklara girişti. osmanlılarla savaşa girişmeden evvel bulgarlarla ve karesioğulları'yla barış antlaşması yapma gereği duydu. bu nedenle ilk olarak bulgar kralı iii. mihail^* ile barış antlaşması yaptı. akabinde erdek'e gitti. orhan bey'i kuşkulandırmamak adına meryem ikonasını ziyaret etmek maksatlı bir seyahat olduğunu yansıttı. ardından biga'da karesioğulları beyi'yle buluşup bir antlaşma yaptı. bu antlaşmalardan sonra da osmanlılara karşı savaş hazırlıklarına resmen başladı.
  
  imparator, 1329 senesinin mayıs ayında trakya'dan hızlıca asker topladı. toplanan askerler üsküdar'a nakledildi. orhan bey, imparatorun bu hazırlıklarını öğrenince derhal ordusunu toplayıp, darıca-tuzla bölgesine geldi ve düşmanı beklemeye başladı. imparator üçüncü andronikos da ordusuyla iki günlük yürüyüşün sonunda palekanon'da^* ordugahını kurdu.
  
  10 haziran 1329 tarihinde savaş başladı. savaşın ilk evresinde osmanlı ordusu, bizans ordusuna ağır darbe vurdu. imparator askerlerini geri çekmek zorunda kaldı ve savaş meclisini topladı. bu mecliste savaşı sonlandırıp geri çekilme kararı alındı.
  
  savaşın ikinci evresi geri çekilmeye başlayan bizans ordusuna karşı osmanlı ordusunun taarruza geçmesiyle başladı. bu taarruz karşısında imparator geri çekilmekten vazgeçip osmanlı ordusuyla tekrar savaşa girişmek zorunda kaldı. gerçekleşen savaşta imparator üçüncü andronikos bir ok ile bacağından yaralandı. imparatorun yaralanması hem ordusunun içinde hem de konstantinopolis'te bir panik havası oluşturdu. osmanlı ordusu, dağılmaya başlayan bizans ordusunu tarumar etmeyi başardı. savaşın sürdüğü esnada şansının kalmadığını gören imparator, askerlerini bırakıp gizlice deniz yoluyla konstantinopolis'e kaçtı.
  
  bu savaşın sonunda osmanlılar kocaeli'yi ele geçirip, üsküdar'a kadar ilerlediler. orhan bey savaştan bir yıl sonra bölgedeki varlığının devamlılığını sağlamak adına gebze'de külliye inşa ettirdi. diğer yandan iznik ahalisinin kurtuluşa dair tüm umutları yıkıldı ve kısa süre sonra şehir osmanlıların eline geçti.
  
  kaynaklar:
  + vladimir mirmiroğlu - orhan bey ile bizans imparatoru ııı. andronikos arasındaki pelekano muharebesi - belleten - cilt: 23 - sayı: 50 - nisan 1949.
  + halil inalcık - kuruluş dönemi osmanlı sultanları (1302-1481) - isam - 2010.
  + mustafa cezar - mufassal osmalı tarihi - cilt: 1 - türk tarih kurumu yayınları - 2010.
  + georg ostrogorsky - bizans devleti tarihi - çev: fikret ışıltan - türk tarih kurumu yayınları - 2011.