themistokles

• herodotos historiai ilk iki köşeli ayraç dipnot özeti olmak üzere neokles oğlu themistokles:
  [herodotos bu devlet adamının hizmetlerini belirtmekle birlikte kişiliği üzerine oldukça karanlık şeyler de yazmıştır. bir yandan perslerle çarpışırken, öte yandan atinalıları hellespontos'taki köprü-gemileri yakma düşüncesinden caydırır. perslerin değeri büyük dostluklarını da düşünür, atina'da başı darda kalırsa sığınabilecek bir yer gerekeceğini hesap eder (8. kitap). aslında ben senin için çalışıyorum diye kserkses'e haber gönderir (8. kitap). kendi kişisel çıkarını düşünmekten bir an geri kalmadığı için salamis zaferini kendi yararına kulanarak adalıları haraca keser, kesesini doldurur (8. kitap). artemision'dan çekilmek isteyen yunan amirallerini vaz geçirmek için euboialılardan 30 talant/talent rüşvet alır. öte yandan 70 gemilik atina donanmasını 200'e çıkarır, atina'yı yunan dünyasının en büyük donanmasına sahip devlet haline getirir. bütün büyük tarihçiler themistokles'i "atina'nın yetiştirdiği en büyük devlet adamlarından biri" olarak gösterir.]
  
  [themistokles iö 530'da (525?) atina'da doğmuş. fazla zengin olmayan tüccar bir aileden. miletos düştüğü sırada atina'da arkhontmuş. pire limanını gemi yapım üssü haline getirmiş. atina duvarlarını onartmış. delos deniz birliğini^* o kurmuş: konfedere siteler topluluğu. maraton savaşı'nın da belirli adlarından. iö 470 sularında atinalı düşmanları ve spartalıların çabalarıyla devrildi. perslerle ilişkisini ortaya koyan belgelerle ölüm hükmü giydi. anadolu'ya geçip perslere sığındı. persler ona söke ve magnesia çevresini vermiş. 450'lere doğru burada ölmüş.
  
  esnek, kurnaz, iyi asker ve çok daha iyi bir politikacı ve para için her şeyi yapan bir adam olarak tanımlanıyor. şef olmak için gerekli şeyler, üstelik görüşü de keskin.]
  
  savaş gemilerini artırmak için yurttaşlara dağıtılması gereken attika'daki laurion dağı madenlerinin parasını kullanmayı akıl etmiş ve niyeti aslında gemileri aigina ile savaşta kullanmakmış. pers seferi sırasında gemiler elde hazır denk gelmiş. delos birliği'nin sardes'e gönderdiği 3 haberalma casusu^* yakalanıyor, ama kserkses gözleri kamaşsın diye inadına ordusunu ve hazırlıklarını bunlara tanıtıyor^*. kserkses, zamanında hellespontos'tan geçerken el koyabileceği pontos eukseinos'tan gelen gemilere de izin vermiş, işgal edince bizim olacak olan erzağı götürüvermiş oluyorsunuz demişti.
  
  themistokles salamis savaşı bitiminde andros'ta yapılan üçüncü bir savaş meclisinde eurybiades'in tezine paralel olarak atina filosunu hellespontos'a kserkses'in gemi-köprülerini yıkmaya gitmemeye kandırdıktan sonra sikinnos da dahil ağzı sıkı adamlarını büyük krala^* göndermiş. sikinnos onun adına durumu özetleyip, yunanlıları köprü yıkmaya gitmekten alıkoyduğunu, şimdi rahatça gidebileceğini söylemiş.
  
  haber uçurmaktan sonra themistokles'in ilk işi zamanında haraç vermeyen andros'u kuşatmak olmuş. themistokles isteğini haklı göstermek inandırmak ve zorunluluk tanrılarını yardıma çağırırmış. androslular verdikleri yanıtta iki tanrıları yoksulluk ve darlıkın hiçbir şey vermediğini, onların da veremeyeceğini, atinalıların gücünden korkmayacak güçsüz olduklarını söylerler. kuşatma bundan. yani kendi çıkarını düşünmekten bir an geri kalmayan themistokles birçok siteye işgal ve kuşarmayla gözdağı veriyormuş. öbür strategoslara sezdirmeden adalıları soyuyormuş.
  
  yunan filosu ganimetleri paylaştıktan, tapınak haklarını gönderdikten sonra poseidon sunağına en kahraman birinci ve ikinciye oylarını koyarak birsavaş kahramanı seçimi yapmışlar. herkes birinciliğe kendini layık görüp ikincilikte çoğunlukla themistokles'te birleşmiş. [urania cildindeki bu anlatı teması aynı hatlarla ksenophon'un iö 400'ler tarihli anabasis'inde yineler. etkileyen ve esinlenilen, birincil olanın historiai olduğu açıktır.] lakedaimon'da eurybiades'e yiğitlik, themistokles'e akıllılık-ustalık ödülü vermişler, onura ve hediyelere boğmuşlar. spartalıların dışarıdan onurlandırdığı tek kişi olmuş.
  
  ayrıca (bkz: aristeides), polykritos.
• aristokrat ve bolunmu$ yunanlari, perslerle yapilan sava$larda birle$tirmeyi ba$armi$, asil olmayan asker ve yonetici. butun bunlari yapan hazret azicik hirsli yaradili$a sahip olup, becerilerinin devlet ve asker yonetmekten ote oldugunu kanitlamak istercesine dostlarina bir yayli calgi gosterisi yapmaya kalki$mi$, ancak beceriksizligine kahkahalarla kar$ilik almasi uzerine "evet bir keman calamiyorum ama harika devletler kurabilirim" demi$tir.^**
  
  tarihi bir ironiye sebebyet verircesine bir sure sonra yunanistan dan surulmu$ ve ege de bir kismini bogdugu, kalanlari da dogradigi perslere siginip, kucuk asya^* valisi olmu$tur.
• unlu yunan general ve amirali...persliler'i salamis'te agir bozguna ugratarak persler 'in hellas'i isgal etmesini onlemistir.
• yapılan referandumla demokrasi gereği sürgün edilecek^*kişi seçilmesinin sebebi çok güçlü, çok sevilen olması ve yunan kamarasında forsunun demokrasiye zarar verebilecek kadar büyük olması, hatta geleceğin kralı olma tehlikesi değil... onun çekemeyen düşmanlarının halk arasına karışıp okuma yazması olmayan fakat oy kullanmak zorunda olan “cahil” halka yardım etmesiydi.
• pek çok faydasının olduğu yunanlılar kıymetini bilmemiş kendisini yurtlarından sürmüştür.
• (bkz: 300 rise of an empire)
• salamis'in kahramani olarak da bilinir.
• themistokles dostlarına şöyle diyordu:
  “orada gördüğünüz şu küçük çocuk, yunanistan'ın efendisidir. çünkü; annesini yönetiyor; annesi, beni yönetiyor; ben, atinalıları yönetiyorum ve atinalılar da yunanlıları yönetiyor. çoğu zaman, en büyük imparatorluklarda, hükümdârdan kademe kademe aşağı doğru inildiğinde, kimse farkında olmadan ilk hareketi veren ilk ele kadar ne kadar çok küçük yönetici olduğu görülür!”
  (jean jacques rousseau - émile ya da eğitim üzerine, s. 99.)
• bu ilginç adam yetenekli bir general ve yönetici idi. maraton'da ağır bir yenilgi alan persler bir sefer hazırlığına daha girişmişlerdi. bunun üzerine themistokles büyük bir donanma oluşturmasını öne sürdü. 480'de persler atina'ya tekrar saldırdılar. meydana gelen bu donanma perslerin üzerine saldırdı ve salamis'te persleri büyük bir bozguna uğrattı.
  
  themistokles daima bir pers saldırısına karşı donanmanın hazır olması gerektiğini savundu. atina'yı güçlendirmeye çalıştı ama o sırada spartalılar'da yunan dünyasında güçleniyordu. iki şehir devleti artık rekabet halindeydi. themistokles çeşitli serüvenlere atıldı, daha sonra pers sarayına geldi ve artaxerxes tarafından iyi bir şekilde karşılandı.
• aydın ili germencik ilçesine bağlı tekin köyünde bulunan magnesia kentinin valiliğini yapmış ve burada ölmüş marathon ve salamis kahramanı yunan denizci