vakıa

• behemehal ve hodbin sözcükleriyle birlikte ayni paragfrafta kullaniliyorsa emin olabilirsiniz ki bir ahmed hamdi tanpinar eseri okuyorsunuz
• “bütün bunlar birer vakıadır, inkâr edilemez.” cümlesinde vakıa "olgu" anlamında; ama cümle başında kullanılan vakıa sözü “bununla birlikte” anlamında kullanılmaktadır. “vakıa onlar bizden şikâyetçi değillerdi.” gibi.
  
  kaynak: türk dil kurumu
• mekke döneminde inmiştir. 96 âyettir. sûre, adını birinci âyette geçen “el-vâkı’a” kelimesinden almıştır. vâkı’a, gerçekleşen, meydana gelen olay demektir. burada kıyameti ifade etmektedir. sûrede başlıca, kıyametin kopmasından önceki ve sonraki dehşetli haller ve insanların amellerine göre içinde yer alacağı gruplar konu edilmektedir.
  
  56-el-vâkia
  
  rahmân ve rahîm (olan) allah'ın adıyla.
  
  1. kıyamet koptuğu zaman,
  
  2. ki onun oluşunu yalanlayacak hiçbir kimse yoktur;
  
  3. o, alçaltıcı, yükselticidir.
  
  4. yer şiddetle sarsıldığı,
  
  5. dağlar parçalandığı,
  
  6. dağılıp toz duman haline geldiği,
  
  7. ve sizler de üç sınıf olduğunuz zaman,
  
  8. sağdakiler, ne mutlu o sağdakilere!
  
  9. soldakiler, ne bahtsızdırlar onlar!
  
  10. (hayırda) önde olanlar, (ecirde de) öndedirler.
  
  11. işte bunlar, (allah'a) en yakın olanlardır,
  
  12. naîm cennetlerinde .
  
  13. (onların) çoğu önceki ümmetlerden,
  
  14. birazı da sonrakilerdendir.
  
  15. cevherlerle işlenmiş tahtlar üzerindedirler,
  
  16. onların üzerlerinde karşılıklı olarak oturup yaslanırlar.
  
  17. çevrelerinde, (hizmet için) ölümsüz gençler dolaşır;
  
  18. maîn çeşmesinden doldurulmuş testiler, ibrikler ve kadehlerle.
  
  19. bu şaraptan ne başları ağrıtılır, ne de akılları giderilir.
  
  20. (onlara) beğendikleri meyveler,
  
  21. canlarının çektiği kuş etleri,
  
  22. iri gözlü hûriler,
  
  23. saklı inciler gibi.
  
  24. yaptıklarına karşılık olarak (verilir).
  
  25. orada boş bir söz ve günaha sokan bir laf işitmezler.
  
  26. söylenen, yalnızca "selâm, selâm" dır.
  
  27. sağdakiler, ne mutlu o sağdakilere!
  
  28. düzgün kiraz ağacı,
  
  29. meyveleri salkım salkım dizili muz ağaçları,
  
  30. uzamış gölgeler,
  
  31. çağlayarak akan sular,
  
  32. sayısız meyveler içindedirler;
  
  33. tükenmeyen ve yasaklanmayan.
  
  34. ve kabartılmış döşekler üstündedirler.
  
  35. gerçekten biz hûrileri apayrı biçimde yeni yarattık.
  
  36. onları, bâkireler kıldık.
  
  37. eşlerine düşkün ve yaşıt.
  
  38. bütün bunlar sağdakiler içindir..
  
  39. bunların birçoğu önceki ümmetlerdendir.
  
  40. birçoğu da sonrakilerdendir.
  
  41. soldakiler; ne yazık o soldakilere!
  
  42. içlerine işleyen bir ateş ve kaynar su içinde,
  
  43. kapkara dumandan bir gölge altındadırlar;
  
  44. serin ve hoş olmayan.
  
  45. çünkü onlar bundan önce varlık içinde sefahete dalmışlardı.
  
  46. büyük günahı işlemekte direnir dururlardı.
  
  47. ve diyorlardı ki: biz öldükten, toprak ve kemik yığını haline geldikten sonra, biz mi bir daha diriltileceğiz?
  
  48. önceki atalarımız da mı?
  
  49. de ki: hem öncekiler hem de sonrakiler,
  
  50. belli bir günün belli vaktinde mutlaka toplanacaklardır!
  
  51. sonra siz ey sapıklar, yalancılar!
  
  52. elbette bir ağaçtan, zakkum ağacından yiyeceksiniz.
  
  53. karınlarınızı ondan dolduracaksınız.
  
  54. üstüne de kaynar sudan içeceksiniz.
  
  55. susamış develerin suya saldırışı gibi içeceksiniz.
  
  56. işte ceza gününde onlara sunulacak ziyafet budur!
  
  57. sizi biz yarattık. tasdik etmeniz gerekmez mi?
  
  58. söyleyin öyleyse, (rahimlere) döktüğünüz meni nedir?
  
  59. onu siz mi yaratıyorsunuz yoksa yaratan biz miyiz?
  
  60. aranızda ölümü takdir eden biziz. ve biz, önüne geçilebileceklerden değiliz.
  
  61. böylece sizin yerinize benzerlerinizi getirelim ve sizi bilmediğiniz bir âlemde tekrar var edelim diye (ölümü takdir ettik).
  
  62. andolsun, ilk yaratılışı bildiniz. düşünüp ibret almanız gerekmez mi?
  
  63. şimdi bana, ektiğinizi haber verin.
  
  64. onu siz mi bitiriyorsunuz, yoksa bitiren biz miyiz?
  
  65. dileseydik onu kuru bir çöp yapardık da şaşar kalırdınız.
  
  66. "doğrusu borç altına girdik.
  
  67. daha doğrusu, biz yoksul kaldık" (derdiniz).
  
  68. ya içtiğiniz suya ne dersiniz?
  
  69. buluttan onu siz mi indirdiniz, yoksa indiren biz miyiz?
  
  70. dileseydik onu tuzlu yapardık. şükretmeniz gerekmez mi?
  
  71. söyleyin şimdi bana, tutuşturmakta olduğunuz ateşi,
  
  72. onun ağacını siz mi yarattınız, yoksa yaratan biz miyiz?
  
  73. biz onu bir ibret ve çölden gelip geçenlerin istifadesi için yarattık.
  
  74. öyleyse ulu rabbinin adını tesbih et.
  
  75. hayır! yıldızların yerlerine yemin ederim ki,
  
  76. bilirseniz, gerçekten bu, büyük bir yemindir.
  
  77. şüphesiz bu, değerli bir kur'an'dır,
  
  78. korunmuş bir kitaptır.
  
  79. ona ancak temizlenenler dokunabilir.
  
  80. o, âlemlerin rabbinden indirilmiştir.
  
  81. şimdi siz, bu sözü mü küçümsüyorsunuz?
  
  82. allah'ın verdiği rızka karşı şükrü, onu yalanlamakla mı yerine getiriyorsunuz?
  
  83. hele can boğaza dayandığı zaman,
  
  84. o vakit siz bakar durursunuz.
  
  85. (o anda) biz ona sizden daha yakınız, ama göremezsiniz.
  
  86. madem ki ceza görmeyecekmişsiniz,
  
  87. onu (canı) geri çevirsenize, şayet iddianızda doğru iseniz!
  
  88. fakat (ölen kişi allah'a) yakın olanlardan ise,
  
  89. ona rahatlık, güzel rızık ve naîm cenneti vardır.
  
  90. eğer o sağdakilerden ise,
  
  91. "ey sağdaki! sana selam olsun!"
  
  92. ama yalanlayıcı sapıklardan ise,
  
  93. işte ona da kaynar sudan bir ziyafet vardır!
  
  94. ve (onun sonu) cehenneme atılmaktır.
  
  95. şüphesiz ki bu, kesin gerçektir.
  
  96. öyleyse ulu rabbinin adını tenzih ile an.
• hz. muhammed'in (s.a.v) bir hadisine gore; bu sureyi her zaman okuyan kisi fakirlik yuzu gormezmis. borctan ve fakirlikten kurtulmak isteyen kisi her aksam okumaliymis.
• gerçi demektir
• muhyiddin-i arabi hz. tarfından yapılan tefsiri:
  
  1- o vakıa, vuku bulduğu vakit.
  2- ki, onun vuku bulmasını yalanlayacak yoktur.
  3- alçaltıcıdır, yükselticidir.
  4- arz, şiddetle sarsıldığı,
  5- dağlar un ufak parçalandığı,
  6- toz duman haline gelince...
  7- ve sizler de üç sınıf olacaksınız.
  8- ashabu’l meymene, nedir ashabu’l meymene?
  9- ashabu’l meş’eme, nedir ashabu’l meş’eme?
  10- sabikun, sâbikûndur.
  11- işte bunlar mukarrebun’dur.
  12- naîm cennetlerindedirler.
  “o vakıa…” yani ölüm gerçekleştiğinde “vuku” bulduğu, küçük
  kıyamet koptuğu zaman “ki onun vuku bulmasını…” allah’ı
  yalanlayarak: ölümden sonra diriliş ve ahiretin diğer halleri yoktur,
  diyecek kimse yoktur. çünkü her nefis, mutluluk ve bedbahtlık gibi
  hallerinin alçaltıp yükselttiğini müşahede eder. ve o vakit anlar ki o,
  “alçaltıcıdır, yükselticidir…” bedbahtlar olan nar ehlini cehennem
  derekelerine alçaltırken mutlular olan nur ehlini de cennet derecelerine
  yükseltirler.
  “ …sarsıldığı…” zaman. beden arzı, ruhun ayrılmasından sonra
  şiddetli bir şekilde sarsıldığı, içindeki her şeyi dışarı attığı, böylece
  bütün organlarını yıktığı, kemik dağları “…parçalandığı…”, un ufak
  olarak dağıldığı veya sürüklenerek “toz duman haline” getirilinceye
  kadar yürütüldüğü zaman; “ve sizler de üç nevi (sınıf) olacaksınız…”
  birinci neviler, iyilerden (ebrar) oluşan mutlulardır ki, bunlar insanlar
  arasındaki salihlerdir (iyilerdir). ikincileri, insanların şerlileri ve ifsatçıları
  olan bedbahtlardır. birinci gruptakilere “sağ ehli” (ashabu’l meymene)
  denilmiştir, çünkü uğur ve bereket ehlidirler. ya da yönlerin en
  faziletlisine ve en güçlüsüne, yani yüce cihete, kutsi âleme yöneldikleri
  için bu ismi almışlardır. diğerleri de “sol ehli” (ashabu’l meş’eme)
  denilmesinin nedeni uğursuzluk ve yaramazlık ehli olmaları yahut
  yönlerin en adisi ve en zayıfı olan süfli cihete, yani maddi âleme
  yönelmeleridir.
  “sabikunlar…” yani önde olanlar; her iki grubu geçen, allah’ta fena
  bularak her iki âlemi de aşan muvahhidler “sâbikundur…” öndedirler…
  yani onları övmeye ve sahip oldukları vasıflara eklemede bulunmaya
  imkân yoktur. “işte bunlar…” fena sonrası beka ile hakiki varlığa
  kavuşmaları halinde olduklarında bunlar yani mukarrebun’lar “naim
  (nimet) cennetlerindedirler” bütün cennet mertebelerindedirler.
  13- çoğu öncekilerdendirler.
  14- birazı da sonrakilerdendir.
  bunların “çoğu…” büyük bir topluluğu “ öncekilerden…”dirler. ruh
  saflarının en önünde, ezelde ilk inayet ehli olan mahbuplardır onlar.
  “birazı da sonrakilerdendir.” mertebeleri mahbupların mertebesinden
  daha aşağı, ikinci safta yer alan muhiplerdir. bunların az olarak
  nitelendirilmelerinin nedeni muhip (seven) kimselerin nadiren isteklerine
  kavuşmalarıdır. buna karşılık mahbup (sevilen) kimse, kemalin son
  noktasına kadar ulaşır. muhip olanların çoğunluğu sıfat cennetlerinde
  mutlular derecelerinde dururken mahbupların tümü ise gayelerin en son
  noktasına ulaşmış olarak zat cennetindedirler.
  bu yüzden rasulullah (s.a.v) bu ayetle ilgili olarak şöyle
  buyurmuştur: “burada sözü edilen her iki topluluk da bütünüyle benim
  ümmetimdendirler.” yani öncekiler daha önce gelip geçmiş
  ümmetlerden, sonrakiler de rasulullah’ın (s.a.v) ümmetindendirler, gibi
  bir anlam söz konusu değildir. bilakis, bunun tersi (öncekilerin hz.
  rasulullah’ın ümmetinden, sonrakilerin de önceki ümmetlerden olması)
  daha doğrudur. ya da kastedilen anlam şudur: bunların bir grubu
  ümmetin ilkleridir ki nebiyi görmüş, onun zamanında vahyin tazeliğini
  yaşayan veya onun zamanına yakın bir dönemde yaşayıp sahabesini
  gören tabiinden olan kimselerdir. diğerleri ise davet devrinin sonlarında,
  mehdi’nin (a.s) zuhur etmesine yakın bir dönemde yaşayıp üzerlerinde
  uzun zaman geçtiği için kalpleri katılaşan kimselerdir. mehdi’nin (a.s)
  zamanında yaşayan kimseler değildir elbette. çünkü öne geçenler,
  mehdi’nin zamanında çok olurlar. onlar büyük kıyamet ashabı, keşif ve
  zuhur ehlidirler.
  15- cevherlerle işlenmiş tahtlar üzerindedirler..
  16- onlar üzerlerinde karşılıklı olarak oturup yaslanırlar.
  “cevherlerle işlenmiş tahtlar üzerindedirler.” her birine has kılınmış
  hakkani ve bahşedilmiş varlıklarla bütünleşmiş, bezenmiş tahtlar
  üzerindedirler. nitekim, rasulullah (s.a.v) şöyle buyurmuştur: “nurdan
  minberler üzerindedirler.” yahut sıfat mertebeleri üzerindedirler.
  “oturup yaslanırlar.” orada zuhur ederler. çünkü burası onların
  makamlarındandır. “karşılıklı olarak…” mertebe bakımından eşit olarak
  oturup yaslanırlar. vahdet aynında aralarında kesinlikle perde olmaz.
  çünkü zat ile tahakkuk etmişlerdir. hangi sıfatla zuhur etmeyi seçerlerse
  seçsinler onları birleştiren şey zat sevgisidir. sıfatlardan dolayı zattan,
  zattan dolayı da sıfatlardan perdelenmezler.
  17- çevrelerinde ölümsüz gençler (vildanlar) dolaşır,
  18- testiler ve ibriklerle memba şarabından dolu kadehlerle,
  “çevrelerinde, ölümsüz gençler (vildanlar) dolaşır.” zatlarının
  devletiyle devamlılık vasfına sahip ruhani kuvvetler; vildanlar onlara
  hizmet ederler. yahut güçlü iradeleriyle kendilerine kavuşan irade
  ehlinde olan istidat sahipleri onlara hizmet ederler. nitekim, şöyle
  buyrulmuştur: “imanda kendilerine tâbi olanlar (var ya)! işte biz, onların
  nesillerini de kendilerine kattık.” (tur, 21) veya semavi melekutlar
  onlara hizmet ederler. “testiler ve ibriklerle…” irade, marifet, sevgi, aşk,
  zevk şarapları, hikmet ve ilim suları doldurulmuş testiler, ibrikler ve
  kadehlerle etraflarında dolanıp hizmet ederler.
  19- bundan başları ağrımaz, akılları giderilmez sarhoş da olmazlar.
  “bundan (şaraptan) başları ağrımaz.” tamamı lezzettir; elem ve
  sarhoşluk vermez. çünkü yakin serinliğini bulmuş, bu lezzete
  kavuşmuşlardır, kafur kokulu içkiden içerler. vuslat muhabbeti özlem
  eleminden, yitirme korkusundan beridir. “akılları giderilmez, sarhoş da
  olmazlar…” sarhoş olup temyiz yeteneklerini ve akıllarını yitirmezler.
  içkinin tesiriyle sızıp kalmazlar. onlar daimi uyanıklık ehlidirler. zattan
  dolayı sıfattan perdelenmezler ki sarhoş olsunlar da bu hal onlara galip
  gelsin.
  20- seçip beğendiklerinden de meyve,
  21- canlarının çektiği kuş etleri,
  “ …meyve…” vectlerinden, zevk keşiflerinden “beğendikleri…”
  meyvelerin iyilerini alırlar. çünkü bunların tümünü yanlarında hazır
  bulurlar da sadece en saf olanlarını, en göz kamaştırıcı olanlarını, en
  üstün olanlarını ve en övgüye değer olanlarını seçerler. “canlarının
  çektiği kuş etleri…” güçleri dahilindeki latif hikmetleri ve ince manaları
  alırlar.
  22- iri gözlü huriler,
  23- saklı inciler gibi.
  24- yaptıklarına karşılık olarak verilir.
  “iri gözlü huriler…” sıfat tecellileri, ceberut âleminden mücerret
  varlıkları ve kendi mertebelerinde bulunan mücerret ruhları seçerler.
  “inciler gibi…” dirler. saflıklarıyla taptazedirler, nurlarıyla apaydınlıktırlar.
  “saklı…” sedefin içinde saklıdırlar. yahut gaybın içlerinde, bilinmezlik
  hazinelerinde zahir ehlinden oluşan yabancılardan saklanmıştırlar.
  bütün bunlar “yaptıklarına karşılık olarak verilir.” istikamet halinde bizzat
  kastedilen ve karşılıklarını içlerinde barındıran ilahi amellerin ödülüdür
  bunlar. ya da bütün bunlar, süluk halinde işledikleri tezkiye ve arınma
  fiillerinin karşılığıdır.
  25- orada ne boş bir söz ve günaha sokan bir laf işitmezler.
  26- söylenen, yalnızca “selâm, selâm” dır. vâkia suresi • 1251
  “orada boş bir söz…işitmezler.” hezeyan ve hiçbir anlama
  gelmeyen saçma sapan söz duymazlar. çünkü onlar allah’ın huzurunda
  ruhanilerin edebiyle edeplenmiş tahkik ehlidirler. “günaha sokan bir laf”
  işitmezler. gıybet ve yalan gibi kişiyi günaha sokan çirkin hayasızlıklar
  da duymazlar. “söylenen, yalnızca “selâm, selâm”dır.” bir söz işitirler ki
  kendisi selâm’dır, noksanlıklardan münezzehtir, fazlalıklardan,
  gereksizliklerden beridir. işitenin ayıplardan ve noksanlıklardan yana
  selamette olmasını ifade eden, ona sevinç ve saygınlık kazandıran,
  kemalini ve parlaklığını ortaya koyan bir sözdür. çünkü onların bütün
  sözleri irfan, hakikât, karşılıklı sevgi ve iltifattır, ifade biçimleri farklı olsa
  da.
  27- ashab-yemiyn, ne ashab-ı yemin?!
  28- budanmış düzgün sidr ağacı içinde,
  29- meyveleri salkım salkım dizili muz ağaçları içinde,
  “ashab-ı yemiyn, ne ashab-ı yemiyn…” onlar, sağdakilerdir ve ne
  mutlu o sağdakilere!” onlar şerefli, ulu ve saygın kimselerdir. bu;
  mutlulukla bezenmiş vasıfları karşısında hayranlık içeren bir şaşkınlık
  ifadesidir. ki bunlar; “budanmış, düzgün sidr ağacı (arabistan kirazı)…”
  yani varlık kuvvetleri ve tabiatlar çelişkisi ve arzular ve tutkular
  çekişmesi dikenlerinden arınmış nefis cennetindedirler. çünkü ruh ve
  kalp nuru aracılığıyla sıfatlarının heyetleri tecerrüt etmiştir. ya da
  güzellik ve salih heyetler meyveleriyle yüklüdürler. bu hususta iki farklı
  tefsir söz konusudur. biz de tevillerimizi bu iki farklı tefsire göre yaptık.
  “meyveleri salkım salkım dizili muz ağaçları içinde..” yani kalp
  cennetindedirler. çünkü et-talh, muz ağacı demektir. meyvesi tatlı,
  yumuşak (yağlı), lezzetli ve çekirdeksizdir. kalbin idrak ettiği maddeden
  ve cisim heyetlerinden beri şeyler ve anlamlar gibi. ama “sidr”
  (arabistan kirazı) ağacı bundan farklıdır, onun meyvesinde çok çekirdek
  bulunur. tıpkı nefsin maddi eklerle, cismi heyetlerle iç içe idrakleri gibi.
  ayette geçen “mendud” ise ağacın meyvesinin, açıkta gövde denecek
  bir kısım bırakmayacak şekilde en aşağısından en yukarısına kadar
  dizilmesi anlamına gelir. bu da idrak oluşumlarının sonsuz bir çokluk
  olarak ifade edilecek şekilde fazla olmasını ifade eder.
  30- uzamış gölgelerde...1252 • tefsir-i kebir / te’vilât
  31- çağlayarak dökülen bir su da,
  32- ve sayısız meyveler içindedirler.
  33- tükenmezler ve yasaklanmazlar,
  34- ve kabartılmış döşekler üstündedirler.
  “uzamış gölgeler…” huzur ve esenlik veren ruhun nurundan
  uzanmış gölgeler. “çağlayarak dökülen bir su da…” ruh âleminden
  üzerlerine sızan, dökülen ilim. akmak anlamında “cera” kelimesi yerine
  “sekebe” kelimesinin kullanılması (yani akmak yerine dökülme ifadesine
  yer verilmesi) mutluların ilimlerinin amellerine göre daha az olmasından
  dolayıdır. çünkü onların vecd, irfan, tevhid ve zevk gibi ruhani ilimleri
  az, buna karşılık faydalı ilimleri çok olur.
  “ …ve sayısız meyveler içindedirler.” hisler, hayaller ve vehimler
  gibi lezzetli cüzi ve külli idrakler ve kalbi külli manalar içindedirler.
  “tükenmezler…” çünkü sonsuz ve sayısızdırlar. “yasaklanmazlar…”
  çünkü bunlar onların tercihine bağlıdırlar. nerede isterlerse orada
  buluverirler. “ve kabartılmış, yükseltilmiş döşekler...” bedensel heyetler
  mertebesinden ve süfli cihetten kalple bütünleşmiş nefsin yukarı tarafı
  olan sadra yükseltilmiş ahlaki faziletler, güzel ameller aracılığıyla
  kazanılmış nefsin nurani heyetleri “içindedirler”. ya da diğer bir tefsire
  göre kadınlardan oluşan huriler arasındadırlar. yani mertebe olarak
  kendilerine eş olan ve bütünleşen melekutlar arasındadırlar. iki farklı
  tefsirden bu iki farklı tevil çıkar.
  35- biz onları apayrı biçimde yeni yarattık.
  36- onları bakireler kıldık.
  37- eşlerine düşkündürler ve yaşıttırlar…
  38- ashab-ı yemiyn içindir.
  39- bunların bir çoğu evvelkilerdendir.
  40- birçoğu da sonrakilerdendir.
  “gerçekten biz onları (cennet kadınlarını, dişilerini) apayrı biçimde
  yeni yarattık.” maddeden beri, tabiat kirlerinden ve unsurlar pisliğinden
  temizlenmiş şaşkınlık uyandıran nurani varlıklar olarak yarattık.
  “onları…bakireler kıldık.” tabii işlere bulaşmaktan, alışkanlık ehli zahiri
  tabiilerle bir arada olmaktan, maddeye karışmaktan etkilenmemişlerdir.
  “eşlerine düşkündürler…” onları severler ve onlar tarafından sevilirler.
  çünkü saftırlar, özleri güzeldir ve daima onlarla beraberdirler.
  “yaşıttırlar…” mertebeleri eşit, cevherleri ezeli olduğu için aynı
  derecededirler. bütün bunlar “ashab-ı yemin…” içindir.
  “bunların birçoğu evvelkilerden.” çünkü sevilenler (mahbuplar)
  derecelerde inip çıkarlarken, yaklaşıp sıfatlara dönerlerken sağ ehlinin
  yanına girerler, onlara karışırlar, onların topluluğuna uyarlar. “birçoğu
  da sonrakilerdendir.” çünkü sevenler (muhipler) çoğunlukla sağ
  ehlidirler, zat sevgisinden aşağıda sıfatların yanında dururlar. biz ayette
  geçen öncekileri ve sonrakileri muhammed ümmetinin öncekileri ve
  sonrakileri olarak tefsir ettik. bu ise açıktır. çünkü muhammed
  ümmetinin önde olanları arasında değil, sonraki kuşakları arasında
  ashabi yemin (sağ ehli) olanlar daha fazladır.
  41- ashab-ı şimal (soldakiler) ne ashab-ı şimaldir?!
  42- bir ateş ve kaynar su içinde,
  43- kapkara dumandan bir gölge altındadırlar.
  44- serinlik de yok, fayda da.
  45- çünkü onlar bundan önce varlık içinde sefahate dalmışlardı,
  46- büyük günahı işlemekte direnir dururlardı.
  47- ve diyorlar: biz öldüğümüz, toprak ve bir yığın kemik
  olduğumuz vakit hakikaten biz tekrar mı ba’s olunacak mıyız / diriltilecek
  miyiz?
  48- evvelki atalarımız da mı?
  49- de ki: muhakkak hem evvelkiler, hem de sonrakiler,
  50- belli bir günün muayyen bir vaktinde mutlaka toplanacaklar.
  “ashab-ı şimal (soldakiler) ne ashab-ı şimaldir?!”… yani soldakiler;
  ne yazık o soldakilere!...işte bunların bedbahtlık, uğursuzluk,
  aşağılanma ve bayağılık içindeki hallerine ve sıfatlarına hayret edilir.
  “…bir semum (ateş)…içindedirler.” adi hevalardan, eziyet verici, yoldan
  çıkarıcı heyetlerden bir ateş (semum) ve “kaynar su” batıl ilimler ve
  bozuk akideler içinde, “…kapkara dumandan bir gölge altındadırlar.”
  karanlık sıfatlarla, aşağılık siyah heyetlerle kararmış nefis heyetlerinden
  oluşan bir gölge altındadırlar. “yahmum” kelimesi, kapkara duman
  demektir. “serin ve fayda” olmayan bir duman. insanların sığındıkları
  normal gölgenin serinlik ve sığınanı dinlendirmek gibi faydalı nitelikleri
  yoktur bu gölgenin. bilakis yormak, susatmak ve sıkıntı vermek gibi
  eziyet, elem ve zarar verici nitelikleri vardır.
  “çünkü onlar bundan önce varlık içinde sefahate dalmışlardı.”
  lezzetlere ve şehevi arzulara dalmış, tabii ilerin girdabına batmış,
  bedensel örtülere dolanmışlardı. bundan dolayı da bu azap verici
  heyetleri, helak edici nitelikleri edindiler.
  “büyük günahı işlemekte direnir dururlardı.” batıl sözlerden ve
  bozuk inançlardan oluşan büyük günahı durmadan işledikleri için de bu
  sonsuz azabı ve ebedi cezayı hak ettiler. “ve diyorlardı ki…” onların
  bozuk inançlarından biri de ölümden sonra dirilişi inkâr etmeleriydi.
  51- sonra, muhakkak… ey siz sapıklar, yalancılar!
  52- elbette zakkum ağacından yiyeceksiniz.
  53- ondan karınlarınızı dolduracaksınız,
  54- onun üstüne de kaynamış sudan içeceksiniz.
  55- susamış develerin suya saldırışı gibi içeceksiniz..
  56- din günü onlara ziyafet budur.
  “…ey siz sapıklar, yalanlayıcılar!” cehaletlerinde, batıl inançlarına
  uymayan hakk’ı inkâr etme tavrında bulunarak yalanlayıcı, ısrarcı ve
  böylece de sırat-ı mustakiym’den yüz çeviren, sapıklar cahiller! “elbette
  zakkum ağacından yiyeceksiniz.” lezzetlere ve şehvetlere tapan, bu
  zevke batan, sizin alıştırmanız yüzünden süfli tabiatların cazibesine ve
  faydalarına kapılan nefisten tadacaksınız. “…ondan dolduracaksınız.”
  kemale aykırı, vebali gerektiren heyetlerden oluşan vebalı, iğrenç tadı
  olan zakkum ağacının yakıcı meyvesiyle “karınlarınızı” dolduracaksınız.
  bunun nedeni de önü alınmaz hırsınız, aç gözlülüğünüz, yırtıcılığınız,
  oburluğunuz ve hastalığınızdır.
  “onun üstüne de kaynar sudan içeceksiniz.” batıl vehimler, yalancı
  şüpheler gibi helake ve mahvoluşa sürükleyici cehaletten içerler ki bu
  gibi şeytani amelleri, hayvani ve zulmani işleri çekici kılan odur.
  “susamış develerin suya saldırışı gibi içeceksiniz.” susuzluk
  hastalığına yakalanan develer gibi devamlı içersiniz. çünkü bu
  hastalığa yakalanan develer, hiçbir şekilde suya kanamazlar. bu da
  sizin bir türlü dinmeyen doymayan hırsınız, aç gözlülüğünüz
  yüzündendir. işte size “din günü inen ziyafet budur.” vâkia suresi • 1255
  57- sizi biz yarattık. tasdik etmeniz gerekmez mi?
  58- söyleyin öyleyse, döktüğünüz meni nedir?
  59- onu siz mi yaratıyordunuz? yoksa yaratan biz miyiz?
  60- aranızda ölümü biz takdir ettik. bizim önümüze geçilmez.
  61- sizin şekillerinizi değiştirmeye ve bilmeyeceğiniz şekilde sizi
  yaratmaya kâdiriz.
  62- and olsun ki, ilk yaratılışı bildiniz... o halde düşünsenize.
  “sizi biz yarattık.” sizi varlığımızla izhar etmek ve sizin suretinizde
  görünmek şeklinde sizi yarattık. “tasdik etmeniz gerekmez mi? söyleyin
  öyleyse, döktüğünüz meni nedir? onu siz mi yaratıyorsunuz?” insanlık
  suretini üzerine giydirmek suretiyle siz mi onu yaratıyorsunuz? “yoksa
  yaratan biz miyiz?” …
  63- şimdi bana ektiğinizi haber verin?
  64- onu siz mi bitiriyorsunuz? yoksa bitiren biz miyiz?
  65- dileseydik onu elbette çer çöp yapardık da şaşar pişman
  olurdunuz.
  66- “doğrusu bunu biz borç bilmişiz.”
  67- hayır, “bizler mahrum bırakıldık” derdiniz.
  68- şimdi söyleyin bakalım içtiğiniz o suyu…
  69- onu buluttan siz mi indirdiniz? yoksa indiren biz miyiz?
  70- dileseydik onu tuzlu yapardık. şükretmeniz gerekmez mi?
  71- çakmakmakta bulunduğunuz o ateşi tutuşturmaktasınız
  düşündünüz mü?
  72- onun ağacını siz mi yarattınız? yoksa yaratan biz miyiz?
  73- biz onu bir ibret ve istifade için yarattık.
  74- o halde rabbinin a’zam (çok özel) ismi ile tesbih et!
  “şimdi bana, ektiğinizi haber verin. onu siz mi bitiriyorsunuz?” bitki
  türü giysisini üzerine geçirmek suretiyle siz mi bitiriyorsunuz? “yoksa
  bitiren biz miyiz?” şimdi de söyleyin bakalım!.. istidadınızın susaması
  üzerine içtiğiniz o ilim suyunu görüyor musunuz? “onu siz mi indirdiniz?”
  heyulani akıl bulutundan siz mi indirdiniz onu? “yoksa indiren biz miyiz?
  dileseydik onu tuzlu yapardık.” hayatın düzeninin işleyişinde kullanmak,
  yalnız dünya hayatını tertip etmek suretiyle kullanırdık. “şükretmeniz
  gerekmez mi?” söyleyin şimdi bana! kutsi anlamlar ateşini ki
  “tutuşturmaktasınız…” fikir çakmağıyla tutuşturmaktasınız. “onun
  ağacını siz mi yarattınız?” düşünce gücünü siz mi yarattınız? “yoksa
  yaratan biz miyiz?”
  “biz onu bir ibret…için yarattık.” kutsi âlemdeki ezeli ahdi
  hatırlatsın diye yarattık ve “istifadesi için” süluk esnasında ilim ve amel
  gibi azıklardan yoksun olanların istifade etmeleri için yarattık.
  75- hayır!.. mevakın nücum’a yemin ederim.
  76- eğer bilirseniz, gerçekten bu yemin çok büyük bir yemindir.
  77- muhakkak o, kur’ân’ı kerim’dir.
  78- korunmuş, saklanmış bir kitab’dadır.
  79- ona ancak temizlenenler dokunabilir.
  80- o, âlemlerin rabbinden indirmedir.
  “hayır!... mevakın’nucum’a yemin ederim…” yıldızların mevkılerine,
  kutsal muhammedi nefsin ruhu’l kudüs’le bütünleşmesi vakitlerine
  yemin ederim. ki bunlar kur’an yıldızlarının (veya bölümlerinin) vaki
  oldukları vakitlerdir. ne şerefli vakitler! ve ne nurani bütünleşmeler!
  yahut bundan maksat yıldızların döküldükleri yerlerdir. yani duyulardan
  kayboldukları vakitler. diğer bir ifadeyle, sırrının gayba dalması ve kutsi
  kafileye karışması ile birlikte bedenin iptal olması sonucu beden
  batısına duyularının kaybolması. daha doğrusu hak’ta kaybolması ve
  vahdete dalması…
  “eğer bilirseniz, gerçekten bu, büyük bir yemindir.” nereden
  bilsinler? “hayır! mevakı’n-nücum’u…” bilemezler. onlar kim bu ilmi
  bilmek kim!
  “muhakkak o, kur’ân-ı kerim’dir.” her türlü saygıyı, sonsuz şerefi
  ve yüksek değeri üzerinde toplayan bir ilimdir. “korunmuş… bir
  kitab’da” dır. yakınlaştırılmışlar (mukarrebin) ve tertemiz meleklerden
  başka, diğer tüm duyulardan saklı olarak gaipte gizlenmiştir. çünkü
  kur’anî akıl o’na yerleştirilmiştir. nitekim, isa (a.s) şöyle buyurmuştur:
  “ilim göktedir demeyin; onu kim yere indirir. yerin altındadır demeyin;
  onu kim yukarı çıkarır. denizlerin ötesindedir demeyin; onu kim karşı
  tarafa geçirip getirir. bilakis, ilim sizin kalplerinizde yaratılmıştır. allah’ın
  huzurunda ruhanilerin edebiyle edeplenin, o zaman ilim size zahir olur.”
  yahut şöyle bir anlam kastedilmiştir: kitab-ı meknun (korunmuş kitab)
  kaza mahalli olan ilk ruh ve muhammedi ruhun mekanıdır. daha
  doğrusu “ona ancak temizlenenler dokunabilir.” tabiat kirlerinden
  maddeye taalluk etme pisliğinden arınmış tertemiz ruhlar dokunabilir. “
  (o), âlemlerin rabbinden indirilmiştir.” çünkü allah’ın ilmi, muhammedi
  mazharda zuhur etmiştir. yani kur’an allah’tan hz. muhammed’e parça
  parça indirmedir (inzal olmasıdır).
  81- şimdi siz bu hadisi mi küçümsüyorsunuz?
  82- rızkınız onu yalanlamaktır.
  “şimdi siz, bu hadisi mi (sözü mü) küçümsüyorsunuz?...” yani açığa
  çıkan o’nun sözünü o’nu tahkir ediyorsunuz ve önemsemiyor
  musunuz? bir şeyi küçümsediği için yan çizen, aldırış etmeyen biri gibi
  kur’an’ın hakkını eda etmiyor, anlamaya çalışmıyor, tahkir mi
  ediyorsunuz? “rızkınız o’nu yalanlamaktır” sizin kalbi gıdanız ve hakiki
  rızkınız o kur’an’ı yalanlamaktır. çünkü siz bilgilerinizle kendinizi
  perdelediniz ve kendi bilgilerinizin türünden olmayan şeyleri
  yalanladınız. tıpkı cahil bir insanın, kendi inanışına aykırı olan şeyleri
  inkâr etmesi gibi. böyle bir insanın bilgisi yalanlamasının kendisidir.
  yani sizin şekli rızkınız yalanlamanızdır. çünkü durmadan
  yalanlıyorsunuz. sanki yalanlamayı gıdanız haline getirmişsiniz.
  nitekim, yalan söyleyip duran kimseye “onun gıdası yalandır” denir.
  ayrıca allah’ın verdiği rızka karşı şükrü, o’nu yalanlamakla mı yerine
  getiriyorsunuz?
  83- hele can hulka (boğaza) dayandığı zaman…
  84- ve siz o zaman bakar durursunuz.
  85- biz ona sizden daha yakınızdır, lakin göremezsiniz.
  86- eğer siz ceza (karşılık) görmeyecek olsaydınız.
  87- şayet iddanızda doğru iseniz onu geri çevirseniz ya!...
  “hele can boğaza dayandığı zaman.” yani can boğaza dayandığı
  zaman onu geri çevirseniz ya! “şayet iddianızda doğru iseniz onu…”
  yönetilmediğiniz, bir rabbin hükmüne göre hareket etmediğiniz, kahır
  altında olmadığınız hususunda eğer doğru söylüyorsanız canı (ruhu)
  bedene geri çevirseniz ya! bilakis siz, bu anlamda cebir altındasınız,
  rububiyetin ezici hakimiyeti altında acizsiniz. yoksa hiç istemediğiniz
  ölümü geri çevirirdiniz. 1258 • tefsir-i kebir / te’vilât
  88- eğer, yakin olan (mukarrebun)dan ise,
  89- artık ona rahatlık, hoş koku (reyhan) ve naîm cennetleri vardır.
  90- eğer sağcılardan (ashab-ı yeminlerden) ise,
  91- “sana sağcılardan selam var…” denilir.
  92- ama, eğer o kişi yalancılardan ve sapıtanlardan ise,
  93- artık ona kaynar sudan bir ziyafet vardır
  94- ve cehennem ateşine maruz kalır.
  “eğer yakın olanlardan ise…” üç gruptan yakın olanlar zümresine
  dahil ise, onun için zat cennetine ulaşma ruhu, sıfat cennetleri reyhanı
  ve sıfat tecellilerinin göz alıcı parlaklığı yanında fiil nimetleri ve lezzetleri
  nimet (naim) cennetleri vardır.
  “eğer…ise…” mutlulardan ve iyilerden (ebrar) ise, onun için sağ
  ehliyle buluşmanın sevinci ve lezzeti vardır, sağ ehli onu sıfat
  cennetinde fıtrat esenliğiyle, azaptan kurtuluşla, nefis sıfatlarının
  eksikliklerinden beraat etmeyle selamlarlar.
  “ama…ise…” eğer öne geçenlere karşı inat eden, onların
  kemalatını inkâr eden ve cehli mürekkeple perdelenmiş bedbahtlardan
  ise, onlar için bozuk inançlardan, yalnızlığa duçar eden cehalet
  karanlıklarından kaynaklanan heyetleri azabı vardır ki, yukarıdan inen
  bu azaba “ kaynar sudan bir ziyafet…” ifadesiyle işaret edilmiştir. bir de
  alt taraftan bedensel heyetlerden ve ameli kötülüklerin veballerinden
  kaynaklanan bir azap bir ateş vardır ki, buna da “cehennem ateşine
  maruz kalır…” sözüyle işaret edilmiştir.
  “muhakkak ki bu…” üç grubun haline ve akıbetlerine dair bu
  anlatılanlar “kesin…” gerçektir, işin aslı bundan ibarettir. büyük kıyamet
  ehline apaçık görünür ve onlar bu durumu doğrudan gözlemlerler,
  hakka’l yakin yaşarlar. yani yakinleri ve bizzat gözlemlemeleri sonucu
  hak ile tahakkuk etmiş büyük kıyamet ehli bu gerçeği görür.
  95- muhakkak ki bu kesin yaşanacak bir gerçektir.
  96- doğrusunu allah herkesten daha iyi bilir. o halde rabbinin
  büyük ismini “aziym” tesbih et.
• peygamberimizin^* ölülerin arkasından okunması için hadisi bulunan sure. anlam bakımından daha uygun gibi yasin'e göre.
• resulullah (sallallahü aleyhi ve sellem) buyurdu ki: "her kim her gece vakıa suresini okursa, ona asla fakirlik isabet etmez."(1)
  abdullah ibni mesud (radıyallahü anh) vefat edeceği vakit müminlerin emiri olan hazreti osman (radıyallahü anh) onu ziyarete gelir. ona "neden şikayetin var?" deyince, o şöyle der: "doktor beni hasta etti. artık bana kim derman olabilir." o zaman hazreti osman (radıyallahü anh): "sana devlet hazinesinden maaş bağlatayım mı? deyince, o: "istemez" der. o zaman hazreti osman (radıyallahü anh): "arkanda kızlar bırakacaksın onlara lazım olur" deyince, abdullah ibni mesud (radıyallahü anh) yukarıda zikredilen hadisi şerifi rivayet ederek: "ben kızlarıma her gece vakıa suresini okumalarını emrettim, onlarda buna devam ediyorlar. dolayısıyla onlarda muhtaç olmazlar " der.(2)
  
  resulullah (sallallahü aleyhi ve sellem) buyurdu ki: "vakıa suresi, zenginlik suresidir. onu okuyunuz ve o sureyi kadınlarınıza ve çocuklarınıza da öğretiniz."(3)
  rivayet edildi ki:
  
  bu sureyi okumaya devam eden kimse, fakirlikten emin olur, dünya kendiliğinden ayağına gelir.
  her gün sabah ve akşam bu sureyi okuyan kimse hayatı boyunca açlık ve susuzluk acısı nedir bilmeden dünyadan göçer. hayatı boyunca başka hiçbir tehlike yüzü de görmez.
  ikindi namazından sonra 14 defa okunursa, rızık yağmur gibi yağar, allah’u teala işlerini kolaylaştırır. bu bereketli surenin her gece akşam namazından sonra okunması tavsiye edilmiştir. rızık, fakirlik ve yoksulluktan kurtulup zenginlik nimetine kavuşmak için okuyanlar, akşam namazından sonra okumaya devam etmelidirler.
  bu sureyi ara vermeksizin 40 gün 40 defa okuyan kişi, asla fakirlik çekmez. allah’u teala o kişiye yorulmadan ve günaha girmeden helal rızıklar nasip eder.
  ölmekte olan bir kişiye vakıa suresi okunursa, münker ve nekir meleklerinin suallerine kolaylıkla cevap verir.
  ariflerden bazıları demişlerdir ki: "ölmüş bir kimsenin üzerine vakı suresi okunursa, meyyitin acı ve ıstırabı hafifler. ölümle burun buruna gelen ve cen vermekte olan ağır bir hastanın üzerine okunursa, imanla göçmesine vesile olur. azrail (aleyhhisselam) da o kimseye karşı çok nazik davranır. abdestli olarak her gün sabah akşam bu sureyi birer defa okuyan kimse hayatı boyunca açlık ve susuzluk acısı nedir bilmez ve hiçbir tehlike yüzü görmez."
  imam kurtubi (rahimehullah) buyuruyor ki: "tohum ekerken e’üzü-besmele’den sora vakıa suresinin 63-64. ayetleri ve zikredilen duayı okumak müstehaptır. ayrıca ekine isabet edecek zararın uzaklaştırılmasına vesile olur ..
• sûre-i vâkıa'yı okumaya devâm edenleri allah zengin kılar, ululuk ihsân eder, nâmerde muhtâc etmez...dünyâ zenginliği isteyenler bu sûre-i celîleyi akşam ile yatsı namazları arasında okumaya devâm ederlerse yakın zamanda faydasını görürler...
  
  -muzaffer ozak-
• "büyük bir kısmı öncekilerden,
  
  az bir kısmı sonrakilerden.."
  
  bu surede geçen bu iki cümle beni her zaman aynı muhteşemlikle etkiliyor.
  
  ikinci hayatında refah içinde huzurlu yaşayacakların büyük bir kısmı,
  
  öncekilerden: her zaman gerçeği adaletle dile getirenlerden, bunu kalabalıklar tarafından kınanmayı, dışlanmayı hatta linç edilmeyi göze alarak yapanlardan.
  
  az bir kısmı ise sonrakilerden: kalabalıklara uyanlardan, ancak gücü ele geçirmiş kalabalık bir kitle gerçeği söylerse, o zaman gerçeği söyleyebilecek kimselerden. gerçeği haykırmak için kalabalıklar karşında risk alamayanlardan...