• padişahı öldürmeye çalışan terörist, avrupalı devletlerin baskılarıyla serbest bırakılmış; ancak o zamanlar halka "padişaha hayran olup onun adına avrupa'da ajanlık yapması için serbest bırakıldı" denmişti. aradan yüszyıldan fazla zaman geçmesine rağmen bu basit yalana halen inananlar olması, insanın inanmak istediği şeye, "ne kadar aptalca olsa da" inandığının güzel bir örneğidir.
  • doğu anadolu'da bağımsız bir ermenistan kurmaya çalışan ermeni komitacıları karşılarında en büyük engel olarak gördükleri padişah ıı. sultan abdülhamit'i yoldan çekmek için düzenledikleri suikast girişimi. kendileri bu işte yeteri kadar tecrübeli olmadıklarından, avrupa ve rusya'daki uluslararası anarşistlerle ilişki kurmuşlar, onlardan abdülhamit'in öldürülmesi konusunda yardım ve destek sağlamışlar.

    hazırlanan plana göre, yıldız camisi önünde bomba patlatılıp ıı. abdülhamit öldürüldükten sonra, galata köprüsü, tünel, yabancı banka ve kurumlar havaya uçurulacak, yabancı devletlerin işe karışmaları sağlanacaktı. içine patlayıcı madde yerleştirilecek patlatılması planlanan araba, fransa’dan sipariş edilip ülkeye parça parça getirilmiş. araç, bir araya getirildikten sonra şişli dışında denenmiş, uygunluğu teyit edilmiş. faytonuna 80 kilo patlayıcı maddeyle 20 kilo demir parçası konulduğu tespit edilen aracın atlarının dönemin ünlü tiyatrocularından kel hasan efendi’den satın alındığı ortaya çıkıyor daha sonra. o da epey çekiyor bu girişimden...

    temmuz 1905 cuma günü, abdülhamit'in dört at koşulu arabasının yanına bırakılan araç, padişahın camiden dışarıya çıkması bekliyordu.

    şans, abdülhamit'ten yanaymış.
    padişah, yıldız camisi’ndeki cuma selamlığından çıkmış, arabasına doğru ilerliyordu. her zamanki gibi, caminin merdivenlerinden inecek ve dört yüz metre ileride bekleyen arabasına binecekti. fakat bu sefer ufak bir gecikme olmuştu. şeyhülislam cemalettin efendi, abdülhamit’in yolunu kesmiş, bazı konularda bilgi istemişti. padişah ıı. abdülhamit'le şeyhülislam cemalettin efendi arasındaki konuşma oldukça uzamış ve böylece bomba erken patlamış. çünkü bombayı patlatmakla görevli şahıs 1 ay boyunca cumadan cumaya abdülhamit'in camiden çıkıp faytona binene kadar geçirdiği süreyi tutmuş. her seferinde 1dk 50sn gibi bir sürede abdülhamit mesafeyi katetmiş. dolayısıyla bomba, padişah tam camiden çıkarken etkinleştirilmiş ve 2 dakikaya ayarlanmış. vaktinde faytona varamayan ıı. abdülhamit, ölümden dönmüş oldu.

    işin sonunda sadece bombacıların değil, abdülhamit'in yaverinin de başı ağrımış. yaverinin can kaygısına düşüp çil yavrusu gibi dağılması ıı. abdülhamit’i çok kızdırmış ve olaydan sonra yaveri için:
    "kılıcını düşüren yaveri maiyetimde görmek istemem, trablus'a sürgün gidecek!" emrini verdiği söylenir.
  • 21 temmuz 1905 tarihinde 2.abdülhamid'e karşı ermeni komitacılar tarafından düzenlenen, 26 kişinin öldüğü, 58 kişinin yaralandığı bombalı suikasttir. zaman ayarlı 80 kiloluk bomba, yıldız(hamidiye) camii önünde ve 2.abdülhamid'in makam arabası(fayton) yanına getirilen başka bir arabada patlatılmıştır.

    ermeni komitası bu kararı osmanlı devleti'ni mali-idari açıdan zayıflatmak, toplumsal infial yaratmak ve devleti yönetsel açıdan kaosa sürüklemek amacıyla 1904 sofya kongresi'nde almıştır.

    abdülhamid'in cuma namazı çıkışından kaç dakika sonra makam arabasına ulaştığı aylarca izlenmek suretiyle hesaplanmıştır. ancak namaz çıkışı selamlıkta şeyhülislam ile konuşup oyalanması sebebiyle [tevfik fikret'in deyimiyle bir lahza-i teahhur (bir anlık gecikme) olmuş] suikast başarısızlıkla sonuçlanmıştır.

    26 kişinin ölümüne sebep olan başarısız suikastin faili, padişahın her hareketini takip edebilmek üzere istanbul'da henüz açılan singer mağazasında işe başlayan ve operasyonu yöneten komita üyesi belçikalı anarşist charles edward jorris’in de (edouard joris) aralarında bulunduğu onbir kişi idama mahkûm edilmiştir.

    ancak belçika jorris'in idamını hukuksuz bulmuş, iki devlet arasında diplomatik kriz çıkmıştır. her ne kadar idamına karar verilmişse de, abdülhamid'in idama karşı olan olumsuz tutumu sebebiyle cezası müeebbet hapse çevrilmiş, daha sonra ise jorris pasaportu verilerek avrupa'ya gönderilmiştir. ki avrupalı devletlerin sömürge arayışları ve iktisadi açlığı nedeniyle kan akıtmaktan geri kalmadığı yıllarda, askeri ve mali zayıflık içinde bulunan osmanlı devletince buna müsamaha gösterilmek zorunda da kalınmıştır da denilebilir.
    ....

    peki yıldız suikasti öncesi ve sonrası genel durum nasıldır?

    19.yy'ın ortalarından itibaren milliyetçilik akımının da etkisiyle ermeniler doğu illerinde nüfuzunu kullanarak özerklik kazanmaya çalışmış ve bağımsız bir devlet kurmayı amaçlamışlardır. 1877-78 osmanlı-rus savaşı'nı da fırsat bilerek bu emellerini gerçekleştirmek için 1878 ayastefanos anlaşması ile osmanlı devleti'ni punduna getirerek amaçlarına bir adım daha yaklaşmışlar ve anadolu'da ermeni sorunu ilk kez resmen gündeme gelmiştir. sonrasında osmanlı devleti'nin zayıflığını fırsat bilen ermeniler rusya ve avrupa'nın (rusya'nın akdeniz'e inme politikası karşısında osmanlı topraklarında ermenilere imkânlar sağlamaya çalışan başta ingiltere'nin) menfaatleri doğrultusunda verilen destekler neticesinde örgütlenerek (taşnaksutyun ve hınçak vb.), planlı bir şekilde banka işgal etmeye, terör eylemleri gerçekleştirmeye ve isyanlar çıkarmaya başlamışlardır.

    1.dünya savaşı esnasında da isyan ve ayaklanmaları sürerek, devlet-i aliyye karşıtı eylem ve katliamlarını sürdüren ermenilere ve özellikle de ermeni patriğine ultimatom verilmişse de, uyarılara riayet edilmemesi sebebiyle yıkıcı bir savaşın ortasında, 24 nisan 1915 tarihinde dahiliye nezareti tarafından yurt genelinde bir emir yayımlanarak ermeni komitasının merkez ve şubeleri kapatılmış ve devlete karşı ayaklanan, örgüte üye olan yüzlerce ermeni tevkif edilmiştir.

    dahiliye nezareti'nin 104 yıl önceki işbu emir tarihi ermenilerce 'soykırım', osmanlı tarihi için ''ihanet'' günü olarak yerini almıştır..
  • 21 temmuz 1905 te abdülhamid in cuma namazı için yıldız camiine gitmesi ve bir arabanın içindeki bombanın patlaması sonucu,26 kişinin hakkın rahmetine kavuşmasına neden olan suikast girişimini ,charles edouard joris diye belçikalı bir anarşistin başında bulunduğu terör grubu yapmıştır,işin enteresan tarafı joris in suikastı,bomba düzeneklerini anlattığı kitap yıllar sonra bir müzayede ile uçuk bir paraya torunu tarafından satın alınmış.
  • osmanli padisahi sultan ikinci abdulhamid'e yildirim beyazit camii onunde cuma namazi cikisi gerceklestirilen suikasttir. ermenilerin ba$ini cektigi bir cete tarafindan gunler oncesinden planlari yapilan ve icine kilolarca patlayici (saatli bomba) yerlestirilen bir at arabasinin daha onceden planlanan zamanda havaya ucurulmasi ile gerceklestirilen suikast girisimi, o gun namaz sonrasi sultan'in camide seyhulislam ile kisa bir gorusme yapmasindan dolayi hedefine ulasamamis, fakat yine de 23 masum insanin olmesine neden olmustur. olayin ertesinde sorumlulardan belcikali joris ismindeki sahis yakalanmis, idama mahkum edilmis, fakat sonradan devlet adina ajan olarak gorevlendirilerek serbest birakilmistir.
  • (bkz: paranoyak olman takip edilmediğin anlamına gelmez)
  • 22 mart 2016 brüksel havalimanında patlama olayından sonra murat bardakçı'nın tekrardan hatırlattığı olay.

    murat bardakçı; türkiye'deki ilk bombalı saldırıyı belçikalılar yapmış diyor.
  • suikast sırasında kullanılan bombaya machine infernale adı verilmiştir.

    tevfik fikret suikast girişimi sonrasında bir lahza-i teahhur şiirini kaleme almış ve hürriyetçi türk gençliğine armağan etmiştir.
  • cevdet bey ve oğulları'nda da geçer bu suikast.
  • sultan abdülhamid han ve ermeniler - levos panos dabağyan - s. 129

    kafkasya ve avrupa'nın muhtelif bölgelerinden gelmiş ve mevzubahis komiteye kaydolmuş ermeni asıllı komite mensupları ve ve diğerlerinin özet kimlikleri;

    1- krisdapor mıkayelyan: (bkz: christapor mikaelian) taşnakzagan komitesinin kurucusudur. takma adı, samuel fay'dır. bakülü bir rus ermenisi olan mıkayelyan, suikast komitesinin kurucusu ve başkanıdır. bu şahıs bomba eğitimi esnasında, ağır bir şeilde yaralanarak, suikast hareketinden önce ölmüştür.

    2- konstantin kabulyan veya tarosyan: kod adı, safo'dur. bakülü bir rus ermenisidir. viyana'ya giderek, lazım olan malum faytonu yaptıran şahıstır.

    3- rubina fayn: altmış beş yaşlarında ermenice bilen ve bir diğer adı ile wolf kızı, nadejda datayan diye bilindiği için, ermeni asıllı olduğu ileri sürülmüş. ancak, asıl adı ve asıl kimliği günümüze kadar meşhul kalmıştır. kafkasyalı olan bu komiteci kadın, kafkasya'dan istanbul'a bir başka komiteci tarafından getirilmiş ve fiilen görev alarak, bombayı bizzat infilak ettirmiştir.

    4- marie zayts: kod adı, sofi areço'dur. kafkasyalı bir alman'ın kızıdır. cani rips'in karısı sıfatıyla ve sofi rips kod adıyla suikast örgütüne girmiştir.

    5- framşabuh kendiryan: istanbul doğumlu bir ermenidir. meşhur singer kumpanyası memurlarındandır. kod adı vağarsak'dır ve bu isimle örgüte iştirak etmiştir.

    6- vahan: filibeli ermenilerindendir. örgüt içinde kullandığı bir dizi kod adı vardır. silvio ricci, aristidi, karl, karthner, alfons, vaughan, koço ve krist. örgütteki durumu, en faal elemanlardan olarak kayda geçirilmiştir.

    7- edvar joris: avusturya tebalı ve fransalı bir musevidir. belçikalı olarak gösteren başka kaynaklarda mevcuttur. ancak bu yanlıştır. -birçok farklı kaynakta belçikalı olarak okudum ben şahsın adına konuşmak gerekirse- singer kumpanyası'nda memur olduğu dönemde mezkur örgüte girmiştir. eylemleri özetle şunlardır; komite toplantıları için evini tahsis etmiş, krisdapor mıkayelyan'ı evinde saklamış, şahsi posta kutusunu örgüt emrine tahsis etmiş, malum arabanın temini için telgraflar yazarak muharebeyi sağlamış, karısı anna nellens'i örgüt içinde görevlendirmiş ve daha bir çok fiili harekete iştirak etmiştir. edvard joris, eylemden on gün evvel karısını, kıymetli eşyaları ile birlikte ülke haricine kaçırmıştır.

    8- anna nellens: edvar joris'in karısı olduğunu, joris'in tanıtımında kayda geçmiştik. mevzubahis kadın, suikast hareketi içinde icap eden bütün çalışmalara katılmıştır.

    9- garabed ohannes: istanbul'lu bir ermeni olan garabed ohannes, karl joanoviçh, ashkow kod adlarıyla eyleme iştirak etmiştir.

    10-ardaş gaçik kapudanyan: istanbul'lu bir ermeni'dir. torkom, hıraç ve yuvanoviç kod adlarıyla eyleme iştirak etmiştir.

    11- mıgırdiç garipyan: aslen sivas'lı olan olan garipyan, malum arabayı kullanan şahıstır.

    12- krikor varşam: rus ermenisidir. jorj ve petri varşamof kod adlarıyla örgüte hizmet vermiş ve infilak makinesini arabaya yerleştiren şahıs olarak kayda geçmiştir.

    13- yervant frangülyan: bu şahısın nereli olduğu meçhuldür. eyleme seyis olarak katılmıştır.

    14- mari anşanef: tiflis'li olan bu kadının, asıl adı ve milliyeti meçhul kalmıştır. kullandığı kod adı terez askova'dır.

    15- amuca andon: filibeli bir ermeni'dir. takma adı andon koç olan bu şahıs, istanbul ile muharebe durumunu ayarlayanlardandır.

    16- yervant alacacıyan veya alacacyan: sofya'lı olan yervant, komitenin mali işlerini organize etmiştir.

    17- takvor agopyan: sofya'lıdır. komiteye para tedarik işlerinde hizmet etmiştir.

    18- manuk ümityan: sivas'lı bir ermeni'dir. kapıcılık gibi sıradan işlerle hayatını kazanan bu şahıs, örgütün ayak işlerinde görev almıştır.

    19- nişan ohannesyan: sivas'lı bir ermeni olan nişan, karadeniz oteli'nde garson olarak çalışırken, örgütün ayak işlerini yapmaktaydı.

    20- sarkis nahabedyan: avusturya hastanesinin hademelerinden ve kapıcılarındandır. kod adı, arakel'dir. ayak ilerinde hizmet görmüştür.

    21- hacı nişan minasyan: sivas'lı bir ermeni olan minasyan, hınçak komitesi mensubu olacak örgüte iştirak etmiş, maddi yardım toplamak, sabotaj hareketlerine iştirak etmek gibi gayet faal eylemlere katılmış ve yakalanacağını anlayınca intihar etmiştir.

    22- ohannes garipyan: sivas'lı bir ermeni'dir ve mığırdiç garipyan ile akraba olma ihtimali mevcuttur. eylemin yapılacağı tarihlerde; beyoğlu'nda, gravier binasının kapıcısı idi. ayak işlerinde kullanılmıştır.

    23- hosep topalyan: sivas ermenilerinden topalyan, örgüte ait çeşitli malzemeleri saklamak gibi mesuliyetli işlerde hizmet vermiştir.

    24- boğos keçeyan: bitlis'li olan bu ermeni eylemcinin nasıl işlerde hizmet verdiği bilinmemekle birlikte faal eleman oluşundan şüphe yoktur.

    25- gaçik peloyan: bitlis'lidir ve yukarıda kayda geçilen keçeyan ile birlikte meşhur serkidoryan kulübünde çalışmıştır. örgütün değerli malzeme ve paralarını saklamakla görevlendirilmiştir.

    26- manuk keçeyan: bitlis ermenilerinden olup, serkidoryan'ın müstahtemlerindendir. değerli malzeme ve para saklamak gibi işlerde çalıştırılmıştır.

    27- feron buğdayyan: bitlis'li olup, karadeniz oteli'nin eski garsonlarındandır. suikast eylemine fiilen iştirak etmiştir.

    28- yeğya kahveciyan: muş ermenilerindendir. örgüt mensubu, kitapçı manuk ile çalışmıştır.

    29- adele berciher: işçivre'li olan bu şahıs, planın işviçre'de hazırlanmasında görev almıştır.

    30- artaki artakyan: varna'lı ermenilerindendir. papkimos kütüphanesinin sahibidir ve fiilen görev almıştır.

    31- hayk melikyan: rusçuk ermenilerindendir. faal görev yapmasına rağmen, hakkında fazlaca bir malumat elde edilemedi.

    32- yervant honetyan: istanbul ermenilerinden olup, işlemecilik mesleğiyle iştikal etmekteydi.

    33- arşak: istanbul ermenilerinden olan arşak, istanbul'un gedikpaşa semti sakinlerindendir ve kunduracılık mesleği ile iştikal etmekteydi.

    34- hovagim: istanbul ermenilerindendir. kumkapu baytar mektebi talebelerindendi. kandırılıp, örgüt üyeliğine alınmıştır.

    35- karekin: istanbul ermenilerindendir. istanbul-gedikpaşa semtinde ikamet eden karekin, kumkapu baytar mektebi talebelerinden idi.

    36- manume: tıbbiye'nın eczacılık bölümü talebelerinden olan bu şahısın asıl kimliği ve milliyeti öğrenilememiştir. manume mezkur kişisinin kod adı olabilir. ermenilerde ise böyle bir isim yoktur.

    37- mihal: istanbul rumlarındandır. suikast eylemine fiilen iştirak eden bu şahıs, gümrük simsarlığı mesleğindeydi.

    38- mateo: istanbul'lu olan bu şahısın milliyeti kayıtlarda mevcut değildir. gümrük simsarlığı işi ile iştigal eden mateo, suikast eylemine fiilen iştirak etmiştir.

    39- mito: milliyeti ve mesleği meçhul olan bu eylemcinin ne gibi görevler yaptığı da belirtilmemiştir.

    40- manol: istanbul rumlarındandır ve demirci ustası olan manol, suikast hareketine katılmıştır.
hesabın var mı? giriş yap