ayak divanı ^*

• osmanlı'da halk ve askerlerin şikayetlerinin dinlenildiği yer
• osmanlılar zamanında,önemli durumlarda,özellikle ayaklanmalarda,padişahın başkanlığı altında toplanıp,gerekli kararları alan meclise verilen addır.ayak divanı'nda,padişahtan başka herkes ayakta durduğu için bu isimle anılır.
• üniversitede senato'nun ayak üstü karar verdiği imzaladığı falan filan durumlara da bundan deniyormuş. ayak üstü öğrenmiş bulunduk.
• osmanlı devletinde olağanüstü durumlarda padişahın katılmasıyla toplanan divandır. genellikle toplu bir şikayet ya da ayaklanma durumunda toplanırdı.
  sarayın bahçesine çıkarılan tahtta şikayetleri dinleyen padişah, divan üyelerinin de görüşlerini alarak hemen orada konuyla ilgili görüşlerini bildirirdi.
• yönetim kurulu tarihini bekleyemeyecek kadar acil meselelerde, yetkili kişi ile ayak üstü konuşulup imza alınması durumu.
  
  osmanlı'dan kalma bir terim.
• ders kitaplarında ve osmanlı aşığı yazarların kitaplarında sanki şikayeti olan her vatandaşın doğrudan padişahla yüz yüze gelerek şikayetlerini anlattığı bir mekanizma gibi anlatılsa da koskoca osmanlı tarihinde sayılı defa toplanmış divandır. o da sadece isyanlar veya toplu itiraza sebep olan, yani gündem olan olağanüstü durumlarda
  
  kaynak
• osmanlı imparatorluğu'nda acil ve olağanüstü durumlarda düzenlenen toplantılardır. toplantı esnasında padişah dışında herkesin ayakta olmasından, kararların ayaküstü, hızlıca alınmasından dolayı bu toplantılar ayak divanı diye anılmıştır.
  
  ayak divanları, 16. yüzyılda acil karar alınması gereken konular vb. gibi durumlarda padişahın isteğiyle kurulurken, siyasi entrikaların bol olduğu ve mali sıkıntıların yaşanmaya başladığı 17. yüzyılda tebaanın isteği ve zorlamaları sonucunda, padişahların mecbur kalarak kurduğu divanlar olmuştur.
  
  17. yüzyıldaki divanlar halkta huzursuzluğun artması ve askerî isyanlar sonucunda kurulmuştur. bu gibi durumlarda şikayetçiler/isyancılar saraya ulaşıp, padişaha çağrılar yapardı, bunun üzerine padişahın tahtı babüssaade'ye getirilirdi, tebaa padişahı beklerdi, padişah gelip, tahta oturunca da divan başlardı. bu divanda tebaa, şikayetlerini aracı olmaksızın, doğrudan padişaha iletme şansına sahip olurdu. oldukça gerilimli ve gergin geçen bu toplantılar sonucunda, tebaanın zorlamasıyla pek çok aziller ve hatta kelle almalar yaşanmıştır. bazen de padişah, tebaayı sakinleştirmek adına darda olan hazinesini biraz daha zorlayarak kesenin ağzını açmak zorunda kalmıştır.
  
  örneğin; çınar vakası olarak bilinen hadise, bir ayak divanı sonucunda yaşanmıştır. ayrıca vezir-i azam hafız ahmed paşa'nın askerler tarafından öldürüldüğü ayak divanı da osmanlı tarihinin en dikkat çeken olaylarından bir tanesidir.
  
  kaynaklar:
  + ismail hakkı uzunçarşılı - osmanlı devletinin saray teşkilatı - türk tarih kurumu yayınları.
  + mehmet zeki pakalın - osmanlı tarih ve deyimleri sözlüğü - meb yayınları.
  + mübahat s. kütükoğlu - ''ayak divanı'' - tdvia - cilt: 4.
• ismail saymaz'ın iddiasına göre chp'deki paralel myk.
  
  şöyle ki; resmi myk'da imamoğlu'na yakın bazı isimler olmasından mütevellit, bu toplantılarda her şey açık açık konuşulmuyor. bu yüzden myk içinde; ahmet akın, bülent kuşoğlu, eren erdem, faik öztrak gibi kılıçdaroğlu'na yakın isimler ayrı myk toplantısı yapıyor. bu isimler devamlı genel merkezde oldukları ve ayaküstü toplandıkları için ayak divanı deniyor.