bitki temelli beslenme

• "plant based diet"in turkcesi.
  
  yaklasik 2 haftadir bu sekilde besleniyorum. zaten bundan onceki son entrymi de ekrem coskun basligina girerek; nasil bir 180 derece dondugumu cumle aleme duyurmusum.
  
  %40-50 tikanmis kalp damarlarini anjiyoda gormek soyle bir bunyeyi sarsabiliyor. yani bir kriz/stent/bypass beklemeye gerek yok artik diyebiliyorsunuz.
  
  bu beslenme seklinde bazi mental bariyerlerin ortadan kalkmasi zorlayici olabiliyor. yani veganlikta acemiligi attiktan sonraki bir ust seviye diyebiliriz.
  
  kalp, seker hastaliklarini durdurup hatta kimi durumlarda geri cevirdigi yonunde cok sayida ornek oldugu one surulse de bunlarla alakali bilimsel makale yeterince bulunsa da; etrafimizda uygulayan yapan insan cok fazla degil.
  yine de son derece ikna edici argumanlar bana dogruluk payinin yuksek oldugunu dusundurtmeye yetti de artti bile.
  
  mesela; onde gelenlerinden esselstyn'in ^* onerisinde tipik bir vegan diyetle basladiktan sonra cikarmaniz ve almamaniz gereken besinler soyle ve bu bakimdan vegan bir diyetten cok daha kisitlayici.
  
  -islenmis her turlu gida. paket icine girmis herhangi bir urun kafadan oncelik sirasinda alt tarafta. ister soy proteini olsun, ister tofusu. ya da hanimeller biskuvisi.
  -her turlu yag, hatta extra virgin-soguk sikim-sizma zeytinyagi v.s . kesinlikle alinmiyor.
  -seker ve rafine seker iceren her tur gida. (bu kisim cok alengirli, esselstyn sekeri aslinda acikca yasaklamiyor; fakat arastirma sonuclarini baz alarak one surdugu: seker alimindan sonra salgilanan insulinin; karacigeri kolesterol yapmasi icin uyarmasi. bu yuzden aslinda seker iceren urunleri de cikarmis oluyoruz; en azindan kolesterolu dibine vurdurmak istediginiz ilk 4 ay)
  -her turlu findik, fistik, ceviz, badem. (kestane haric)
  -avokado
  
  hah, bunlari cikardiktan sonra yag yerine az suda sogan kavurmayi, sekersiz balzamik sostan, mantar pisirmenin birkac cesidini, buharda pisirmek gibi uber bir yemek hazirlama yontemini, bulgur pilavinin ne kadar lezzetli olabildigini, mercimek ile feslegenin ne muthis bir kombinasyon oldugunu ogreniyorsunuz.
  
  ne mi oldu? bilmem, henuz bir kan testi yaptirmadim. 1 ay bitince yaptiracagim. ama ilk haftadaki sok hissiyati hemen hemen kaybolmus durumda. onceki degisen agiz tadi. sanirim tukuruk bezleri bundan cabuk etkileniyor. nasil diyeyim; tazelenmis gibi hissediyorsunuz. bu muhtemelen "saglikli besleniyorum" ruh halindendir ve konusmak icin cok cok erken.
  
  onemli isimlerden bazilari bu konu hakkindaki ilk sayilabilecek bilimsel arastirmalari yapanlardan dean ornish, daha sonrasinda michael greger olarak verilebilir.
  butun olayi ilk defa cozmus kisi olarak da nathan pritikin isimli mucit gosterilebilir. herhangi bir tibbi egitimi olmayan bir mucit olan bu adam kendisine kalp teshisi koyulduktan sonra kafasini butunuyle bu hastaligi gecirmeye adamis. arastirmaya fazlasiyla deger.
  
  evet: gelelim edit bolumumuze:
  2 hafta veganliktan sonra 2 hafta yag ve findik, fistik v.s.'den de arindirilmis plant based sonucunda kan tahlili yaptirdim.
  oncesi ve sonrasi icin sonuclarin sadece birkac tanesini yaziyorum:
  
  kilo: oncesi 75-sonrasi 68
  bel cevresi oncesi 99-sonrasi 92
  aclik sekeri: oncesi 89-sonrasi 75
  total kolestrerol: oncesi 298-sonrasi 196
  ldl kolesterol: oncesi 218-sonrasi 130
  ure: oncesi 26-sonrasi 17
  
  12 yildir bu testleri yaptiriyorum; simdiye kadar bu degerlerin bende genetik sebeplerden olamayacagini dusunuyordum.
  homosistein: bu rakam 12'den 16'ya yukseldi. b12 eksikliginden kaynaklandigi ve veganlarda yaygin oldugu soylense de, endise verici bir durum gibi gozukuyor. yakin takibimde kendisi.
  
  2. edit:
  yaklasik 2 ay gecti.
  ldl 113, total kolesterol 176, hdl ise 36'ya cikti 32'den.
  homosistein nihayet dusus trendine girmis gibi; 12'ye tekrar indi.
  kilo 66'ya indi.
  aynen devam.
  
  3.edit; 3. ay:
  
  ldl:89- total kolesterol 157, hdl:30
  homosistein: 8
  kilo: 65
  gobek cevresi:88
  
  11 santim incelince; hicbir pantalon uymaz oldu; gomlekler cuvala dondu. hepsini letgo'ya koydum hayrina.
  
  artik guncelleme vermeyecegim. ben inandim gayet. yasasin karbonhidrat, kahrolsun yaglar
• vegan kelimesinin alerjik etki yaratmasina ve beslenmeyi ikinci plana atip insan sagligi yerine hayvan haklarini onceliklendirmesine bir alternatif olarak ortaya atilmistir.
• (bkz: what the health)
• 1 hafta oldu başlayalı ilk fark osuruğumun çok kötü kokması.
• birkaç ay önce eşimle birlikte the game changersı izleyip etkilendikten sonra şöyle bir denemeye çalışıp zorluğunu gördükten sonra ufak ufak tabanları eski rutinlere döndürdüğümüz sistem. az önce what the healthbelgeselini izledikten sonra yine radarıma girdi. gdo'lu gıdalar bitkilerde de olduğuna göre, şu omega 3 ve temel beslenme sorunsalını çözmeden çok da şey yapamayacağım bir şey. ne diyim, yapabilene helal olsun. he bir de netflix* neden bu tip belgeselleri bulma işini kolaylaştırıyor merak ediyorum. acaba vegan endüstrisinde hisseleri mi var?
• (bkz: az yağlı vegan beslenme)
• netflixte "what the health" belgeseli altında öğrendiğim konu. aslında hayvansal gıdaların tümünün yararından çok zararı olduğunun paylaşıldığı, o genetik sandığınız babamda da vardı dedemde de vardı diye sizde de olacagına inandığınız o hastalıkların aslında yüksek oranda beslenme şekliniz de nesilden nesile aynı aktarıldığı için oluştuğunu anlatıyor. bi izlemenizi tavsiye ederim. what the health
• 4 ay önce (ilk zamanlar haftada 1 kirmizi et tüketerek) basladigim beslenme turu. yargı dagitici ve aramızdaki 'cok bilmiş' kisilerce hunharca eleştirilsem de basarisiz oldugum söylenemez. baslamamda temel sebep olan; karbon ayak izi mevzusunu da leiden üniversitesi'nde yapılan makaleyle suraya iliştireyim plant-based diet
• ingilizcesi plant-based.
  
  vejeteryan değil. öyle olsa vejeteryan derlerdi. zaten birisi vejeteryan yemek istese dünyada vejeteryan yemeklerin bol olduğu hint, italyan, yunan, türk mutfağı gibi mutfaklardan belki 500 çeşit tarifli bi liste yapılabilir, tv'lerde kamu spotu vejeteryan yemek tariflerine ayrılabilir, vejeteryan yemek sunan restoranlara vergi indirimi yapılıp teşvikler sunulabilirdi.
  
  plant-based demek az çok şu.
  1) fabrikalarda üretiliyor. el yapımı değil. fabrikasyon, işlenmiş gıda yani.
  2) evet içine hayvansal gıda girmiyor
  3) ama türlü türlü bitkisel yağ ve değişik, gıda kodeksine uygun maddeler kimyasal işlemden geçirilerek ürüne dahil ediliyor.
  
  o yüzden içine millet tad alsın diye doldukça dolduruyorlar.
  
  ornek - plant based burger: https://shopsmart.guide/…-ingredients-nutrition.jpg
  
  plant-based = sağlıklı diyorsanız bu sadece gıda şirketlerinin ürünlerini satmak için size oynadıkları bir pazarlama stratejisi.
• benim bu konuda aktivist olarak tanıdığım, durmadan bitki temelli beslenmenin propagandasını yapan, bir çeşit halk hareketi liderliğine soyunan, dr. michael greger, aslında bildiklerini (nutritionfacts) internette yayınlayan amerikalı bir hekim, ana mesajı yediğimiz içtiğimizin sağlığımız için en önemli faktör olduğu, bunun da kulaktan dolma, kuvvetle iddia edilen savlar yerine bilimsel araştırmalarla ispat edilmiş etkiler temelli yapılması gerektiği yönünde.
  
  ilhamı, "çok kısa ömrü kaldı" denilen hasta büyükannesinin bilimsel ve bitki temelli bir perhiz sayesinde iyileşip 30 yıl daha yaşaması olmuş.
  
  fikirlerini genellikle bir kaç dakikalık kısa videolar şeklinde, bazen davet üzerine yaptığı uzun sunumları da uzun haliyle ulaşılabilir yaparak yayınlar. söylediği her şeyi hangi araştırma raporunun hangi bulgusuna dayandırdığını video arka planında göstererek destekler. fikirlerini kitaplar haline de getirmiştir.
  
  bağış yapanları çok. teknik yardım sunan bir sürü emekli doktordan söz ediyor. web sitesinde ve videolarına reklam koydurtmuyor. kitaplarının gelirleri tamamen hayır işlerine gidiyormuş.
  
  bu kişiyi ve konuyu benim aklımda perçinleyen bir doktor ağzından doktor eline düşmeyi amerika'da en büyük ölüm sebebi olarak tanıtan dr. greger'in uzun sunumu oldu. daha sonra domuz gribi pandemisi geldiğinde insanlığın hayatına evcil hayvanlar yüzünden sırayla giren hastalıkları saydığı videosu (covid-19 ile yeniden güncelleşti), bir de perhizler furyasına tepki yazdığı, diyet yapmadan zayıflamak için yazdığı kitaptaki 21 ayar^* listesi oldu.