lajos kossuth

• (bkz: jozef bem)
• (bkz: konstantin borzecki)
• macaristan'ın özgürlük savaşını yöneten lajos kossuth, 1850-1851 yıllarında kütahya'da kalmıştır.
• sert ve kanlı bir mağlubiyet ile geçici olarak sona eren macar özgürlük savaşı'nın akabinde türkiye'ye sığınmaya mecbur kalan macar büyüğü, macarların atatürk'ü.
  
  her ne kadar planları arasında türkiye'den transit geçip, belirli bir süre sonra ingiltere'ye yerleşmek de olsa dönemin balkan politikaları buna izin vermez ve türkiye'de mecburi bir misafirlik dönemi geçirir. bir çok mühim kronik, lajos'un türkiye'de geçirdiği süreyi kâh 1 kâh 2 sene olarak kaleme almışsa da türkiye'de aslen ailesi ve nüfûzuyla beraber tam bir buçuk sene yaşamıştır. türklerin ruslarla savaşma pahasına büyük bir saygı ve dostlukla buyur ettiği lajos, üstün bir dil yeteneğine sahiptir. türkiye'ye ayak basmasının hemen ardından türkçe öğrenmeye başlar ve çok geçmeden kendi türkçe sözlüğü ile gramerini bile yazar. bu kıymetli eserlerinin nüshaları bugün kütahya kossuth müzesi'nde de sergilenmektedir. macar anayasası taslağını da kütahya'da sığındığı bu konakta hazırlamıştır.
  
  uğruna ingiliz gizli ajanları kütahya'da iz sürmüş fakat başarılı olamamışlardır. bir buçuk senelik "sürgün" yaşantısının ardından türkiye'den apansız bir operasyon ile son derece gizli bir şekilde amerikan savaş gemisi ile kaçırılır.
  
  ismi bugün, ankara'daki macaristan büyükelçiliği'nin de bulunduğu bir sokağa verilmiştir.
• macar parası 100 forint'in üzerinde kendisinin resmi vardır..
• bela bartok'un kendisinden (sahis) ve richard strauss'un ein heldenleben'inden (muzikal) esinle besteledigi bir yapit bulunmaktadir. (bkz: kossuth)
• kütahya'da yaşadığı ev günümüzde müze olarak kullanılıyor ve girişi de ücretsiz. kütahya'ya yolu düşen herkesin gidip görmesi gereken bir yer.
• macar, işçi sınıfı yazarı, romancıdır.
  edit: imla
• ankara sancak mahallesinde ismini verdiği cadde üzerinde yaşayan/çalışan sakinlere ecel terleri döktüren macar devrimci.
  (bkz: layoş koşut caddesi)
• ilk macar anayasasının yazarı ve macarların baba dediği kişidir. macarların atatürk'ü desek yanlış olmaz. özgürlük savaşını kaybettiği için macaristan'dan gitmiştir ve osmanlı'ya sığınmıştır. osmanlı kendisini kütahya'da şu an şehrin tam ortasında olan ama o zaman için yerleşimden uzak bir orman evine yerleştirmiş ve güvenliğini sağlamıştır, 1-2 sene kadar bu evde yaşamış ve macar anayasasını bu evde kaleme almıştır. eğer atatürk kurtuluş savaşını kazanamamış olsaydı, muhtemelen bu şekilde bir senaryo yaşayabilir, başka bir ülkeye gidebilirdi. bu sebeple lajos kossuth tarih açısından bizim için de empati kurma anlamında önemli bir isim.
  
  ülkemiz bu macar büyüğün yaşadığı ev sebebiyle bir çok macar turisti çekebilecekken, maalesef bu konuda en ufak bir adım atmıyor ve bu müze evden yararlanamıyor. kossuth evi müzesinin macaristan'a ve dolayısıyla macar halkına tanıtımı için bir proje teklifinde bulunmuştum kütahya valiliği'ne. projeyi yürütürken müze müdürlüğünden kossuth müzesinin ziyaretçi istatistiklerini teslim aldığımda gerçekten çok şaşırmıştım.
  
  müzeye gelen macar turistlerin istatistiki bilgisi bile yok. yerli/yabancı diye ayrılmış ve geçilmiş. bu arada yılda gelen yabancı turist sayısı ortalama 40-50 kişi.
  
  valiliğe, "macaristan'a burayı reklam etmeliyiz, biz nasıl selanik'e gidiyorsak, o halkta buraya gelir. yeter ki biz reklam edelim." demiş ve örnek bir şeyler göstermiştim, macar dergilere reklamlar vermekle ilgili. sonuç mu? tabii ki koca bir sıfır.
  görsel
  "macar anayasının yazıldığı ev, kütahya türkiye"