• refik halit karay'ın daha çok siyasi bir duruşla yazdığı hatırat kitabıdır; ismi de minelbab ilelmihrab'tır.
    dilimizde "kapıdan mihraba" anlamına gelir.

    cumartesiden cumartesiye programının direklerarası'da "minelcumartesi ilelcumartesi" olarak temaşa edildiği yıllardı o çetin müzakere yılları...
  • kapıdan mihraba kadar demek olup, murad 'başından sonuna kadar ' demektir.
    refik halit'in hurriyet ve itilaf fırkası mensubu ve koyu bir ittihat ve terakkimuhalifi olarak sinop'a sürgüne gitmesiyle başlayan hatıraları; sonradan, ittihat ve terakki'nin iktidarı kaybetmesi ve hurriyet ve itilafçılar'ın iktidara gelmesiyle devam eder. ama esas gaye,mütareke dönemi ve anadolu'daki direniş hareketinin istanbul'daki muhaliflerce nasıl algılandığını da resmetmektir.
    refik halid'in türkiye'yi terk edişiyle nihayetlenen kitabın devamı gurbet hikayeleridir.
    minelbab ilelmihrab, yazar henüz sürgündeyken akşam gazetesi tarafından tefrika edilmeye başlandıysa da, devrin hükümetince yayını durdurulmuştur. bu konu hakkında da; kitabın girişinde etraflı bir açıklama kaleme alınmıştır.
  • karşı nutuk. bir günah çıkartma vesîkası hâtırat. "çıkmayan candan ümit kesilmez".

    (bkz: nutuk)
  • refik halid karay’ın ucu günümüze kadar gelen pek çok konuya değindiği hatıratı. sürgün döneminden bahsetse de ağırlıkla mütareke dönemini anlatır.

    osmanlının son döneminde iktidara gelen hükümetlerin acizliğini, particiliğin siyasete getirdiği sorunları, ülke siyasi bunalımdayken yapılan koltuk kavgalarını, basın-iktidar ilişkilerini ve hükümet gözünden anadolu hareketinin başlangıcını bu eserde bulabilirsiniz. bu yönleriyle siyaset okullarında bir ders kitabı olarak okutulabileceği düşüncesindeyim. çünkü eserin konu aldığı zamandan günümüze geçen yüzyıla yakın zamanda değişen bir şeyin olmadığını üzüntüyle görüyorum. bunun yanında kitabın dönemin istanbul’unu oldukça güzel tasvir eden siyaset dışı bölümleri de var. bu bölümleri okurken, anadolu’da vatan-millet mücadelesi verilirken, ingiliz işgalindeki istanbul’da zevk-ü sefanın devam ettiğini görüyoruz.

    90 yıl önce yazılan bir eser olması sebebiyle dili oldukça ağır. sözlüksüz zar zor okuyorsunuz. ben 1964 baskısından okudum. –sanırım yeni baskılarında açıklamalara, sözlüğe daha geniş yer vermiş olmalılar.– gene de eserin ne ifade etmek istediği anlamak zor değil.

    keşke sinemaya da uyarlansa. ancak bu eseri sinemaya uyarlayacakların, bu durumu atatürk’e saldırmak için fırsat bileceklerinden şüpheliyim. hâlbuki eserin atatürk düşmanlığı ile uzaktan yakından alakası yok. hatta kitabın pek çok yerinde mustafa kemal’e (atatürk) hak verilen satırlar mevcut.

    --spoiler--

    “zaten politikacılar, iş başından çekilmenin zamanını bilselerdi hem kendileri şeref bulmuş, hem de dünyada her devlet kurtulmuş, her millet rahat etmiş olurdu!.” (124)*

    “(…) irtibat kumandanlığından ingilizce bir kâğıt geldi, tercüme olundu. tire kasabasının şarkında bir mahallin yunan askeri tarafından işgaline karar verildiği bildiriliyordu; (…) koca harita açıldı, dört kişi, yani harbiye nazırı, erkân-ı harbiye reisi, bir kaymakam ve ben, o ismi geçen yeri aradık, aradık, bir türlü bulamıyorduk; nihayet on dakika sonra – ne acaip iştir bu! – bulmak bana nasip oldu.

    işte mustafa kemal paşa ile arkadaşlarına karşı hükümeti kurmağa ve elden kaçırmamağa çalışanlar, bizler, bu halde idik. şöyle de söyleyebiliriz: mustafa kemal paşanın rakipleri bu kudrette, bu idrâkte adamlardı!” (170)*

    *minelbab ilelmihrab, inkılap ve aka kitabevleri koll. şti, 1964

    --spoiler--

    http://galeri7.uludagsozluk.com/…lmihrab_473655.jpg
  • karay'ın muhalifliği bilinen bir şey de, mustafa kemal paşa'ya karşı olan kişisel husumetinin boyutunu kitabı okuyunca daha iyi anlıyorsunuz. çoğu noktada istanbul hükümeti'nin iletişim bakanı alarak kemal paşa'yı küplere bindirdiğini tahmin ettiğim telgraflar çekmiş anadolu hükümetine tamamen kendi insiyatifi ile. hatta kemal paşa'nın askeriyeden istifa etmesinin sebebi bile bizzat refik halid bey olabilir. o derece kışkırtıcı ve tahrik edici telgraflar.

    bunun dışında, zaman zaman subjektif de olsa, milli mücadele dönemindeki istanbul 'un politik ve sosyal hayatını birebir inceleyen müthiş bir eser. bu kadar özgün yazabilmesi gerçekten takdire değer.
  • okudugum en guzel kitaplardan biridir.

    beklemedigim kadar gercekci ve korkusuzca yazilmis.
hesabın var mı? giriş yap