personal union

• ing. (bkz: şahsi birlik)
  
  iki devletin sınırları ve hukuku ayrı tutulmakla birlikte, aynı hükümdar altında yönetilmesi.
  
  (bkz: avusturya-macaristan imparatorluğu)
• (bkz: dual monarchy)
• (bkz: şahsi birlik)
  
  iki bağımsız ülkeyi tek bir hükümdarın idare etmesi.
  
  ingiliz tarihinden örneklendirmek gerekirse: kraliçe 1. elizabeth'in 1603'de ölmesinin ardından iskoç kralı 6. james londra'ya gelerek ingiltere kralı 1. james olarak taç giydi. iki devletin bütün organları birbirlerinden bağımsız olarak 1707'ye kadar varlığını sürdürdü. daha sonra kısa çöp uzun çöp derken ingiltere iskoçya'ya çömdü.
  
  ingiliz tacı'nın 1714'de hannover hanedanı'na geçmesiyle (birinci george) büyük britanya krallığı ve brunswick-lüneburg dükalığı kral birinci george altında şahsi birlik içine girdi.
  
  aynı şekilde isveç ve norveç 1815'den 1905'e kadar isveç kralı'nın şahsi hükmü altındaydı.
• en ünlü örneklerinden biri de aragonlu ii. ferdinand ile kastilyalı isabella'nın 1469'da valladolid'de evlenmesi, 1474'te isabella'nın kastilya kraliçesi olması ve 1479'da ii. ferdinand'ın aragon tahtına çıkmasıyla beraber 8. yüzyıldan beri ilk kez tek bir siyasi yapı olarak ispanya'nın kurulmasıdır.
  
  1494'te papa vi. alexander'ın^* verdiği isimle katolik hükümdarlar olarak anılmaya başlanan bu çiftin döneminde 1478'de ispanyol engizisyonu kurulmuş; 1492'de hem kristof kolomb nihayetinde yeni dünya'yı keşfedeceği yolculuğa gönderilmiş, hem gırnata emirliği fethedilip iber yarımadası'nda son müslüman yönetimi sona erdirilerek reconquista tamamlanmış hem de sefarad yahudileri ülkeden kovulmuştur.
• bir roma hukuku mirasıymış. şahsi birlik anlamına geliyor. çıkarları, hukuku, yerel siyasetleri ayrı kalmak üzere iki devletin ortak bir monarkı paylaşması durumu. yani birliğin sadece tacı elinde tutan şahıstan kaynaklandığı sistem. dış politikaları ise genelde ortak güdülüyor, lakin bunun da istisnası var. birlik kurmanın en gevşek hali bu oluyor. bunun bir tık ötesi real union oluyor, yani bazı devlet organlarının monarka ek olarak paylaşıldığı sistem. avusturya-macaristan bir real union örneği, personal değil. political union ise bizim bildiğimiz anlamda tam entegre bir devleti kast ediyor.
  
  roma hukuku mirası olma sebebi ise fazlaca legalist bir sistem olması. miras hukuku o kadar net ve katı ki zaman zaman ülkelerin tahtına o ülkenin dilini dahi bilmeyen krallar/kraliçeler oturmuş. önemli olan tek şey hukuken tahtı hak ediyor olmanız. avusturya’nın ve kutsal roma imparatorluğu’nun 5. carl’ı, yani şarlken’i ispanya ve habsburg tahtına aynı anda oturmuş. bir ispanyol bir de alman devleti’ne hükümdar olmuş yani. peki kendisinin anadili olarak konuştuğu diller ne? fransızca ve dutch.^* hatta hayatı boyunca da akıcı almanca konuşamamış. fakat önemi yok. kendisi anne tarafından trastamara hanedanı’nın ve ispanyol tahtının varisi, babası tarafından ise habsburg tahtının veliahtı. dolayısıyla bu iki hanedanın hükmettiği bütün topraklar bir süre şarlken’in hükümdarlığı altında kalıyor, buna ispanya ve avusturya’nın yanı sıra o dönem habsburg idaresinde olan hollanda bölgesi de dahil. bu dönemin ispanya’sına ise habsburg ispanya’sı deniyor. bourbon hanedanı tahtı alana kadar da habsburg idaresinde kalıyor ispanya.
  
  bu sistemin yalnızca hristiyan, eski roma ülkelerinde görülme sebebi ise roma hukuk geleneğine sahip bu ülkelerde son derece sarih, açık veraset sistemleri kuruluyor ve ne olursa olsun sadık kalınıyor olması. eğer bir taht sizin mirasınız ise ömrünüz boyunca o ülkenin dilini konuşmadan dahi tacını takabilirsiniz. lokal aristokrasi size pek de önemli bir karar aldırmaz muhtemelen, o ayrı mesele ama kral olmanın kutsallığını ve keyfini ömrünüz boyunca sürdürebilirsiniz hukuki haklarınız gereği.
  
  mesela dönemin diğer büyük gücü osmanlı devleti’ni örnek verirsek, düzgün bir veraset sistemi yok, ona rağmen en düzgün verasete sahip türk-islam devleti de halen osmanlı. türklerde bulunan devlet hanedanın ortak malıdır anlayışı yavaş yavaş törpüleniyor, en son fatih en güçlünün tahta geçmesi için kardeş katlini serbest bırakıyor. lakin bu özünde istenen sonucu verse de bir sistem değil, imperial bir survivor oyunu. osmanlı hanedanına bir şey olsa ne olacağı da belli değil, çünkü kuruluş döneminden sonra hiçbir devletle, hanedanla akraba olmamışlar. olsalar dahi müslüman hukukunda anne tarafından dedenin tahtını da miras almak diye bir şey yok. giraylar’ın osmanoğlu kalmaması durumunda tahta geçeceği söyleniyor ama bu da yazılı bir şey değil, çünkü halen o yazılı, ayrıntılı roma hukuk geleneği veraset ve hanedan hukukunda oturmamış.
  
  edit: imla