post hoc ergo propter hoc

• ante hoc ergo propter hoc ilkesinin makus epistemologlar tarafından yorumlanmis (ve yeniden yazilmis) biçimi.
• "bundan sonra, öyleyse bunun yüzünden" anlamında latince ifade edilen (yanlış) bir mantık kuralı. sıklıkla "post hoc" olarak kısa kullanılır. bir olay bir diğerinden sonra oluyorsa o "bir diğeri" yüzünden oluyor demektir, şeklinde yanlış bir genelleme içerir.
  (bkz: non causa pro causa)
• olay a, olay b den once gelisti. o yuzden olay a, olay b nin nedeni.
  oysa siralamanin belki hic alakasi yoktu. olay a hic olmasaydi da olay b gelisecekti.
  
  bir cok yersiz on yarginin latince aciklamasi diyebiliriz. bak saclari ne bicim, bu kesin satanisttir, kupe takmis ipnedir gibi. alakasi olabilir fakat nedeni olmasi gerekmez.
  
  birde bu var: (bkz: cum hoc ergo propter hoc)
• güzel bir örneğini #16685636 no'lu entiride görebilirsiniz.
  buna göre "izmir, ankara gibi şehirlerin takımları dururken trabzonspor 4. büyük oldu; zira 'özerklik isterik' diyerek en çok bela olan trabzonlular mustafa kemal'in ustaca manevralarıyla uyutulmuştu." sonucu çıkıyor.
• bununla ilgili, nedense beni fazlasıyla güldüren örneği carl sagan vermiştir bir kitabında, üç aşağı beş yukarı şöyleydi:
  
  "kadınlar oy hakkı elde etmeden önce nükleer silahlar yoktu."
• post hoc ergo propter hoc denince david hume'u anmamak olmaz.
• sheldon, kutup dönüşü annesiyle telefonda:
  
  - hayır anne, kilise grubunuzun benim güvenliğim için dua etmesinin etkisini hissetmedim. şu an evde sağ salim olmam duanın işe yaradığı manasına gelmez. bu mantık bildiğin post hoc ergo propter hoc.......... hayır anne, seninle eskimoca dalga geçmiyorum.
• (bkz: çarşamba post hoc perşembe)
• horoz ötünce güneş doğuyorsa, horozun ötüşü güneşi doğurur
• kızılderili kabilesinin yeni seçilen genç ve eğitimli büyücüsü, kendisine "önümüzdeki kış nasıl geçecek" diye sorulunca, meteoroloji müdürünü aramış ve soruyu ona yöneltmiş.
  meteoroloji müdürü "kış soğuk geçecek" deyince, genç büyücü kabilesine "kış soğuk geçecek, ormanda ne kadar odun bulursanız toplayıp stok edin, demiş.
  birkaç hafta sonra büyücü yine meteoroloji müdürünü arayıp, aynı soruyu sormuş. müdür "kış çok soğuk" geçecek diye cevap vermiş.
  büyücü "bunu nereden anlıyorsunuz" diye sorunca meteoroloji müdürü "çünkü kızılderililer ormanda harıl harıl odun toplamaya başladılar" diyerek açıklamış tahminin kaynağını.