tatp

• triacetonetriperoxide olarak da bilinen bir kimyasalın kısa ismi. bu kimyasalın önemli özelliği ise patlayabilmesidir. çok bilinmez, çok kullanılmaz. geçmişte bir tek filistinli teröristler israilin canını sıkmıştır bununla. fkö nam örgütün bir yerlerinde kimyadan biraz anlayan birinin olması muhtemel o vakitler. patlama sonrasında tespit edilmesi, "bu olayda dinamit kullanılmıştır", "bu olayda piknik tüpü kullanılmıştır" der gibi "bu olayda tatp kullanılmıştır" denmesi biraz güçtür ama mümkündür.
• istek üzerine:
  peşinen ve az teknik bir dille: çok kolay üretilir ve fakat stabilitesi pek zayıftır, yapanın elinde patlar.
  asitle katalizlenen bir reaksiyonla üretilir. yani, katalizör olarak asit (ben sülfürik olanını en çok severim) konur (nitrolama yaparkenki asit ortamı gibi) ve peroksitin (bir keton olan) asetonla reaksiyona girmesi sağlanır. bu kadar.
  imkansız olmamakla beraber mutfakta yapılamayacak olmasının sebebi, ticari olarak pek kolay bulunamayacak yüksek saflıkta (notlarıma bakma imkanım yok, %30 civarı olmalı) peroksitle verimli sonuç vermesidir.
  bir de üretimi sırasında sıcaklık yükselirse, patlar. nasıl saflaştırılacağı vs de aslında kimyayla haşır neşir olanlar için kendiliğinden geliştirilebilecek kadar kolay olsa da, buraya tarif yazmak doğru olmaz.
  zaten düşük olan stabilitesi özellikle yapılışında katalizör olarak kullanılan sülfürik asit kalıntılarıyla daha da azalır. bu stabilite sorunu olmasaydı patlama hızı yaklaşık 5000m/s (bunu da irticalen yazıyorum) olan bu güzide kimyasal askeri alanda, endüstride de kendine güzel bir yer edinirdi.
  amonyum nitrat+sülfür gibi karışımlara nispetle daha sofistike olarak değerlendirilmesi gerekir.
  patlama sonrasında tespiti de hayli zordur. tamiri ve taniri miydi hatırlayamıyorum, çek bir adli kimyacının ve arkadaşlarının geliştirdiği yöntemin nispeten etkin olduğunu da ekleyebilirim.
  özetle, terörist patlayıcısıdır. bush ziyareti arifesinde ankara havalimanında bir stepne içinde bulunan patlayıcı da tatp imiş (sanıyorum istek de bu yüzden).
• yandıktan veya patladıktan sonra artık bırakmayan hassas ve etkili patlayıcı
• brüksel 'de kullanıldığı söylenen patlayıcı.
  (bkz: 22 mart 2016 brüksel havalimanında patlama)
• teröristler tarafından çok sevilmesinin nedeni azot içermemesi ve yakın zamana kadar patlayıcı tespit sistemlerinin azotlu bileşiklere odaklanmasıdır. bu yüzden tespiti zor idi. teröristler tarafından sık kullanılmaya başlayınca bu da değişti tabii.