sat

• amerikan üniversitelerine başvurulurken kullanılan, evidence based reading and writing ve math section'larından oluşan bir sınav. kendi tecrübelerimi de araya katarak amatör bir çalışma rehberi bırakmak istiyorum buraya. ben bu merete iki kez girdim, ilkinden 1520; ikincisinden de 1530 aldım (evet, çok büyük bir fark.)
  
  sat hakkında genel bilgilerle başlayalım. yukarda bahsettiğim üzere evidence based reading and writing ve math kısımlarından oluşuyor. evidence based reading and writing kısmı da kendi arasında reading ve writing olmak üzere ikiye ayrılıyor: reading kısmında edebiyat, bilim, tarih ve sosyoloji alanlarından olmak üzere 5 pasaj veriliyor ve pasaj başı 10-11 soruyla, toplamda 52 tane soru yanıtlıyorsunuz. süresi 65 dakika. writing kısmında da genel olarak ingilizce grameriniz ve noktalama bilgileriniz ölçülüyor. burada 4 pasajınız ve pasaj başı 11 soruyla 44 sorunuz mevcut. süresi 35 dakika.
  
  math kısmına gelecek olursak, burası da kendi içinde ikiye ayrılıyor: no-calculator ve calculator kısmı. no calculator kısmı 20 sorudan oluşuyor ve süreniz 25 dakika. diğer kısım da calculator section: bu kısımda tahmin edebileceğiniz üzere hesap makinesi kullanmanız serbest. 38 sorunuz ve 55 dakikanız var. bu bölümü tamamladığınızda sınavınız bitmiş oluyor. toplamda 175 dakikada 154 soru çözmüş oluyorsunuz. yalnız sat 4 oturumda yapılır ve her oturumda sadece tek bir bölümü çözersiniz. sınav 65 dakikalık reading bölümüyle başlar, bittiğinde 10 dakikalık bir ara verilir ve 30 dakikalık writing bölümüne geçilir. writing bölümü bittiğinde direkt 20 dakikalık math no calculator bölümü çözülür. sonra 5 dakikalık bir ara verilir ve 55 dakikalık math calculator bölümü yapılır.
  
  sat 1600 üzerinden değerlendirilen bir sınav, bunun 800 puanı ebrw kısmından ve 800 puanı da math kısmından geliyor. ebrw'de reading 40, writing de aynı şekilde 40 puan üstünden hesaplanıyor. matematikte ise doğru sayınıza göre direkt mat puanınız veriliyor. işin sıkıntılı kısmı sat'nin sınavdan sınava değişen bir equating sistemi olması, tabii sat öğrencileri bunu çan eğrisi olarak bildiğimiz curve olarak anıyor. bu curve sınavdan sonra değil, sınavın zorluğuna göre sınavın öncesinde belirleniyor. o tarihte sınava giren öğrencilerin performansı sizin skorunuzu hiçbir şekilde etkilemiyor yani. buna göre skor hesaplama da şöyle: mesela curve'ünüz reading'de 7 yanlış sorudan 5 puan kırıyor, bu durumda reading'den 35 puan alıyorsunuz. writing'de de 4 yanlış yaptığınızda 4 puanınız kırılsın, 36 puan almış oluyorsunuz. 35 ve 36'yı topladığınızda 71 oluyor, buradan ebrw skorunuz 710 oluyor. matematikte ise skorunuz toplamda cevapladığınız 58 mat sorusu üzerinden hesaplanıyor, örneğin tüm matematik bölümünde sadece 1 yanlışınız varsa ve curve'ünüz 1 yanlıştan 10 puan kırıyorsa 790 alıyorsunuz. anlayabileceğiniz üzere yanlışı hesap makineli ya da hesap makinesiz bölümden yapmış olmanız fark etmiyor. (puanlama sistemi çok karışık gelmiş olabilir, ama deneme sınavı yaptıkça ve sınavlarınızı değerlendirdikçe nasıl bir sistemden bahsettiğimi muhtemelen anlarsınız.)
  
  sınava kaydolmak için collegeboard.com adresine gidip gerekli adımları takip ediyorsunuz. sınavın ücreti eğer türkiye sınırları içerisinde girecekseniz tahmini olarak 101 dolar oluyor. ödemeyi kredi kartından yapmalısınız (evet, debit kartlardan sistem parayı çekmiyor). bir de olabildiğince erken kaydolmaya çalışın çünkü türkiye'de sınav merkezleri çok çabuk doluyor ve yer kalmıyor bazen. böyle bir durumda ara sıra girip yeni sınav merkezi açılmış mı diye kontrol de edebilirsiniz, bazen yeni merkezler açılıyor.
  
  bir diğer konu da subject test mevzu. geçen aylarda collegeboard artık subject testleri yapmayacağını duyurdu. benim bu subject testlerle alakalı da bir anım var ama artık kimsenin işine yaramayacağından o topa hiç girmeyeceğim.
  
  sınav hakkında yüzeysel bilgileri verdikten sonra gelelim içeriğine: öncelikle ingilizceniz anadil seviyesinde değilse umarım bu entry'yi sınava gireceğiniz tarihin en az 1 yıl öncesinde falan okuyorsunuzdur. çünkü bu sınavda 1450 ve 1500+ seviyelerini görmeniz için iyi seviyede ingilizce akademik okuma beceriniz olması lazım. önce peşin peşin bunu söyleyim, iyi değilseniz bu entarinin devamını okur okumaz direkt akademik okuma çalışmaya başlayın. ilk adımı time, the atlantic, the new atlantis, the economist, scientific american, smithsonian, the boston globe gibi dergiler okuyarak atabilirsiniz. bunun dışında internette sat okuması için yapılmış çeşitli okuma listeleri mevcut, basit bir google araması yaparak bulabilirsiniz. bu nokta çok kritik çünkü hem kelime dağarcığınızı hem de okuma becerinizi bu şekilde geliştireceksiniz. özellikle reading kısmında okuduğunuz metine tam anlamıyla odaklanmanız ve okuduğunuz metin dışında hiçbir şey düşünmemeniz lazım. ben ilk girdiğim sat'de sınavdan sonra okuduğum pasajları nerdeyse cümle cümle hatırlıyordum ve 39/40 yapmıştım.
  
  writing kısmına gelecek olursak, burası tamamiyle çalışarak çözülebilecek bir kısım. entry'nin devamında bir iki kaynak kitaptan bahsedeceğim, onlara bakarak çalışabilirsiniz. buranın sıkıntısı şu: reading'e kıyasla daha kolay olduğundan dolayı curve daha acımasız ve bundan dolayı yanlışlarınız alacağınız puanı neredeyse reading'den daha fazla etkiliyor. o yüzden olabildiğince bu kısımda yanlış sayınızı düşürmeye odaklanın.
  
  math section'da tek sorununuz ingilizce matematik terimlerini öğrenmek. türk müfredatında matematik gördüyseniz inanın mat çalışmanıza gerek bile yok. aslında matematiğinizin yanı sıra bu kısımda da okuma beceriniz test ediliyor, o yüzden soruları dikkatli okuduğunuzdan emin olmalısınız.
  
  sınava çalışabileceğiniz en iyi sitelerden birisi tabii ki de ücretsiz olan khan academy. burada konu konu, seviye seviye sat sorularıyla birlikte collegeboard'ın hazırlamış olduğu 8 sat deneme sınavı da bulunuyor. bu deneme sınavlarını online olarak yapıp, hiç skor hesaplama zahmetine girmeden de seviyenizi az çok görebiliyorsunuz. eğer bütçe sıkıntınız yoksa uworld'e kaydolabilirsiniz. uworld'de soru cevaplama sürelerinizden değiştirdiğiniz şıklara kadar birçok istatistik skorunuzu yükseltmeniz için size yardımcı olabilir. bir de 1600.io var, fakat burasıyla alakalı benim bir tecrübem yok.
  
  sat ile ilgili en büyük bilgi kaynağınız ise reddit'in sat subreddit'i. burada collegeboard'ın yaptığı yaklaşık 40 sınavı bulabilirsiniz, sorularınızı atabilirsiniz, sınavdan sonra sınav hakkında tartışabilirsiniz vs. burayı biraz karıştırdıktan sonra sınav hakkında daha fazla bilgi sahibi olabilirsiniz.
  
  sınava kitapla hazırlanmayı düşünüyorsanız lütfen the princeton review, kaplan, barron's gibi kaynak kitaplarından uzak durun. bu kitapların yüzde doksanlık kısmı bir işe yaramayan taktiklerle dolu ve aşırı pahalı. evet içlerinde deneme sınavları mevcut, ama collegeboard tarafından hazırlanan sınavlar değiller. elinizden geldiği kadar collegeboard'ın kendi hazırladığı sınavları çözün, başka kaynakların sınavlarına itibar etmeyin.
  
  kaynak kitap olarak. reading için;
  - the critical reader (erica meltzer)
  
  writing için;
  - the ultimate guide to sat grammar (erica meltzer)
  - the college panda sat writing
  
  vocabulary için;
  - sat vocabulary (erica meltzer)
  - new sat vocabulary book (katya seberson)
  
  math için;
  - the college panda sat math
  
  sat genel kitap;
  - sat black book (bu kitapta taktikler ve birkaç deneme testinin cevaplarının açıklamaları mevcut, indirmeniz tamamen opsiyonel.)
  
  bu kitapların tamamına internetin derinliklerine inerek ulaşabiliyorsunuz. youtube'a göz atmak isterseniz seberson method ve scalar learning güzel kanallar. seberson method genellikle reading kısmı için güzel tüyolar veriyor, scalar learning de her deneme sınavının matematik kısımlarını cevapladığı videolar yüklüyor.
  
  kendi tecrübelerime gelecek olursak: sınava hazırlanırken sadece tek bir kısıma ağırlık vermeyin. her bölüme gerektiği kadar ilgi göstermeye çalışın. örneğin ben ilk girdiğim sınavda reading'e ağırlık vermiştim ve güzel bir reading skoru da almıştım ancak writing ve math kısmında o kadar iyi sonuç almadım. ikinci sınavda ise bunun tam tersi oldu, bu sefer writing ve math kısmına yoğunlaştım. sınavda da writing ve math'ten iyi sonuç alırken, reading biraz düşük kaldı.
  
  deneme çözerken size kolaylık sağlayacak mock proctor'lar'ı kullanabilirsiniz. ayrıca pandemiden ötürü şu an sınavlar maskeyle yapılıyor, bu yüzden deneme sınavlarınızı maskeyle yapmanızı öneririm. çözdüğünüz tek bir denemenin sonucuna çok fazla güvenmeyin, normalden çok düşük veya çok yüksek almış olabilirsiniz. ben sınava girmeden iki hafta önce çözdüğüm denemelerde 1460 falan yapıyordum, hatta reading'de süreyi bile yetiştiremiyordum. sınavda ise 5 dakikam falan artmıştı. reading kısımlarını kodlarken soru soru değil, pasaj pasaj ilerlemeyi deneyin. örneğin bir pasajın 10 sorusu varsa 10'unu çözüp öyle kodlayabilirsiniz. son olarak da yine pandemiden dolayı sınav merkezleri kapatılıp, sınavlar ertelenebiliyor. son ana kadar collegeboard'ın sitesinden bunları kontrol edin. eğer sınav merkeziniz erken kapanırsa merkezinizi değiştirme şansınız var.
  
  eyyorlamamız bu kadardır. hepinize iyi çalışmalar dilerim.
  
  edit: writing kısmının süresi için 45 yazmışım, 35 olarak düzeltildi.
  edit 2: konu üzerine zaman içinde çok fazla mesaj geldiği için amerika'da ya da başka bir yurtdışı ülkesinde okumadığımı söylemek istiyorum. bu yüzden sınavdan sonraki başvuru adımları için bana sormak yerine bu konuda tecrübeli ya da danışmanlık veren kişilere danışmanız daha iyi olacaktır. eğitim hayatınızda başarılar diliyorum.