vladimir putin

• şu videoda anlatıldığı üzere artık çok tehlikeli bir hale gelmiş kişiliktir.
  https://www.youtube.com/watch?v=ksno2fpqdqw
  
  putin'in evrimi gerçekten enteresan. bu işe başladığında muhtemelen kompleksli, hayatı siyasal sistemdeki pozisyonundan anlam kazanan, başka davası, aşk hayatı vs olmayan bir hırs küpü.
  
  yeltsin ve çevresi tarafından iktidara getirildiğinde daha şaşkın bir genç görünümü var. ancak hırsı, zekası, sabırlı planlamacılığı 2000'lerin commodity boom'u ile birleşince rusya müthiş bir dönem geçirdi. bu ortamda putin gibi kgb kökenli, derin devlet ilişkili bir insan başarının getirdiği siyasal güçle kolay zehirlenir. hele hele kafa olarak dünyaya bakışı bu kadar siyaset-güç odaklı birinin (kgb'ye girdiğine göre gençken böyle biri olduğunu tahmin ediyorum), hızlı bir biçimde dönüşmesi çok olasıdır diye düşünüyorum.
  
  2000'lerde bütün dünyada genişleyen demokratik refleksler 2010'larda otoriter rejimlere karşı isyana dönünce ipler kopmaya başlıyor.
  
  d.avrupa gibi tam açılamamış, eski baskıcı polis devleti yapılarını tam çözümlememiş olan rusya'da bu yapıların yeniden sertleşmesi çok kısa sürüyor. 2011-13 arası rusya'da yaşanan protestolar (bizde de 2013'te gezi oldu) putin üzerinde büyük bir etki yapmış. çevresindeki bütün batı-entegrasyonu yanlısı, finansal elit bağlantılı, küreselci, liberal danışmanı kovmuş ve eski militarist-devletçi-kgb kökenli tipleri doldurmuş. o günden bu güne putin güçlenip paranoyaklaştıkça bu çevre bile daralmış.
  
  2010'ların sonuna doğru rusya'da bile kurumsal devlet yapısı darmaduman olmuş, gerçekten "tek adam" rejimi oluşmuş. rusya bizden daha otoriter olsa bile kurumsal yapının bu kadar bozulduğunu ben düşünmezdim.
  ama 2012 protestoları, 2014 kırım işgali sonrası hem batı'dan hem de içerideki liberallerden gelen reaksiyondan sonra putin en karanlık yoluna giriyor. yanukovich gibi bir "arkadaşının" bavulu toplayıp kaçmak zorunda kalması bizim reisin gezi'den sonra psikolojisinin bozulması gibi putin'i de bayağı bozmuş.
  
  bu tarihten itibaren kontrol edemediği oligarkların mallarını yağmalamak, hapislere tıkmak mı dersin, muhalif figürlerin cinayetleri, gazetecilerin cinayetleri, gazetelerin kapatılması mı dersin hepsi sert bir şekilde başlıyor. sovyetler döneminde kaldı dediğimiz mafya rejimi uygulamaları çok açık biçimde geri dönüyor.
  
  2018'e gelindiğinde artık avrupa'da açıkça muhalif öldürtmeye çalışıyor ve batı'nın kendisine karşı güçsüz olduğunu düşünüyor. trump gibi adamlar gelip batı'yı içeriden parçalıyor. putin'i övüyor, rusya'nın tavrını yüceltiyor. batı sağında ve hatta solunda müthiş bir putin hayranlığı işlenmiş, ülkelerin sağı solu birbirine düşürülmüş. rus istihbaratının önemli rol oynadığı bu süreçte putin iyice mastermind gibi triplere girmiştir diye düşünüyorum. batı 2010'ların sonuna doğru artık putin'e karşı asla ortak bir cephe koyamaz halde birbirini yiyor.
  
  uluslararası ilişkilerde genelde devlet mantığını analiz etmeye çalışıyoruz ama bu kadar kişiselleşen rejimlerde insan faktörünü gittikçe daha çok düşünmek zorundayız.
  
  putin "o kadar da yapmaz" denilen her şeyi yapa yapa geldi. 3.defa seçime girmez denildi, girdi, sistemi bu kadar kendi altına toplayamaz dendi, yaptı, kırım'ı ilhak etmez yok artık denildi, etti, muhalifleri açıkça tehdit edip öldürtmez denildi, yaptı, navalny gibi yüksek profilli bir figürün canına kastetmez denildi, etti. avrupa içinde ajanlarla operasyon çektirmez denildi, çekti. amerikan seçimlerine de açıkça karışmaz denildi, karıştı. ukrayna'ya da girmez delirdi mi dedik, girdi.
  
  şimdi acaba nükleer silah kullanır mı, yok artık diyoruz.
  
  yaşı 70 olmuş, aklı kafası gitmiş, vicdanı ne kadar vardıysa kartlaşmış. belki narsisizm gibi çeşitli sorunları da vardı, empatisi zaten azdı ve karanlık taraflarını örten her şey ortadan kalktı?
  
  rusya'da çoğu erkeğin öldüğü yaşa gelmiş. egosu senelerdir şişirilmiş. muhalifler öyle bir susturulmuş ki ne halkın talepleri konusunda enformasyon edinebiliyor, ne de çevresinde doldurduğu "yes-men"ler yüzünden doğru düzgün eleştirel-kritik analiz alabiliyor. yesmenler bile güçlü pozisyonlarına rağmen sistem dışında bir hayat kuramaz halde. düşünsenize, geçen istihbarat ordu başkanını dünya önünde haşladı. bu rus devlet sistemi öyle bir şey ki, muhtemelen bırakıp çıkamazsın. bırakmak demek ya hapis, ya ölüm demek, çünkü rejime ihanet demek. liderine "arkanı dönmek" demek. bu yüzden kurumsal yapı çöktüğü gibi analiz kapasitesi de yok olmuş, artık değişen şartlara adapte olamayan bir yapıya dönüşmüş.
  
  üstüne putin kovid döneminde rusya'da bir sürü insan ölürken ekstrem bir izolasyon yöntemi uygulamış. devlet başkanları bile putin ile görüşmek için 2 hafta otellerde bekletilmiş. bu da bir insanın psikolojisi üzerinde ciddi etkilere sahip olabilir. gittikçe paranoyaklaşan tavırları, altta yatan eğilimleri de varsa yaş ile de birlikte ekstremleşmiş olabilir.
  
  e bir de ukrayna gibi putin'in ultra-milliyetçi, paternal rusya ideolojisindeki "küçük rus" olarak tabir edilen bir ülkenin kremlin hegemonyasına kafa tutmasını koyun üstüne. zelensky gibi bir komedyenin yılların mastermind'ına kafa tutmasını düşünün. batı'nın daha önce kırım işgali gibi süreçlerde donup kalmasını, ukraynalıların rusya'ya çok karşı olmadığı düşüncesiyle birleştirin. dedik ya, putin artık sahayı okuyamıyor, ne ordusunun, ne halkının, ne ukraynalıların ne düşündüğünü öğrenemiyor.
  
  e orduyu soktun, korkunç bir direniş, korkunç askeri kayıplar. bu adam 30 yıllık kurduğu efsanesini bir çırpıda bırakır mı? putin için, bu yaşına gelmiş bir insan için bu mesele artık bir ölüm kalım savaşıdır. geri adım demek sadece sistemi kaybetmesi değil, ölmesi demek. otoriter oligark rejiminde zayıflık bile darbe ile indirilmek, öldürülmek için yeterli ortamı yaratır. putin'in artık başarısız olmak gibi bir şansı yok. bu sebeple artık en tehlikeli anında. yaratacağı legacy hayali, yaşı, paranoyak tandansları, ideolojik radikalizmi, çevresinde ona mantık aşılayacak insan kalmaması gibi faktörleri bir araya koyduğumuzda çıkan resim bu.