pasif devrim

• antonio gramsci için, hegemonyanın sınıfsal karakterinin değişmediği (kapitalizmdeki iktidar ve tahakküm ilişkilerinin yeni formlar altında sürdürüldüğü), iktidar bloğunu oluşturan sınıf fraksiyonları arasındaki ilişkilerde konumlarının değiştiği yeniden yapılanma deneyimidir.
  pasif devrim hegemonya bunalımı'na, organik krize yönelik tipik bir yanıttır. tarihsel blok'un bir momentinde yaşanan gelişmelerle (sivil toplum) uyumlu olarak diğer momenti (siyasal toplum) örgütleme çabasıdır. kapitalizmin krizlerinin, çelişkilerinin soğrulması çabasıdır. burjuvazinin hegemonyası zayıfladığı zaman devreye soktuğu bir tekniktir. faşizm, new deal gibi burjuvaziye egemenliğini sosyo-ekonomik olarak yeniden biçimlendirme, organize etme imkanı veren bir stratejidir. bu kavram, iktisadi ve siyasal krizlere rağmen kapitalizmin kalıcılığını, dayanıklılığını açıklamaya yardım eder. kavram, burjuvazinin toplumsalla olan bağını koparmamak ve denetleme kapasitesini yitirmemek (yani hegemonyayı sürdürmek) için siyasal olanın mütemadiyen yeniden inşa edilmesi gerekliliğini gösterir. gramsci, hegemonyasının tehdit altında olduğu organik kriz veya hegemonya bunalımı durumlarında pasif devrim stratejisinin burjuvazinin tipik bir cevabı olduğunu söyler.