les dieux ont soif

• tanrılar susamışlardı...
  
  insan dogar, aci ceker ve ölür demis kitabin yazari.. e, toplumlar insanlardan olustuguna gore toplumlarda da ayni sureci gormemiz gerekir.. iste anatole france, fransiz toplumunun (tek bir bireymis gibi) butun halinde aci cektigi donemi anlatir bu kitabinda..
  
  insani aciya goturen asiriliklar ve tutkulardir ki, bu acilarin en belirginini askta goruruz.. her askta bir aci, her acida bir ask vardir.. yazar, romaninda toplumun acilarini anlatirken icine bir de ask oykusu yerlestirmistir..
  
  kendini buyuk davalarin, buyuk kararlarin adami sanan evariste gamelin (benzeri icin, tutkularin ve asiriliklarin simgesi olarak bakiniz prestupleniye i nakazaniye/#24474021) ile olculu, sakin, kucuk mutluluklar pesindeki elodie'nin aski vardir toplumsal acilarin icinde.. (gerci buna ask denilebilir mi bilmiyorum.. ask bu kadar kolay unutulmamali, bir cevrim gibi baskalariyla tekrar etmemeli bana gore ama yasam bunu gerektiriyor, gozlemler bunun dogru oldugunu anlatiyor..)
  
  insan surekli degistigi icin toplumda surekli degisir ya genc, yazar romaninda bu degisimi goze batmayacak ama gozden de kacmayacak kadar yumusak anlatir.. devrimin sahipleri, kuruculari devrim dusmani olur cikarlar, giyotinin basindakiler, baslarini giyotinde bulurlar..bulurlar cunku toplumun bakis açısı, psikolojisi, degerleri degismistir..
  
  degismeyen tek sey degisimin kendisi ve kavramlardir.. elodie, kitabin basinda evariste'e neler diyorsa sonunda da yeni askina aynilarini demekte, o esnada da atesin son kalintilari piriltilar sacmaktadir..
  
  adalet ancak hakikatten, saadet ancak adaletten dogabilir diye bir sozu vardir anatole france'in ve romaninda, devrim karmasasi icinde hakikatler anlasilamadigi icin adalet yoktur ve sonuc olarak kimse saadeti bulamaz..
  
  not: e bu entry'de spoiler var, spoiler belirtisi yok denebilir ki buna da yazarin bir baska sozuyle cevap verebiliriz: yol guzelse, nereye vardiginin ne onemi var!.. zaten bence en guzel kitaplar sonu bilinen kitaplardir ki sona varana kadar o guzelligi yasariz bknz: · die leiden des jungen werthers/#24233950