aes sedai

• robert jordan'ın the wheel of time serisinde yönlendirebilen erkek ve kadınların oluşturduğu, çok eski bir topluluk olmasına rağmen saidinin kirlenmesi sonrası deliren erkekler sebebiyle içerisinde artık sadece kadınlar yer alır.
  
  kadim lisanda "herkesin hizmetkarı" anlamına geldiğinden efsaneler zamanında bu isme uygun şekilde yaşamış, insanlığa bilim, sağlık ve felsefe yönünde hizmet etmişlerdir. efsaneler zamanında yaşayan aes sedailer daha güçlü olmasalar da genel anlamda çok daha bilgililerdir. günümüzde yitirilmiş olarak görülen birçok büyü o dönem neredeyse herkes tarafından bilinmektedir. yine bütün büyülü eşyalar o dönemde yapılmıştır. erkek ve kadınlar birlikte çalıştığından sonraki dönemlerde bu tarz başarılar elde edilseydi bile erkeklerle çalışmak mümkün olmadığından efsaneler zamanındaki çalışmalara denk olamayacaktı.
  
  efsaneler zamanı aes sedailerinin ve dönemin sonunu getiren olaylar için şiddetle (bkz: war of power).
  
  dünyanın kırılışı sonrasında aes sedailer yeniden örgütlenmek için beyaz kuleyi kurarlar ancak artık sadece kadınlardan oluşmaktadırlar. kulenin başında amyrlin, amyrlin'i denetleyen ve belirli konularda yönetimi ele alan bir de kule salonu vardır. aes sedai olmayanlar dışındaki kadınların yönlendirmesi serbest olsa da onlara yabani denmiş ve birlik kurmalarına kesinlikle izin verilmemiştir. bunun tek istisnası kandaşlar diye bilinen topluluktur (bkz: the kin). hala yardım isteyen herkese yardım da bulunsalar da bunları kendi amaçları doğrultusunda yaptıkları bilinen bir gerçektir.
  
  aes sedailer arasındaki hiyerarşinin en tepesinde amyrlin makamı bulunurken, onu bir nevi sekreteri olan keeper of the chronicles, kule salonu, ajah başları ve ajah temsilcileri izler. bunlar dışındaki aes sedailer arasındaki hiyerarşi ise aes sedai, amyrlin makamı tarafından bizzat görevlendirilmedikçe tamamen güçle belirlenir. eğer iki aes sedai de tek güç üzerinde eşit güce sahipse, kabul edilmişlik ve çömezliği kaçar yıl yaptıklarına bakılır. burada da eşitlik varsa daha yaşlı olan aes sedai liderlik yapar ancak bariz bir üstünlük olmadığından karakter olarak güçlü olan da liderlik görevine geçebilir.
  
  yönlendirebilen herkes bir başkasının tek güç üzerinde kontrol sahibi olup olmayacağını sezdiğinden, yaşı uygun bütün yönlendirebilen ve yönlendirebilecek olan kadınlar kuleye alınır. bu kadınlara kabul edilmiş denir ve potansiyellerine göre değişen zamanda kulede bulunurlar. çömezlere en temel yönlendirme bilgileri öğretildikten yani artık kendilerine ve çevrelerine zarar vermeyeceklerinden emin olunduktan sonra, aes sedai olabilecek olanlar sınanıp kabul edilmiş seviyesine geçirilirken, geri kalanlar bir miktar altınla birlikte kuleden gönderilir. kabul edilmişlik yıllarında eğitim daha da sertleşir ve aes sedailer sınanma zamanı geldiğine karar verene kadar böyle devam eder. sınav ölümcül olabileceği gibi bir kabul edilmişin sınavı 3 kere reddetme, 3 kere de sınavda başarısız olma hakkı vardır. nynaeve al'meara çömez olmadan doğrudan kabul edilmiş olan tek kadındır. nynaeve dışında egwene al'vere ile elayne trakand ise bir yıl çömezlik seviyesinde kalmışlardır.
  
  efsaneler zamanında daha uzun yaşayan aes sedailer günümüzde en fazla 300-350 yıl yaşayabilmektedirler. kandaşlar ile bağlantıya geçene kadar bunun nedenini bilmeyip, sorgulamayıp, sadece kabul etmiş olmalarına rağmen bu temas sonrasında yemin çubuğunun aes sedailerin yaşam süresini kısalttığı keşfedilmiştir. egwene, bu durumun önüne geçmek için belirli bir süre sonunda aes sedailerin feragat edip kandaşlara katılarak 200-300 yıl daha yaşamalarını sağlayacak bir çözüm üretmiştir.
  
  üç yemine gelecek olursak
  1- doğru olmayan hiçbir söz söylememe,
  2- bir başkasını öldürebilecek hiçbir silah yapmama,
  3- tek gücü, karanlık varlığın yaratımları ve karanlık dostları dışındakilere, aes sedai yada koruyucusunun canı tehlikede olmadıkça kullanmama
  
  efsaneler zamanında üç yemin olmadığı gibi birçok başka yetenek de keşfedilmemiştir. bunlar zaman zaman terkedilmişleri bile şaşırtır.
  
  karanlık varlığın saflarına katılmamış yaşayan tek erkek aes sedai olan rand al'thor, en güçlü ve en yaşlı aes sedaidir. rand dışındaki sıralama, nynaeve al'meara, egwene al'vere, elayne trakand, cadsuane melaidhrin... şeklinde ilerlemektedir.