hamlet

• yazım çok fazla spoiler içermekte ve eleştirmenlerin hamlet’i sorunlu bir oyun saymalarına sebep gösterdikleri ve dolayısıyla farklı bakış açılarına sebep olan bazı kırılma noktaları hakkında nacizane fikirlerimi içermektedir.
  
  --- spoiler ---
  
  - öncelikle, hamlet bir öç alma hikayesinden ziyade, ‘çok düşünmenin, kendini dinlemenin eyleme geçmeyi engellediğinin, dolayısıyla gerçekleşen eylemlerin düşünülmeden yapılanlar haline geldiğinin’ hikayesidir bence.
  - çoğu eleştirmen tarafından karaktersiz ve zayıf bulmasına karşın bence ophelia aslında oyundaki en saf, en iyi kalpli kişidir. belki shakespeare de böyle düşündüğü için, onu işler iyice pisleşmeden, şimdiye kadar hiç bir karakterini öldürmediği kadar şiirsel, saf, temiz bir şekilde; çiçeklerle bezeli, su içersinde, şarkılar eşliğinde, bir ‘deniz kızı’ gibi öldürmüştür onu.
  - eleştirmenler hamlet’in ophelia’yı gerçekten sevip sevmediğini tartışırlar. bence sevmektedir; ancak hamlet, ophelia’nın gerçekleri kaldıramayacağını ve hamlet’in öç alma duygusuyla kirlenmiş dünyasına yakışmayacağını bildiği için, klasik türk filmlerinde gibi, (amansız bir hastalığa yakalanan gencin) sevgilisine gerçeği söylemektense, kendisinden nefret etmesini sağlamış olabilir. oyun içinde oyun shakespear’in tarzıdır ne de olsao
  - eleştirmenlerin çoğu, saraya gelen tiyatro kumpanyası ve hamlet arasındaki tiyatro mesleği ile ilgili konuşmalarda, shakespeare’in ilk kez bir eserinde kendisini bu denli açığa vurduğunu ve hamlet’in ağzından gerçek fikirlerini söylediği konusunda ortak bir fikre sahiptirler. ( benim aklıma nedense, venedik taciri ve zengin sevgilimsi arkadaşı geldi bu kısımda, yani daha önceden d bunu yapmış olabiliro)
  - eleştirmenlere göre, hamlet’in amcasını öldürmemesinin nedeni rationalizationdur. yani eyleme geçmemek için, kendi de farkına varmadan, sahte nedenler uydurur devamlı. ancak bence eylemsizliğinin sebebi, aydın, bilinçli ve merhametli, yani ‘normal’ bir insan olduğundan, öz amcasını öldürmek için geçerli sebepleri sağlamlaştırma çabasıdır! sonuçta hamlet’in esas nefret ettiği annesidir ve onu öldürmeyi düşünmez bile! (bi kez düşündüğünde hemen uzaklaştırır beyninden) oysa amcasını öldürmek ona hayalet tarafından verilen ve bir ‘görev’dir ve dediğim gibi o bu görevi vicdanen rahat yerine getirebilmek için sebep arar durur, yani ertelemek için bahane arayıp durmaz aslında bence.
  - ayrıca çoğu eleştimenin aksine, hamlet’in amcasının kraliçe’yi gerçekten sevmediğini düşünüyorum. kralın, hamlet için hazırladığı zehirli şarabı kraliçe tarafından yanlışlıkla içilirken, kraliçe’yi durdurmaması bunun kanıtıdır.
  - son olarak, hamlet’in ölmeden önce arkadaşı horatio’dan haklı davasını herkese anlatmasını istemesi, bir çok kişiyi öldürdükten sonra vicdan azabı çektiğini ve ölmek üzere olmasına rağmen halen halkından alacağı onay kaygısı içinde olduğunu kanıtlar.
  
  --- spoiler ---
  
  velhasıl; ilk kez 1603 yılında oynanan bu oyunu incelemek üzere bir çok eserin yazılmış hatta ‘hamletology’ diye bir terimin dahi uydurulmuş olmasının sebebi hamlet karakterinin karmaşıklığı ve gizemiyle seyirciyi büyülemesidir kuşkusuz. hatta bu yüzden her ülkenin, her tiyatro sanatçısının içinde aynı aslan yatar: günün birinde hamlet’i oynamak. hatta kimi zaman kadın tiyatro sanatçıları bile kendilerini hamlet’i oynamaktan alamamışlardır. (bknz: ayla algan) bazıları sahnede bir erkek karakterini, bir kadının canlandırmasını saçma bulabilir. (örnek; bu yazıda zaman zaman kitabından yararlandığım mina urgan) ancak bence kirasını zar zor ödeyebilen bir tiyatro sanatçısı, sahnede büyük iskender olabiliyorsa ve buna bizi inandırabiliyorsa, yani sahnede gerçeklikten ziyade hayal edebilmekse önemli olan (ne olduğu değil, ne hissettiğimizse), neden bir kadın hamlet’i canlandırarak; shakespeare zamanında kadınları canlandıran genç oğlanların yaptığının zıttı bir iş yapamasın?