aurora borealis

• iki göru$ var bununla ilgili, hangisi kimin ho$una giderse...
  
  eski iskandinav mitolojisinde valkyrja adinda genelde sarisin, mavi gözlu ve beyaz tenli olarak tasvir edilen 25 kadar bakire ("val" secen, "kyrja" ölen, sehit olan) savas alaninda ellerinde kiliclariyla savasarak ölmu$ $ehitleri secerek valhöll denilen yere (ya da valhalla - $ecilmislerin sarayi anlaminda ) odinn'in de yanlarinda bulundugu (ki odin eski nors mitolojisinde zeus'un yerini tutar. tanrilarin en buyugudur. ölum ve savas tanrisi ayni zamanda $iir ve bilgelik tanrisidir) diger sehitlerin bulundugu saraya gotururdu. bu sekilde ölmeyen savascilar "folkvangur" - halkin bulundugu alan anlaminda - denen yere giderlerdi.
  vallhöll'te bulunan bu kahramanlar, ayni zamanda einherjar olarak da anilirlar, "ragnarök"e hazirlanirlardi. yani "guclerin hesaplasma" gunune, ya da "tanrilarin hesaplasmasi, birbirini yok etmesi" daha dogrusu dunyanin sonunda yapilacak buyuk savasa hazirlanirlardi. inani$a göre her bir kapidan (540 tane kapisi vardir valhöll'un) 800 savasci omuz omuza odinn'in komutasi altinda cikacaktir. bu savastan sonra saf, tertemiz, idil bir dunya suyun derinliklerinden yeryuzune cikacak, bazi tanrilar yasamaya devam ederken, bazilari yeniden dogacaktir. kötuluk ve sefalet yeryuzunden bir daha hic gelmemek uzere silinecek insanlar ve tanrilar birarada mutluluk icerisinde yasayacaktir.
  
  i$te valkyrjalar'in zirhlarinin sehitleri valhöll'e tasirken gokkubeye carpmasi sonucu bu kuzey isiklari olu$ur. ba$ka bir göru$te, valkyrja'larin ayni zamanda odinn'in bir nevi dunyaya gönderdigi ulaklar oldugu ve odinn'den gelen mesajlari iletmek icin dunya ile valhöll arasinda mekik dokurken gokyuzune degmeleri sonucu kuzey isiklarinin ciktigini söyler.
  
  diğer bir görüş ise, aslinda kuzey i$iklari gune$ firtinalarinin dunyanin magnetik alani ve atmosferiyle etkile$iminden dolayi kaynaklanir. plazma adi verilen ve gunes firtinalariyla uzaya yayilan ve bo$lukta neredeyse isik hizinda ilerleyen yuklu parcaciklar dunyanin atmosferine girdikleri vakit, havada bulunan atomlar ve molekullerle carpisirlar. surtunmeler ve carpismalardan dolayi plazmalarin hiz enerjileri i$ik enerjisine donusur. bunlarin kutuplarda (aynisi guney kutbunda da gözlenebilir, ki aurora australis, - "australis" guney demek, "borealis" kuzey - adi veriliyor bunlara) gorulmesinin nedeni ise bu cok yuksek hizlarda atmosfere giren parcaciklarin dunyanin magnetik alanindan dolayi kuzey ya da guney kutbuna yönlenmesidir (yani bu demek oluyor ki eger bu yuksek hizlarda dunyaya girmiyor olsalardi, ekvatorda dahi gorulebilme olasiliklari vardi, karanlik gecelerde). yeterince cok sayida parcacik carpisir ya da birbirine surtunurse, insan gozunun gorebilecegi bir takim i$ik kumeleri meydana gelir ki buna aurora borealis ya da australis diyoruz.