waking life

• anuna koduum internet exploreri diyerek yazima tekrar basliyorum. sizin az evvel okuyamadiginiz yazimda ozetle fight clubin mesaj kaygili didaktik film iddiasiyla elestirildigi bir alemde bu filmden diploma kaygisi beklemek yerinde olur demistim.
  
  linklater bu filmde uzun yillar etud ettigi her halinden belli olan ruya-gerceklik-nihilizm-varolusculuk-kaybolusculuk gibi felsefi konulari cok iyi bildigini gostermek, ve bizlerle de paylasmak icun yeni bir dijital rotoskop teknigini kullanarak hem gorsel hem de bilgisel bombardiman yapmis. simdi oncelikle soylemek gerekir ki kurgusal olarak yaptigi bombardiman filmin mufredatini olusturan felsefe uzerinden ele alindiginda sanat tarihi anlatmak amacli cekilmis civilisation (sid meier in ki degil) ve roman empire gibi bbc yapimlarindan pek farkli bir noktaya ulasnmiyor. evet kurgu icinde her ikinci sinifta okuyan sinema ogrencisinin bitirme projesi konusu olan "hayal mi gercek mi acaba?" geyigi barindiriyorsa da (ve bunu akademik bir cerceve icerisinde siritmadan oturtabiliyorsa da) bence waking life birbirinden bagimsiz parcalarin aktarim gucuyle, performansi ile degerlendirilmeli. ruya kurgusunda david lynch in mulholland drive in da yapmadigi aciklamayi, linklater doktora tezi ayarinda yaparak konuya ilgi duyanlara tam anlamiyla hitap ederken, ilgi duymayanlarda da bir ilgi filizlenmesi olusturmayi basaracak kadar detayli (ve guzel) anlasilabilir bir sunum yolu secmis. bu baglamda waking life'in bicim ve yaklasim olarak sofi nin dunyasinin sinemasal muadili oldugunu soyleyebiliriz. felsefeyi hazmedip yutmuslarla, anlamak icun gayret edenler aasinda guzel ince bir yol cizmis bu siniflar ustu filmi siniflandirmakta zorlaniyor, baktim is zora biniyor "siniflanmasa da olur" diyorum.
  
  filmin animasyon olarak basarisi ise kimi zaman flashdan hatirlayacagimiz trace bitmap komutu neticesi ile, cok guzel fauvist, impresyonist tadlar arasina gidip geliyor. nerdeyse her plan da degisik bir stil denenmis olmasi guzel, final de tezini aciklayan linklater ise pek guzel. renk secimi ve sanat yonetmenligi essekce guzel.
  
  bana her ne kadar unutamayacagim bir seyirlik zevki vermediyse de , sinemadan dusunerek ayrilmama sebebiyet verdi. hala da filmde anlatilanlari dusunuyor, vay anasini diyorum (ama kapsanan konularla ilgili tadinda yazilmis bir kac ogretici kitap acip okusam diyecegim "vay anasini" bu film neticesinde dedigimden cok farkli olmazdi. konular felsefeyle alakali bir insanim diyen herkesin zaten kafasini karistirmis, karistirmakta olan sorular. filmin sunumu daha user friendly ve konsantre sadece.)
  
  ozetle bu film hakkinda su veya bu sebeplerden cok konusulacak, yazilacak cizilecek diyebilirim. linklater i da boylesine iddiali bir konuyu bu derece odun vermeksizin (kimi zamanlar konferans tavrina gecmek pahasina) sunabildigi icin tebrik edebilirim. hedefi ne ise o hedefe ulasmis bir film, umarim hedefinin otesinde bir yerlere de ulastigini gorup "yapma canim" demek durumunda kalmayiz.