ibn rüşd

• dönemin önemli islam düşünürlerinden. gazali ile arasında da dinin nasıl anlaşılması gerektiğine dair önemli bi rekabet olmuştur. gazali iman faktör'ünü öne sürerken, ibn-i rüşt bilimle açıklanabilecek bir islamdan bahsetmektedir. bugün ibn-i rüşt'ün galibiyetinden bahsedenler varsa da, aslında gazali islam aleminin gerilemesine damgasını vurmuştur. gazali'nin etkisinin yaygınlaşmasından önce, günümüzün "nefes alsam orucum bozulur mu?" muhabbetlerini çoktan aşıp çok daha eleştirel, üretici ve sağlam din tartışmaları yapılırken, cemaat bir araya toplanıp "düşünce üretebilir"ken, gazali etkisi ile kapanma yaşamıştır islam dünyası. avrupa'nın ise reforma, rönesansa geçmesiyle günümüzde "medeniyetler çatışması" kalıbına sokulabilecek kadar geri planda kalmıştır.