garum

• antik roma yemeklerinde cok kullanilan balik sosuna verilen addir.
• (bkz: garos) baliklarin ic organlarinin tuzlanmasiyla yapilan roma-bizans sosu. turkiyede de yapilmaktaymis garos adiyla bir meze olarak. kokusu kimi kaynaklarca cok agir kimi kaynaklarca cok guzel olarak gecmektedir. kendim koklamadigim icin bilemiyorum ne yazikki. (bkz: ukte)
• martialis şöyle der garum için;
  
  "işte tanrısal garum, hala soluyan bir uskumrunun ilk kanından yapılmış değerli bir armağan"
• monosodyum glutamat açısından oldukça zengin bir ürün.
• evimde imal ettiğim bir antik roma sosu.
  
  küçük balıkları alırsınız, iyice yıkarsınız ve ardından suyunu süzersiniz. önemli olan balığın içinin temizlenmemiş olması.
  
  sonra bu balığın ağırlığının %25'i kadar kaya tuzunu balıga adeta sıvarsınız. bu aşamada içine oregano da katabilirsiniz.
  
  bunları hava almayacak bir kaba ya da kap patlaması tehlikesini kaldırmak için fermantasyon kabına koyarsınız.
  
  gerçekleşen fermantasyon sonrası üstte kalan suyu kumaştan ya da filtre kağıdığından geçirdikten sonraki, kalan kehribar rengi sıvı işte bu garum'dur. afiyetle yiyiniz.
  
  bu karışıma bir miktar kırmızı şarapta ekleyebilirsiniz. o zaman da adı oenogarum olur ki, o da lezizdir.
• en az boklu kebap kadar iğrenç olduğunu tahmin ettiğim yiyecek
• viet nam'da garum'a benzeyen ve gunumuzde satilan sey berbattir. bu sebeple gunumuzde neden garum degil de "garum benzeri" yapilabilecegi ifadesinin gercekligine inanmayi butun kalbimle istiyorum.
  
  suser'larin entryleriyle nostaljik bir eksisozluk havasi estirmekte oldugu bir baslik olmus garum.
  
  ne guzel insanlarsiniz lan.
• amerikalılar için ketçap, türkler için salça neyse, antik yunan ve romalılar için garum da odur. asıl uskumrudan yapılır fakat roma dönemine gelindiğinde artık denizden ne çıktıysa onunla yapıldığı da görülür. çeşit çeşit versiyonu vardır, şaraplı^*, sirkeli^*, ballı^*, zeytinli^* ve daha bir çok aromalı garum cinsi bulunur. litre oranıyla çok pahalıdır, içindeki malzemeye, üretildiği yere göre litresi günümüz parasıyla 1000 euro'ya denk gelen cinsleri bulunur. su katılmış ucuz hali^* de vardır. mide hastalıklarından böcek ısırmasına kadar bir çok rahatsızlık için ilaç niyetine tüketildiği de olmuştur. şu anda yaşayan en meşhur yakın akrabası worcestershire sosu'dur.
• roma lejyonlarındaki lejyonerlerin, yemeklerine tat katması amacıyla fetih seferlerine çıktıkları zaman yanlarında taşıdıkları sos.
  
  hatta yürüyüş halindeyken marş bile söylerlermiş.
  
  ah garum lezzetli garum
  sensiz hep eksik bir yarum
  eğer koyamazsam yemeğime
  na şu kadarcık bir garum
  ben böyle roma'nın da
  cumhuriyetin de amına garum
  
  joke lan joke vurmayın hemen.
• (bkz: https://www.ancienthistoryarchaeology.com/…-pompeii)