hasan ali ediz

• //hasan âli bey, kavruk ve küçük bir bey adam. güleç. anlatıyor. çevirileri hep yağmalanmış. almışlar, virgülüne, noktasına dokunmadan ben yaptım deyip üstüne kendi adlarını koymuşlar. muzip. gülüşü öyle. gözlerini de güldürüyor. herkesle mahkemelik. her rusça çevirmenle. diyor ki, ben rusça çevirilerimde mutlaka kasıtlı bir yanlış yaparım; bakalım derim, bu yanlışı da kendilerine mal edecekler mi? etmişler. bir çeviride, bir çehov çevirisinde "kiraz" demiş, aynen. kasıtlı. oysa, rusya'da, iklim gereği, kiraz yokmuş, vişne varmış.//
  
  "ben unutmadan" - tarık dursun k. (bilgi yayınevi, 1994, s. 143)
• bugüne kadar okuduğum en güzel çehov çevirileri hasan ali ediz'e aitti. günümüze kadar farklı yayınevlerinden çıkan "küçük köpekli kadın" isimli derlemeden bahsediyorum:
  
  https://static.nadirkitap.com/…24215531_46724_5.jpg
  https://static.nadirkitap.com/…1212323_557156_9.jpg
  
  yordam kitap, ediz'in tüm çehov çevirilerini iki cilt olarak tekrar basarak gönül telimizi bir kez daha titretti: kent hikayeleri, taşra hikayeleri
  
  keşke diğer çevirilerine de el atsalar da, rus klasiklerinin hepsini hasan ali ediz'in eşsiz türkçesinden okuma fırsatını bulsak.
• okuduğum ilk rus klasiklerinin mütercimi. tolstoy ve dostoyevski yi evvela ondan okuduk, diğerlerine elimiz gitmez oldu. gorki, gogol, turgenyev, cehov, puşkin de dahil onlarca eseri çevirmiştir, elleri öpülesi bir insandır. ayrıca haklarını yemek olmaz, (bkz: cem yayınevi)
  
  "bütün mutlu aileler birbirine benzer. her mutsuz ailenin mutsuzluğu ise kendine göredir."
• anna karenina'nızı nasıl alırdınız?
  
  "...
  sonuç olarak, anna karenina’ya ‘alıcı göz’le, okur gözüyle baktığımda en başarılı bulduğum çevirmenin hasan âli ediz olduğunu açık yüreklilikle söyleyebilirim.
  ..."
• anna karenina romanıyla ilgili "spoiler " içerir:
  
  --- spoiler ---
  
  kiti'yle levin'in evlenme merasiminin anlatıldığı sayfaların birinde "yaygı" kelimesine şöyle bir dipnot düşmüştür ediz:
  
  "eserin bundan önceki 19, 23 ve 30. sayfalarında bu söz "halı" diye geçmektedir. yazar
  bu sayfada "yaygı" olarak yazdığı için biz de eserin aslına sadık kalarak burada "yaygı" diyoruz. -h. ali ediz"
  
  konu şudur: rus geleneklerine göre gelin ve güvey odaya girerken, odada serili olan halıya (ya da kilime, her ne varsa) kim önce basarsa evde onun sözünün geçeceğine inanılırmış. tolstoy önceki sayfalarda birkaç kez "halı" kelimesini kullanırken muhtemel bir dalgınlıkla "yaygı" kelimesine geçer. ediz ufacık bir anlam kaymasına sebep olmayacak bu basit karışıklığı bile işgüzarlık edip kendince çözmeyi (hepsini "halı" ya da yaygı" yapmayı) düşünmez ve okura duyduğu saygının nişanesi olarak da bu ince dipnotu kondurur.
  
  --- spoiler ---
• sahaftan altın kitaplar yayınevi tarafından 1990 yılında basılmış dostoyevskinin suç ve cezasını 2 cilt halinde 10 tl'ye almam üzere bu çevirmenle karşılaştım. insan eski ciltli kitaplarla karşılaşınca kaybettiği dostunu bulmuş gibi mutlu oluyor. ^*
• oğlu da çevirmendir (bkz: mete ergin)
  
  baba-oğul, ayrı ayrı harika çevirilere imza attılar. biri rusçadan diğeri ingilizceden tabii ki.
• yordam kitap bir çevirisini daha yayınladı^**:
  
  https://www.yordamkitap.com/duman
• (bkz: eşyaların hikayesi ) isimli kitabı, 58 basımlı annemin çocukluk kitapları arasından yanıma aldığım bir kitaptı.
• türkçe'nin altın çocuklarından. baba çevirmen. rus edebiyatı'nı tanımamız ve sevmemizde başı çekenlerden.