idari vesayet

• merkezi idare ile yerinden yönetim kuruluşları arasında bütünlüğü sağlayan bir araçtır. ayrıca büyükşehir belediyelerinin ilçe belediyeleri üzerindeki yetkileri, yök'ün üniversiteler üzerindeki yetkileri, meslek kuruluşlarının birliklerin yerel meslek kuruluşları üzerindeki yetkiler, idari vesayet yetkisi olarak nitelendirilir.
• merkezin, yerinden yönetim idarelerinin işlemlerini denetlemek ve bu kararları bozabilme yetkisidir.!
• merkezi yönetim ile yerinden yönetim kuruluşları arasında, yönetimin bütünlüğünü sağlamaya yönelik hukuki ilişkidir. yerinden yönetim kuruluşlarının görevlerini gereği gibi yerinde getirmelerini ve yönetimin bir bütün olarak çalışmasını sağlamak açısından idari vesayet denetimi gereklidir.
  
  1982 anayasasının 127. maddesine göre merkezi idare mahalli idareler üzerinde;
  1) mahalli hizmetlerin idarenin bütünlüğü ilkesine uygun şekilde yürütülmesi,
  2) kamu hizmetlerinde birliğin sağlanması,
  3) kamu yararının korunması,
  4) mahalli ihtiyaçların gereği gibi karşılanması amacıyla kanunda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde vesayet yetkisine sahiptir.
  
  idari vesayet yetkisi, yerinden yönetim kuruluşlarına tanına özerkliğin bir istisnasını oluşturduğu için vesayet genel bir yetki olmayıp, hangi konularda nasıl uygulanacağı yasa ile açıkça düzenlenmelidir.
• idari vesayet kısaca merkezi yönetimin yerinden yönetim kuruluşlarını denetlemesidir. istisnai bir yetkidir. bu nedenle hangi işlemlerin idari vesayete tabi olduğunun kanunda^* açıkça belirtilmesi gerekir. istisnai bir yetki olduğu için dar yoruma tabidir. idari yargı yolu da açıktır. hatta bazen idari vesayet yetkisi doğrudan idari yargı denetimine tabidir.
  not: hiyerarşiden farklıdır.
• merkezi idarenin mahalli idare organlarının karar ve işlemleri üzerindeki denetim yetkisidir. bu yetki karar ve işlemleri uygn bulma, erteleme ya da iptal etme şeklinde kullanılabilir.
• anayasanın 127. maddesinde bulunan, toplum yararının korunması, idarenin bütünlüğü ilkesinin ihlal edilmemesi, kamu hizmetlerinde tutarlılık ve birliğin sağlanması, mahalli ihtiyaçların karşılanması amaçlarına dayanan denetim. kanunda belirtilen esas ve usüller dahilinde bu yetki vardır. bu kapsamın dışına çıkılamaz.
  fransa'da vesayet kelimesi uygun görülmemiş, idari denetim olarak kanunda yer almıştır.
• devlet idaresi tarafından bir yerel yönetim kuruluşuyla gerçekleştirilen,idari bütünlüğü sağlamak için sınırları yasayla belirlenmiş denetimdir.
  (bkz: idare hukuku)
• anayasanın 127. maddesi her ne kadar sadece merkezi idarenin mahalli idareler üzerindeki denetim ve gözetim aracı olduğundan bahsetmiş olsa da hizmet bakımından yerinden yönetim kuruluşları üzerinde de vesayet yetkisinin varlığı kabul edilmektedir.
• yerinden yönetimin sakıncalarını aşmak üzere uygulanır.
  
  yerinden yönetim kuruluşlarının özerkliğinin bir istisnasıdır.
  
  merkezi yönetimin idari ve mali konularda yerinden yönetim kuruluşları üzerindeki gözetim ve denetimidir. alıntı
  
  ayrıca
  kamu yönetimi bölümü idari yapı dersinde geçen kavram.
• merkez konumundaki idarenin, yerinden yönetim idarelerinin yürütülebilir kararlarını ve işlemlerini denetleme yetkisidir.